Contact | Nieuwsbrief | Sitemap
Oeuvre
OEUVRE ALFABETISCH : I
We kunnen hier niet alle composities uitvoerig behandelen. Daartoe is er te weinig plaats. Wil je van een bepaald werk meer informatie hebben, schrijf ons en we zullen u bijna zeker kunnen helpen.
info@adriaenwillaert.be
Structuur van de gegevens · Referentie handschriften en drukken (sigla) · RISM-lijst
A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · W · X · Y · Z
I
189.
Kidger B008, p. 96, p. 202
IAM PASCHA NOSTRUM CHRISTUS EST
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
met b / c1 - c3 - c4 / finalis: A
5. aantal stemmen:
3-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
8. tekst :
Iam pascha nostrum Christus est,
Qui immolátus agnus est :
sinceritátis ázyma
Caro eius obláta est.
Et iterum venturus est cum gloria
iudicare vivos et mortuos
cuius regni non erit finis
Want het is Christus die ons Paaslam is.
het lam dat werd geofferd.
Onvervalste oprechtheid
Zijn vlees werd geofferd.
En Hij zal terugkomen met grote eer
om levenden en doden te beoordelen.
Zijn heerschappij zal geen einde kennen.
9. eerste gedrukte uitgaven:
154914 , Venetië, Girolamo Scotto, Libro secondo de li motetti a tre voce
10. RISM:
154914
11. CMM:
12. vindplaatsen:
-druk 154914: B KBR (T, B) - GB British Library (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online - 154914 – GB British Library K.3.d.8.
K3d8_complete_file_for_
pagina. XXI
cantus : online beeld : 13/50
tenor : online beeld : 29/50
bassus : online beeld : 45/50
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur :
=====
190.
Kidger G022, p. 54, p. 111, p. 272, p. 327
I BEGLI OCCHI
I begliocchi
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. I begli occhi
2. Questi son que'begli occhi
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c1-c3-c4-c4-F4 / finalis: A
2. Questi son: finalis G
5. aantal stemmen:
5-st. (C-A-T-V-B) C is voor een alt, A is voor een tenor, T is voor een tenor of een bariton, V is voor een tenor of een bariton, B is voor een bas.
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Musica Nova, madrigaal, nr 12
8. tekst :
I begli occhi i ond'i fui percosso in guisa
Ch’i medesmi porian saldar la piaga,
E non già vertú d’herbe, o d’arte maga,
O, di pietra dal mar nostro divisa,
M ’hanno la via sí d’altro amor precisa,
Ch’un sol dolce pensier l’anima appaga;
E se la lingua di seguirlo è vaga,
La scorta può, non ella, esser derisa.
Questi son que’ begli occhi, che l’imprese
Del mio signor vittorïose fanno
In ogni parte, e piú sovra ’l mio fianco;
Questi son que’ begli occhi che mi stanno
Sempre nel cor con le faville accese,
Per ch’io di lor parlando non mi stanco.
Francesco Petrarca. Canzon 75
Haar mooie ogen die mij zo verwondden
dat enkel zij er artsenij voor zijn
(terwijl magie of kruidenmedicijn
of kracht van edelsteen niet baten konden),
die tussen mij en andere liefde stonden,
maken dat één gedachte teder mijn
gemoed troost; volgt mijn tong dezelfde lijn,
treft háár geen blaam maar wie mij heeft gezonden.
Die mooie ogen doen het vaandel van
mijn meester zegevieren in elk part
van mij, maar nog het meeste in mijn hart.
En met die mooie ogen zal zij dan
zo'n vonkend vuur in mijn gemoed ontsteken
dat ik nooit moe word om ervan te spreken.
vertaling: Peter Verstegen. Francesco Petrarca. Het Liedboek Canzoniere.
Amsterdam, 2008.
9. eerste gedrukte uitgave:
-1559, Venetië, Antonio Gardano, Musica Nova di Adriano Willaert.
Herdrukt in 1569 (verloren)
-1568, Venetië, Girolamo Scotto, Fronimo Dialogo di Vicentio Galilei Fiorentino
10. RISM:
1559a - W 1126 / 1568-G145
11. CMM:
3-13 p. 45-49 (bron: 1559a)
12. vindplaatsen:
ms : geen
druk (W1126) 1559 : B KBR (Fétis) (zonder A) (Zie hier verder : online) – D HamSU, Mbs (Zie hier verder : online)– E BarcBC (zonder S) – Madrid cons - Mn(S) – F Pn, Psg – GB Lbl, – I Ac, BolC, Fabriano (7 [onvolledig]), MOe (zonder A en Q), Nc (T [onvolledig]), PAc(S), Rc(A,Q), Tn(A,Q) , Tvco (zonder A), Veaf (zonder A en 6), VIb(S), Vnm (T,B), – PL Krakow (Q) - US BE (A, Q, 6, 7)
13. andere recente uitgaven:
online – 1559 - Bologna V.13:
http://badigit.comune.bologna.
cmbm/images/ripro/gaspari/_V/
online – Musica Nova – 1559 - München
https://stimmbuecher.digitale-
online - Musica nova – 1559 – KBR (zonder de altus)
https://opac.kbr.be/Library/
online – partituur in moderne noten - CPDL
http://www0.cpdl.org/wiki/
of
http://www1.cpdl.org/wiki/
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17a.
Een uitvoerige bespreking in Timothy R. McKinney. Adrian Willaert and the Theory of Interval Affect. The Musica Nova and the Novel Theories of Zarlino and Vicetino. Surrey, 2009.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 210 MUSICA NOVA
The Petrarca Madrigals
Singer Pur
Oehms Classics OC 814
2009
een halve toon hoger
luister ook op SPOTIFY: nummers – i begli occhi
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/albums/
-cd 274 WILLAERT E LA SCUOLA FIAMMINGA A SAN MARCO
Cappella Marciana, La Pifarescha o.l.v. Marco Gemmani
CONCERTO CD 2117
2019
Alleen tenor gezongen + koperblazers
luister ook op SPOTIFY: albums – Willaert e la Scuola Fiamminga
luister ook op YOUTUBE : https://www.youtube.com/watch?
Op deze cd ook werken van Cypriano De Rore (Beato mi direi, Tantum ergo, Ancor che col partire, Sub tuum praesidium), Pietro Lupus en Jacob Buus.
20. duur: (de snelste versus de langzaamste uitvoering)
4’49" Singer Pur – 5’01” Cappella Marciana
=====
191.
Kidger J011, p. 9, p. 288, p. 363
IGNO SOAVE QUE IL MIO FOCO ALENTO
Igno soave ov’il mio foco
Oorspronkelijk als vierstemmig madrigaal gecomponeerd door Verdelot (zie uitgave 1540) V1225
Daarna door Willaert bewerkt voor stem en luit of gitaar. (Zie uitgave 1536) W1104 of V1224
2. ondertitel:
a doi tasti dil canto
3. gecomponeerde delen:
Igno soave (eendelig)
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1 en c2 / finalis: A
5. aantal stemmen:
stem en luit of gitaar
6. genre :
intabulatie
7. reeks :
Intavolatura de li Madrigali di Verdelotto, nr 7.
8. tekst :
Igno soave
Ove'l mio foco alento
Ascolta in cortesia
Qual e la pena mia
Io ben ti veggio adorn’in si bell’arte
Che mai formo natura in altra parte
Ascolto l’armonia
Delle fresch’aqu’allobra
E il mio armento
Sovente miro attento
Ma s’io scorgessi di mia donna’l viso
Saresti al mondo equal al paradiso.
9. eerste gedrukte uitgave:
1536, Venetië, Ottaviano Scotto, Intavolatura de li Madrigali di Verdelotto da cantar et sonare nel lauto,
intavolati per Messer Adriano.
1540. Venetië, Hieronymus Scotto. Tutti li madrigali. (ongewijzigd herdrukt)
10. RISM:
1536b – W 1104 / 1540 – W 1105
11. CMM:
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1536 - W 1104: A Wn (Zie hier verder : online)
druk 1540: D Mbs (Zie hier verder : online) - GB Lbl
13. andere recente uitgaven:
online - 1536 - IMSLP
https://imslp.org/wiki/
Intabulatie door Willaert
online – 1536 - W 1104 – Wenen
http://digital.onb.ac.at/
Intabulatie door Willaert
online – 1540 – München
Di Verdelotto tutti li madrigali ….
https://stimmbuecher.digitale-
Vierstemmige zetting door Verdelot
-facsimile 1536b: Florence: Studio per Edizioni Scelte, 1980 met een inleiding in het Italiaans door O. Cristoforetti
partituur in moderne noten:
-Thomas, Bernard, ed. Intavolatura de li madrigali di Verdelotto: de cantare et sonare nel lauto, 1536. Renaissance Music Prints iii, Londen, 1980 (bron: 1540)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
W1104-1536
Venetië, Ottaviano Scotto, Intavolatura de li Madrigali di Verdelotto da cantare et sonare nel lauto, intavolati per Messer Adriano
IMSLP
IMSLP513209-PMLP831759-A-Wn_
online beeld : 22-24/69
Wenen – Österreichische Nationalbibliothek
Intavolatura de li Madrigali ... da cantare et sonare nel lauto, intavolati per Messer Adriano. (Laute). (onb.ac.at)
online beeld : 55-57/73
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 21/VI
INTAVOLATURA DE LI MADRIGALI DI VERDELOTTO… INTAVOLATI PER MESSER ADRIANO
Opera omnia deel 6
Silvia Piccollo, soprano. Il Desiderio
(op deze cd ook de oorspronkelijke vierstemmige zetting van Verdelot)
1995
luister ook op SPOTIFY: album – tablatures from Verdelot vol. 6 of “nummers”
luister ook op IDAGIO: https://app.idagio.
of
https://app.idagio.com/
-cd 78
Verdelot. A renaissance songbook 1536 (bew. Willaert)
Jacob Heringman, Catherine King
LINN RECORDS 2001
-cd 85
De eeuw van Titiaan. Venise (1490-1576)
Doulce Mémoire o.l.v. Denis Raisin Dadre
ASTRÉE Naïve E 8847
2001
-Denis Raisin Dadre speelt op blokfluit een diminutie op de bewerking van Willaert.
luister ook op SPOTIFY: nummers – igno soave
luister ook op YouTube : Igno soave - YouTube
-cd 87 = cd 21/VI
-cd 141
VERDELOT. MADRIGALS
Alain Aubin (altus), Jean-Michel Robert (luit)
SONPACT 2000
luister ook op YOUTUBE waar de ganse cd is weergegeven
Philippe Verdelot - Intavolature de li Madrigali (Venezia,1536) - YouTube
-cd 298
GLOSAS
More Hispano
Vicente Parrilla
CARPE DIEM
2011
Dit madrigaal werd gecomponeerd door Philippe Verdelot voor vier stemmen, maar door Adriaen Willaert bewerkt voor solozang en gitaarbegeleiding. Het wordt hier uitgevoerd in beide versies: eerst met sopraansolo, daarna met blokfluitsolo met begeleiding van snaren en tenslotte met een diminutie.
luister ook op YouTube: Glosas - https://www.youtube.com/
luister ook op SPOTIFY : albums – glosas
20. duur: (snelste tov. langzaamste uitvoering)
1’54 Doulce mémoire - 6’19 Vicente Parrilla (met diminutie)
=====
192.
Kidger B126, p. 16, p. 159, p. 221,
INCLITE DUX SALVE VICTOR - SANGUINE TUMULTO
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. Inclite dux salve victor / In Verona Agrippina
2. Sanguine tumulto victricia
(bij Scotto: Sanguine tumulto - CMM: Sanguine cum multo)
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c1-c3-c4-c4-F4 / finalis: A
2. Sanguine tumulto: finalis: F
5. aantal stemmen:
5-st.
6. genre :
wereldlijk motet
7. reeks :
Motetta V vocum, nr 9
8. tekst :
Inclite dux. Salve Victor
Salvete Quirites
Christicolis celebres
Verum qui numine trino.
Esse deum nostis
Meritos cui candida templa.
Laudibus aeternis
Fas est persolvere honores.
Sanguine tumulto victricia signa ferentes (CMM : cum multo)
Martyrii palmam coeli requiescitis aulis.
Suffragio hoc vestro
Miseram defendite plebem.
Poscimus ut morbique fames
Fera bella latescant.
C.F. in de quintus, zowel in het eerste deel als in het tweede deel, op lange noten:
In Verona, Agrippina
Et in Troja locatrina
Consecravit martyrum.
9. eerste gedrukte uitgave:
1539, Venetië, Girolamo Scotto, Musica quinque vocum . liber primus, nr 9
Herdrukt door Scotto in 1550
10. RISM:
1539c - W 1110 / 1550a - W 1111
11. CMM:
3-03 pp. 44-50 (bron: 1539c)
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/
12. vindplaatsen:
ms: I PadBC A 17
druk (W1110) 1539: D Mbs (A,T) (Zie hier verder : online), Ju, Wolf - GB Lbl - I BolC (S), PLn (zonder S en Q) - PL Krakow
druk (W1111) 1550: D Mbs (Zie hier verder : online) - GB Lbl - PL Krakow - YU MAs (A,Q, uit 1552?)
13. andere recente uitgaven:
online – (W1110) 1539 - München (slechts A en T)
https://stimmbuecher.digitale-
online – (W1111) 1550 - München
https://stimmbuecher.digitale-
pagina X
cantus : online beeld : 18-19/48
altus : online beeld : 18-19/48
tenor : online beeld : 18-19/48
bassus : online beeld : 18-19/48
quintus : online beeld : 18/41
online - partituur in moderne noten - IMSLP (= CMM)
http://imslp.eu/files/imglnks/
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Uitleg van DIAMM over het handschrift PadBC A 17
La date du ms. est donnée au f. 188v à la suite de la Table par le scribe lui-même: «Frater Jordanus Pasetus Venetus ordinis predicatorum scripsit hec manu propria ad laudem Dei 1522.» Le ms. a donc été écrit en 1522 pour l'usage de la cathédrale de Padoue de la main de Giordano Pasetto, qui y fut maître de chapelle de 1520 jusqu'à sa mort en 1557. Avec son répertoire franco-flamand et français de 124 motets où domine Mouton avec 18 compositions, suivi par Josquin (9), Willaert (6), Richafort et A. de Silva (5), et une vingtaine d'autres compositeurs parmi lesquels 3 italiens seulement, ce ms. constitue l'une des premières et des plus importantes sources qui aient introduit en Vénétie la polyphonie complexe des grands compositeurs franco-flamands déjà pratiquée dans les grandes chapelles de Cour comme Ferrare, Florence, Milan, Rome ou Naples.
16. Schiltz op.cit. 2003
p. 171 en p. 172: "compositietechniek: Inclite dux: cantus firmus in de Q
Sanguine tam multo: tweevoudige diminutie in de secunda pars, die uitmondt in een ternaire slotpassage.
[In Verona, Agrippina]: cantus firmusmelodie, geen transpositie
p. 174: "neemt deel aan de systematische afwisseling van compositietechnieken zoals die kan worden aangewezen in deze bundel vanaf nr 9."
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
193
Kidger B127, p. 16, p. 221
INCLITE SFORTIADUM PRINCEPS
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
Inclite Sfortiadum Princeps (eendelig)
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c3-c3-c4-F4 / finalis: E
5. aantal stemmen:
5-st.
Quintus: soggetto cavato cantus firmus: Vivat dux Franciscus Sfortia felix
6. genre :
staatsmotet
7. reeks :
Motetta V vocum nr 15
8. tekst :
Inclite Sfortiadum princeps
nate sanguine divo.
Dux invicte potens strenuus magnanime.
Summe, animos viresque tuas
cognomen ab hoste
Laturum palmam te notat ecce tuum.
Nuntiat hoc insigne tuum !
Sicut anguis et ipse
Se novat in melius
sors tua sit melior.
Quintus: Vivat dux Franciscus Sfortia felix (CF in lange notenwaarden)
9. eerste gedrukte uitgave:
1539, Venetië, Girolamo Scotto, Musica quinque vocum . liber primus, nr 15
Herdrukt in 1550
10. RISM:
1539c - W 1110 / 1550a - W 1111
11. CMM:
3-03 p. 78 (bron: 1550a)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1539: D Mbs (A,T) (Zie hier verder : online), Ju, Wolf - GB Lbl - I BolC (S), PLn (zonder S en Q) - PL Krakow
druk 1550: D Mbs (Zie hier verder : online) - GB Lbl - PL Krakow - YU MAs (A,Q, uit 1552?)
13. andere recente uitgaven:
online – (W1110) 1539 - München (slechts A en T)
https://stimmbuecher.digitale-
online – (W1111) 1550 - München
https://stimmbuecher.digitale-
pagina XV
cantus : online beeld : 30-31/48
altus : online beeld : 30-31/48
tenor : online beeld : 30-31/48
bassus : online beeld : 30-31/48
quintus : online beeld : 25/41
online – partituur in moderne noten – IMSLP (=CMM)
http://imslp.eu/files/imglnks/
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt op.cit. 1985
p. 27. Brengt hulde aan Francesco II Sforza in 1525, toen Willaert pas in zijn dienst was gekomen. Francesco II Sforza was hertog van Milaan en wereldlijk hoofd van het bisdom waarover Ippolito II als kerkvorst regeerde. Aanleiding was de overwinning op de Franse koning Frans I, die in de slag bij Pavia op 25 februari 1525 door de keizerlijke troepen gevangen was genomen, waarna de hertog naar Milaan kon terugkeren. Zie ook Victorio salve.
p. 44, p. 120, p. 123: " W. verwerkt een tweede tekst die als cantus firmus in een van de binnenpartijen wordt geplaatst. Deze cantus firmus is bovendien opgevat als een soggetto cavato of solmisatiethema.
De tweede alt zingt de woorden Vivat dux Franciscus Sfortia felix (op de solmisatienoten mi-fa-ut-fa-mi-ut-sol-mi-fa-
16. Schiltz op.cit. 2003
p. 169 vn. 17: "gecomponeerd bij het bezoek van Ippolito de Medici aan Venetië in 1532"
p. 170, p. 170 vn 26
p. 172: "compositietechniek: soggetto cavato in de Q.
diminutie aan het slot.
transpositie b-e-b-e
17. Christine Suzanne Getz
Music in the Collective Experience in Sixteenth-Century Milan, Ashgate 2005.
(behandelt uitvoerig dit werk in het hoofdstuk "Music for the Battle of Pavia" )
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 114: Messe et Motets de Circonstance
instrumentaal: Les Sacqueboutiers de Toulouse
CALLIOPE 9342
2004
20. duur:
3’31
=====
194
Kidger p. 35
IN CONVERTENDO DOMINUS a 4 (versie 1)
(Jachet)
2. ondertitel:
psalm 125 - Sexti toni
3. gecomponeerde delen:
De inzet van de eerste strofe In convertendo Dominus captivitatem Sion en dan telkens de pare strofen worden in het gregoriaans gezongen.
De onpare strofen worden gezongen door het “primus chorus” in polyfonie.
1. Facti sumus sicut consolati
3. Tunc dicent inter gentes
5. Converte Domine captivitatem nostram
7. Euntes ibant et flebant
9. Gloria Patri et Filio
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c2-c4-F3 / finalis: F
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
salmi a versi senza risposti nr 3
7. reeks :
I salmi appertinenti alli vesperi
8. tekst :
In convertendo Dominus captivitatem Sion,
facti sumus sicut consolati.
Tunc repletum est gaudio os nostrum,
et lingua nostra exsultatione.
Tunc dicent inter gentes : Magnificavit Dominus facere cum eis.
Magnificavit Dominus facere nobiscum; facti sumus laetantes.
Converte, Domine, captivitatem nostram, sicut torrens in austro.
Qui seminant in lacrimis, in exsultatione metent.
Euntes ibant et flebant, mittentes semina sua.
Venientes autem venient cum exsultatione, portantes manipulos suos.
Gloria Patri et Filio,
et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio et nunc et semper
et in saecula saeculorum. Amen.
psalm 125 (huidige nummering: psalm 126b)
tekst uit de vulgaat
De Heer bracht Sions ballingen terug:
het was alsof wij droomden.
Toen lachten alle monden
en juichte elke tong.
Toen zei men bij de volken:
geweldig is het wat de Heer hun deed.
Geweldig was het wat de Heer ons deed,
daarom zijn wij zo blij.-
Keer nu ons lot ten goede, Heer,
zoals een beek doet in de Zuid-woestijn.
Die onder tranen zaaien,
zij oogsten met gejuich.-
Vol zorgen gaan zij uit
met zaaizakken beladen;
Maar keren zingend weer
beladen met hun schoven.
Eer aan de Vader en de Zoon
en de Heilige Geest,
zoals het was in het begin en nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
Vertaling naar de grondtekst. Getijdenboek. Brussel. 1990.
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi (versi senza risposti)
Herziene tweede editie in 1557, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi apertinenti alli Vesperi
10. RISM:
15501 / 15576
11. CMM:
3-08 pp. 78-79 (bron: 15501)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 15501: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (volledig)
druk 15576: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (zonder de C van koor I )
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Salmi a versi senza risposte: [quali sono nel primo choro]
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
195.
Kidger C023, p 36, p. 38, p. 47, p. 49, p. 183, p. 242, p. 347
IN CONVERTENDO DOMINUS a 8 (versie 2)
2. ondertitel:
psalm 125 - Sexti toni
3. gecomponeerde delen:
Gregoriaanse intonatie door de tenoren van « primus chorus » : In convertendo Dominus captivitatem Sion.
1. Facti sumus consolati
2. Tunc repletum est
3. Tunc dicent
4. Converte Domine
5. Qui seminant
6. Euntes ibant
7. Venientes autem
8. Gloria Patri
9. Sicut erat
10. Et in saecula
De onpare strofen door het “primus chorus “
De pare strofen door het ”secundus chorus”.
Strofe 10. Et in saecula: door beide koren achtstemmig.
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: primus chorus: g2-c2-c3-F3 en secundus chorus: c1-c2-c3-F3 / finalis: Bes
5. aantal stemmen:
8-st. dubbelkorig
6. genre :
salmi spezzadi nr 8
7. reeks :
I salmi appertinenti alli vesperi nr 31
8. tekst :
In convertendo Dominus captivitatem Sion,
facti sumus sicut consolati.
Tunc repletum est gaudio os nostrum,
et lingua nostra exsultatione.
Tunc dicent inter gentes : Magnificavit Dominus facere cum eis.
Magnificavit Dominus facere nobiscum; facti sumus laetantes.
Converte, Domine, captivitatem nostram, sicut torrens in austro.
Qui seminant in lacrimis, in exsultatione metent.
Euntes ibant et flebant, mittentes semina sua.
Venientes autem venient cum exsultatione, portantes manipulos suos.
Gloria Patri et Filio,
et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio et nunc et semper
et in saecula saeculorum. Amen.
psalm 125 (huidige nummering: psalm 126)
tekst uit de vulgaat
De Heer bracht Sions ballingen terug:
het was alsof wij droomden.
Toen lachten alle monden
en juichte elke tong.
Toen zei men bij de volken:
geweldig is het wat de Heer hun deed.
Geweldig was het wat de Heer ons deed,
daarom zijn wij zo blij.-
Keer nu ons lot ten goede, Heer,
zoals een beek doet in de Zuid-woestijn.
Die onder tranen zaaien,
zij oogsten met gejuich.-
Vol zorgen gaan zij uit
met zaaizakken beladen;
Maar keren zingend weer
beladen met hun schoven.
Eer aan de Vader en de Zoon
en de Heilige Geest,
zoals het was in het begin en nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
Vertaling naar de grondtekst. Getijdenboek. Brussel. 1990.
9. eerste gedrukte uitgaven:
1550, Venetië, Antonio Gardano, I salmi appertinenti alli vesperi
Herdrukt in 1557
10. RISM:
15501 /15576
11. CMM:
3-08 pp. 160-164 (bron: 15501)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1550: D-Rp (volledig)
druk 1557: D-Rp (zonder de C van koor I )
13. andere recente uitgaven:
-Hunter, Ralph, ed. In convertendo Dominus: Psalm 125. Belwin Mills, Miami USA, 1981
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Salmi spezzadi di M. Adriano:
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
15. Bossuyt op.cit. 1985
p. 116, p. 118: " contrast tussen hoge en lage tessituur als illustratie van de woorden qui seminant in lacrimis, in gaudio metent.
Maatwisseling van binair naar ternair in functie van de tekstuitdrukking op Facti sumus sicut consolati.Tunc repletum est gaudio os nostrum: et lingua nostra exsultatione.", p. 182-183 (notenvoorbeeld 23).”
OPNAMEN:
18. lp’s:
-*lp 1 AVE REGINA
Pro Cantione Antiqua
(met positief en dulciaan)
ARCHIV 2533 361
=lp 56
=cd 25
19. cd’s:
-*cd 25 THE FLOWERING OF RENAISSANCE CHORAL MUSIC
Pro Cantione Antiqua olv Bruno Turner
ARCHIV 445 667
zie lp 1 en 56
luister ook op SPOTIFY : albums – the flowering of renaissance
-*cd 114 Adrian Willaert - Jachet de Mantoue. Messe et Motets de circonstances
Ensemble Jachet de Mantoue. Les Sacqueboutiers de Toulouse
Calliope 9342
2004
-*cd 135 MÚSICA SACRA EN LA ÉPOCA DE CARLOS V
Capilla Príncipe de Viana o.l.v. Ángel Recasens
koor plus instrumenten
AUDIO-VISUALS DE VIANA
2000
luister ook op SPOTIFY : albums – música sacra en la época de carlos V
20. duur: (de snelste versus de langzaamste uitvoeringen)
3'21” les sacqueboutiers - 4'35" pro cantione antiqua
=====
196.
Kidger B171, p. 164, p. 167, p. 180, p. 229
IN CRATICULA TE DEUM NON NEGAVI
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
Slechts twee delen bleven bewaard
4. tonal type:
5. aantal stemmen:
6-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
8. tekst :
9. eerste gedrukte uitgave:
10. RISM:
11. CMM:
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/
12. vindplaatsen:
ms: I PiacD (3) - PiacD (4) - TrevBC 4
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
197.
Kidger B125, p. 79, p. 104, p. 120, p. 134, p. 138, p. 158, p. 221
IN DIEBUS ILLIS – SUSANNA ALIQUANDO a 5 (versie 1)
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. In diebus illis erat vir Babyloniae / Consumetur nequitia
2. Susanna aliquando - Et senes eam videntes / Voce mea ad Dominum
3. Deus qui absconditorum / Exaudivit Dominus vocem
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: g2-c3-c3-c3-F3 / finalis C
5. aantal stemmen:
5-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
8. tekst :
1. In diebus illis erat vir Babyloniae nomine Ioachim
et accepit uxorem Susannam filiam Helchiae
pulchram nimis et timentem Deum
et eruditam secundum legem Moysis.
Erat autem Joachim dives valde.
Et erat ei pomarium vicinum domui suae.
In illo autem anno constituti sunt duo senes judices
frequentantes domum Joachim
veniebant ad eos qui habebat iudicia.
tenor: Consumetur nequitia peccatorum et dirges justum
2. Susanna aliquando ingrediebatur pomarium
et exarserunt in concupiscentia ejus
et absconditi sunt in pomario ut stuprarent eam
Invenerant solam ipsa eorum minas spernebat.
Senes vero accusaverunt eam et ipsa innocens ad mortem condemnata,
exclamavit dicens:
tenor: Voce mea ad dominum clamavi et exaudivit me.
3.
Deus qui absconditorum es cognitor tu seis
quoniam tulerunt falsum testimonium contra me.
Ecce moriar nihil cum ipsa secerim
quod isti malevoli adversum me composuerunt.
Exaudivit vocem eius dominus condemnati sunt senes ad mortem
et salvatus est sanguis justus et innoxius in die illa.
tenor: Exaudivit Dominus vocem ejus
De tekst is het verhaal uit het boek Daniël (Oud Testament) van Suzanna, die belaagd wordt door oudere rechters maar door de tussenkomst van Daniël wordt gered. Willaert heeft de zeer gedetailleerde tekst van de bijbel hier fel ingekort.
In die dagen was er in Babylon een man, Joachim geheten, die gehuwd was met Suzanna, de dochter van Helchia. Ze was een heel mooi meisje en had grote achting voor de Heer. Ze was ook onderlegd in de wet van Mozes.
Joachim was heel rijk en hij had vlak bij zijn huis een groententuin.
In die periode nu waren er twee vooraanstaande rechters, die van dienst waren, op bezoek bij Joachim.
Tenor: De zonden worden vergeven en de rechtvaardigheid wordt gehandhaafd.
2. Toen trad Suzanna in de groententuin en de ouderlingen werden bekoord. Ze verborgen zich in de groententuin om haar te beloeren. Toen ze alleen waren weerstond het meisje hun aggressiviteit, roepend:
Tenor: Ik heb de Heer toegeroepen en Hij heeft mij verhoord.
“God, die al het verborgene kent, weet dat hun beschuldigingen over mij vals zijn. Zie ik zal sterven omwille van niets nu die misdadigers tegen mij hebben samengespannen.
Maar de Heer hoorde haar stem, de ouderlingen werden ter dood veroordeeld en op die dag werd het bloed van het onschuldig en rechtschapen meisje gered.
Bemerk : De vrouw van Adriaen heette ook Susanna
9. eerste gedrukte uitgaven:
15371, Neurenberg, Hieronymous Formschneider (Grapheus), J. Otto, Novum et insigne opus musicum
15591, Neurenberg, Montanus (Johann vom Berg) en Ulrich Neuber, Secunda pars magni operis musici
10. RISM:
15371 / 15591
11. CMM:
DIAMM: D-ERu 473/3 - DIAMM (nr 18) (ff203v-222, pp.205-223)
12. vindplaatsen:
ms: CH BasU - D MunU 327 (enkel tenor) (ca. 1543) (Zie hier verder : online) – Erlangen ErlU 473/3 (Zie hier verder : online) - CZ HradKM
druk 15371: A Wn - B Koninklijke Bibliotheek van België. Fétis 1681 nr 18 (Zie hier verder : online)
druk 15591: B KBR (alle stemmen) nr 62 (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – ms – ErlU 473/3
D-ERu 473/3 - DIAMM (nr 18)(ff203v-222, pp.205-223)
I.In diebus illis 203v-210 (vagans: Consumetur nequitia)
II.Susanna aliquando 210v-215 (vagans: Voce mea ad Dominum)
III.Deus qui absconditorum es 215v-222 (vagans: Exaudivit Dominus vocem)
online – ms – MunU 327
https://epub.ub.uni-muenchen.
online – 15371 – Brussel Koninklijke Bibliotheek van België.
Novum et insigne opus musicum, sex, quinque et quatuor vocum, cujus in Germania hactenus nihil simile usquam est editum - Detail (kbr.be)
nr XVIII (Bij de discantus foutief als nr XXIII en bij de contratenor foutief als nr XVII aangeduid)
https://uurl.kbr.be/1 560371 discantus : online beeld : 62-68
https://uurl.kbr.be/1560373 contratenor : online beeld : 70-75
https://uurl.kbr.be/1560375 tenor : online beeld : 67-72
https://uurl.kbr.be/1560377 bassus : online beeld : 63-67
https://uurl.kbr.be/1560379 quinta vox : online beeld : 60-62
online – 15591 – Brussel KBR 34 (alle stemmen) nr 62
-Long, Joan Anna, The motets, psalms and hymns of Adrian Willaert: a liturgo-musical study,
Columbia university, diss. doct. philosophy, 1971
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt. op. cit. 1985
p. 83: gecomponeerd als huwelijksgeschenk voor zijn vrouw Susanne, waarbij de tekst handelt over
het bijbels verhaal van de kuise Susanna
p. 84: Willaert kortte de tekst drastisch in en behield alleen de kern van het verhaal.
De tenorpartij vertolkt in de drie delen telkens een afzonderlijke moraliserende beschouwing als commentaar op de gebeurtenissen, die zich in elke motetpars afspelen - het betreft vooral verzen uit enkele psalmen.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
198.
Kidger B172, p. 19, p. 152, p. 167, p. 181, p. 229-230
IN DIEBUS ILLIS – ET STANS RETRO a 6 (versie 2)
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1.In diebus illis mulier quae erat in civitate peccatrix
2. Et stans retro
4. tonal type:
1b enkel voor V / sleutelcombinatie: g2-c2-c2-c3-c3-F3 / finalis: G (in beide delen)
5. aantal stemmen:
6-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
Motetta VI vocum, nr 14
8. tekst :
In diebus illis mulier quae erat in civitate peccatrix
ut cognovit quod Jesus accubuit in domo Simonis leprosi,
attulit alabastrum unguenti:
Et stans retro secus pedes Domini Jesu,
lacrmis coepit rigare pedes ejus,
et capillis capitis sui tergebat:
et osculabatur pedes ejus et unguento ungebat.
Lucas 7,37-38
Antifoon voor het Magnificat van de eerste Vespers van het Feest van de H. Maria Magdalena (22 juli).
Een vrouw nu die in de stad als een zondares bekend stond, was te weten gekomen, dat Jezus in het huis van de farizeeër te gast was. Zij nam een albasten vaasje met balsem mee en ging schreiend achter Hem, bij zijn voeten, staan. Haar tranen maakten zijn voeten nat, die ze met haar hoofdhaar afdroogde. Zij kuste ze keer op keer en zalfde ze met de balsem.
(vertaling: Willibrordvertaling)
9. eerste gedrukte uitgave:
1542, Venetië, Antonio Gardano, Musicorum sex vocum . liber primus, nr 14
10. RISM:
1542a - W 1112
11. CMM:
3-04 pp. 67-74 (bron: 1542a)
DIAMM : "Mottetti a sei ed a sette voci"
https://edl.beniculturali.it/
12. vindplaatsen:
ms: I - PiacD – TrevBC 5
druk 1542a: A Wn - B KBR nr 8 en 9. II.91.361 nr 27 - D Dresden Katholische Hofkirche (B - onvolledig) –Mbs (Zie hier verder : online) - Mu (zonder T en B), RegB , Wolfl - F CH (Q), Pn (A), TLc (A) - GB Lbl (zonder 6) - I BolC (5), Bologna Accademia Filarmonica (zonder S en Q) VEaf (zonder S en 5)
druk ca. 1560 : I ModE C.314 (Zie hier verder: online)
13. andere recente uitgaven:
online – I ModE C.314
https://edl.beniculturali.it/
online :
cantus : g2 online beeld : 33-34/1029
altus : c2 online beeld : 190-191/1029
tenor : c3 onine beeld : 347-348/1029
bassus : F3 online beeld : 504-507/1029
quintus : c3 online beeld : 661-662/1029
sextus : c2 online beeld : 816-817/1029 (met 1 mol)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt op.cit. 1985
p. 109: Melodische inzetten in alle of nagenoeg alle stemmen op het canonthema verdoezelen de "geleerde" techniek en geven gewoon de indruk van een vijf- of zesstemmige imitatie.
OPNAMEN:
18. lp’s:
lp 81 = cd 315
Dit motet staat niet op de lp maar alleen op de cd.
19. cd’s:
cd 315 = lp 81
Adriano 2
Dionysos Now! o.l.v. Tore Tom Denys
Evil Penguin Classic
lp : 2021 EPRC 0043
2021
In SPOTIFY : Dionysos Now! o.l.v. Tore Tom Denys
Ze zingen een kwart lager
Dit motet staat niet op de lp maar alleen op de cd.
20. duur:
5’04”
=====
199.
Kidger B173, p. 18, p. 170, p. 230
IN EXCELSO THRONO VIDI SEDERE VIRUM
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
gregoriaanse intonatie: In excelso throno
daarna polyfoon: Vidi sedere virum (eendelig)
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c3-c3-c4-c4-F4 / finalis: G
5. aantal stemmen
6-st.
V: gregoriaanse melodie van het Introitus van de Missa de Dominica infra Octavam Epiphaniae in lange notenwaarden (Zie Liber Usualis 1953 p. 477)
6. genre :
motet
7. reeks :
Motetta VI vocum
8. tekst :
In excelso throno vidi sedere virum
quem adorant multitudo angelorum
psallentes in unum :
et ecce imperium nomen est in aeternum.
Op de hemelse troon zag ik een man zitten
die door een menigte engelen werd aanbeden.
Ze zongen samen:
Zie: de naam van dit Rijk zal in eeuwigheid blijven klinken.
9. vindplaatsen:
ms: D RegB - I PiacD
druk 1542: A Wn - B KBR II.91.361 (zonder 6) - D Dresden Katholische Hofkirche (B – onvolledig) -München Mbs (Zie hier verder : online) - Mu (zonder T en B), RegB , Wolfl - F CH (Q), Pn (A), TLc (A) - GB Lbl (zonder 6) - I BolC (5), Bologna , Accademia Filarmonica (zonder S en Q) VEaf (zonder S en 5)
10. eerste gedrukte uitgaven:
1542, Venetië, Antonio Gardano, Adriani Willaert.musicorum sex vocum . liber primus nr 7
11. RISM:
1542a - W 1112
12. CMM:
3-04 pp. 34-37 (bron: 1542a)
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/
13. andere recente uitgaven:
online – 1542 - München:
https://stimmbuecher.digitale-
p. 16
cantus : online beeld : 20/60
altus : online beeld : 20/60
tenor : online beeld : 36/74
bassus : online beeld : 22/68
quintus : online beeld : 18/66
sextus : online beeld : 18/47
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt op.cit. 1985:
p. 107: De tenor zingt de cantus firmus in steeds gelijke, halve notenwaarden - sporadisch ook een brevis - en zonder rusten (contrapunctus fractus).
16. Schiltz op. cit. 2003:
p.175 vn 29,
p.176 vn 32 "maakt gebruik van het zogenaamde contrapunctus fractus waarbij de gregoriaanse melodie respectievelijk in de tenor en in de quintus in gelijke notenwaarden en zonder pauzen wordt gezongen"
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
200
Kidger C016, p. 240
IN EXITU ISRAEL
(Jachet en Willaert)
2. ondertitel:
psalm 113 - Toni peregrini
3. gecomponeerde delen:
1. Domus Jacob de populo
2. Facta est Judaea
3. Mare vidit
4. Montes exsultaverunt
5. Quid est tibi mare
6. Montes exsultastis
7. A facie Domini
8. Qui convertit
9. Non nobis Domine
10.Super misericordia
11.Deus autem noster
12.Simulacra gentium
13.Os habent
14.Aures habent
15.Manus habent
16.Similes illis
17.Domus Israel
18.Domus Aaron
19.Qui timent Dominum
20.Dominus memor
21.Benedixit domui
22.Benedixit omnibus
23.Adjiciat Dominus
24.Benedicti vos
25.Caelum caeli
26.Non mortui
27.Sed nos
28.Gloria Patri
29.Sicut erat
De onpare strofen werden gecomponeerd door Jachet. Ze worden gezongen door “primus chorus”.
De pare strofen door Adriano Willaert. Ze worden gezongen door “secundus chorus”
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: primus chorus: g2-c2-c3-F3 en secundus chorus: c1-c2-c3-c4 / finalis: G,
behalve in 10. Super misericordia, 14. Aures habent en 24. Benedicti vosfinalis: D
5. aantal stemmen:
4-st.
behalve nr 20. Dominus memor fuit: driestemmig: C,A,B
In nr 28. Gloria Patri: C (canon in diapente),A,T (resolutio),B
In nr 29. Sicut erat: C (canon in diapente), A (resolutio), T,B
6. genre :
Salmi a versi con le sue risposti
7. reeks :
I salmi appertinenti alli vesperi nr 6
8. tekst :
psalm 113 (volgens de huidige nummering: 114)
1. In exitu Israel de Aegypto,
domus Jacob de populo barbaro,
2. facta est Judaea sanctificatio ejus,
Israel potestas ejus.
3. Mare vidit, et fugit;
Jordanis conversus est retrorsum.
4. Montes exsultaverunt ut arietes,
et colles sicut agni ovium.
5.Quid est tibi, mare, quod fugisti?
et tu, Jordanis, quia conversus es retrorsum?
6. montes, exsultastis sicut arietes?
et colles sicut agni ovium?
7. A facie Domini mota est terra,
a facie Dei Jacob;
8.qui convertit petram in stagna aquarum,
et rupem in fontes aquarum.
9. Non nobis, Domine, non nobis;
sed nomini tuo da gloriam,
10. super misericordia tua et veritate tua;
nequando dicant gentes : Ubi est Deus eorum?
11.Deus autem noster in caelo;
omnia quaecumque voluit fecit.
12. Simulacra gentium argentum et aurum,
opera manuum hominum.
13.Os habent, et non loquentur;
oculos habent, et non videbunt.
14.Aures habent, et non audient;
nares habent, et non odorabunt.
15. Manus habent, et non palpabunt;
pedes habent, et non ambulabunt; non clamabunt in gutture suo.
16. Similes illis fiant qui faciunt ea,
et omnes qui confidunt in eis.
17. Domus Israel speravit in Domino;
adjutor eorum et protector eorum est.
18. Domus Aaron speravit in Domino;
adjutor eorum et protector eorum est.
19. Qui timent Dominum speraverunt in Domino;
adjutor eorum et protector eorum est.
20. Dominus memor fuit nostri,
et benedixit nobis.
21.Benedixit domui Israel;
benedixit domui Aaron.
22.Benedixit omnibus qui timent Dominum,
pusillis cum majoribus.
23.Adjiciat Dominus super vos,
super vos et super filios vestros.
24. Benedicti vos a Domino,
qui fecit caelum et terram.
25.Caelum caeli Domino;
terram autem dedit filiis hominum.
26.Non mortui laudabunt te, Domine;
neque omnes qui descendunt in infernum.
27.Sed nos qui vivimus, benedicimus Domino,
ex hoc nunc et usque in saeculum.
28.Gloria Patri et Filio,
et Spritui Sancto
29.Sicut erat in principio et nunc et semper,
et in saecula saeculorum Amen.
Tekst naar de vulgaat.
Hieronder de “Herziene Statenvertaling”. Psalmen 114 en 115.
Toen Israël uit Egypte trok,
het huis van Jakob uit een volk met een vreemde taal,
werd Juda Zijn heiligdom,
Israël Zijn koninklijk bezit.
De zee zag het en vluchtte,
de Jordaan deinsde achteruit,
de bergen sprongen op als rammen,
de heuvels als lammeren.
Wat was er, zee, dat u vluchtte,
Jordaan, dat u achteruit deinsde?
Wat was er, bergen, dat u opsprong als rammen,
en u, heuvels, als lammeren?
Beef, aarde, voor het aangezicht van de Heere,
voor het aangezicht van de God van Jakob,
Die de rots veranderde in een waterplas,
hard gesteente in een waterbron.
Niet ons, HEERE, niet ons,
maar geef Uw Naam eer,
om Uw goedertierenheid, om Uw trouw.
Waarom zouden de heidenvolken zeggen:
Waar is toch hun God?
Onze God is immers in de hemel,
Hij doet al wat Hem behaagt.
Hun afgoden zijn zilver en goud,
het werk van mensenhanden:
zij hebben een mond, maar spreken niet;
zij hebben ogen, maar zien niet;
zij hebben oren, maar horen niet;
zij hebben een neus, maar ruiken niet;
hun handen, die tasten niet;
hun voeten, die gaan niet;
er komt geen geluid uit hun keel.
Laat wie ze maken hun gelijk worden,
al wie op hen vertrouwt.
Israël, vertrouw op de HEERE,
Hij is hun hulp en hun schild.
Huis van Aäron, vertrouw op de HEERE,
Hij is hun hulp en hun schild.
U die de HEERE vreest, vertrouw op de HEERE,
Hij is hun hulp en hun schild.
De HEERE heeft aan ons gedacht: Hij zal zegenen,
Hij zal het huis van Israël zegenen,
Hij zal het huis van Aäron zegenen.
Hij zal zegenen wie de HEERE vrezen,
de kleinen met de groten.
De HEERE zal u meer en meer zegenen,
u en uw kinderen.
U bent gezegend door de HEERE,
Die hemel en aarde gemaakt heeft
De hemel, de hemel is van de HEERE,
maar de aarde heeft Hij aan de mensenkinderen gegeven.
De doden zullen de HEERE niet prijzen,
evenmin al wie in de stilte neergedaald zijn.
18Maar wíj zullen de HEERE loven,
van nu aan tot in eeuwigheid.
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, I salmi appertinenti alli vesperi
In 1557 herdrukt
10. intabulaties, diminuties, tientos:
11. RISM:
15501 / 15576
12. vindplaatsen:
ms: I PiacD - TrevBC
druk 1550: D-Rp (volledig)
druk 1557: D-Rp (zonder de C van koor I )
13. CMM:
3-08 pp. 28-39 (bron: 15501)
14. andere recente uitgaven:
Van Maldeghem, I, 1865: Enkel vers 12 "Simulacra gentium". Een toon hoger getransponeerd (dus van finalis G naar A) maar daarbij werden overal, met uitzondering van de laatste twee maten, de wijzingstekens vergeten
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Salmi a versi con le sue risposti = Salmi a versi con le sue risposte a li medisimi Numeri :
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
201.
Kidger B174, p. 103, p. 133, p. 134, p. 153, p. 171, p. 188, p. 194, p. 230, p. 347
INFELIX EGO
In felix ego
2. ondertitel:
De Poenitentia
3. gecomponeerde delen:
1. Infelix ego omnium
2. Ad te igitur piissime
4. tonal type:
met b / sleutelcomb.: g2 - (V 6) c1 - c2 - (V 5) c3 - c4 - F3 / finalis: D (dl. 1) en A (dl. 2)
5. aantal stemmen:
6-st.
6. genre:
motet
7. reeks:
tomus evangeliorum
8. tekst:
1. Infelix ego, omnium auxilio destitutus qui caelum terramque offendi.
Quo ibo? Quo me vertam? Ad quem fugiam?
Quis mei miserebitur?
Ad caelum oculos levare non audeo
Quia ei graviter peccavi.
In terra refugum non invenio quia ei scandalum fui.
Quid igitur faciam? Desperabo? Absit.
Misericors est Deus, pius est Salvator meus.
Solus igitur Deus refugium meum:
Ipse non despiciet opus suum non repellet imaginem suam.
2. Ad te igitur piissime Deus,
Tristis ac moerens venio,
Quoniam tu solus spes mea,
Tu solus refugium meum.
Quid autem dicam tibi ?
Cum oculos levare non audeam?
Verba doloris effundam,
Misericordiam tuam implorabo et dicam:
"Miserere mei, Deus, secundum magnam misericordiam tuam!"
Girolamo Savonarola. Meditatie op psalm 50
1. Hoe ellendig voel ik mij!
Ver van alle hulp, want ik heb zowel de hemel als de aarde beledigd.
Waar moet ik naar toe? Welke kant ga ik uit? Naar wie zal ik vluchten?
Wie zal zich over mij ontfermen?
Ik durf mijn ogen niet naar de hemel richten, want ik heb zwaar gezondigd.
Hier op aarde vind ik geen toevlucht, want ik ben een schande.
Wat moet ik dus doen? Wanhopen? Dat zeker niet.
God heeft medelijden en mijn Verlosser is liefdevol.
Daarom is enkel God mijn toevlucht:
Hij zal zeker niet verachten noch verwerpen wie Hij geschapen heeft naar zijn eigen beeld.
2. Tot u dus, allerliefste God, kom ik totaal bedroefd,
want alleen op U kan ik mijn hoop stellen,
alleen bij u mijn toevlucht zoeken.
Wat zal ik dan zeggen
nu ik mijn ogen niet durf op te richten?
Ik zal woorden van droefheid uitstorten,
Uw genade oproepen en zeggen:
“Erbarm U, God, volgens uw grote barmhartigheid!”
9. eerste gedrukte uitgave:
druk 15569. Neurenberg. Montanus en Neuber, Sextus tomus evangeliorum,
et piarum sententiarum. nr 33.
10. RISM:
15569
11. CMM:
DIAMM : "Mottetti a sei ed a sette voci"
(Zie hier verder online bij Modena)
12. vindplaatsen:
ms: D DresSL Löbau 12 (Zie hier verder : online) - RegB - MunBS - Wolfa 293
druk 1556. D Mbs (Zie hier verder : online)
druk ca. 1560. I ModE C.314 (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – I ModE C.314 -
https://edl.beniculturali.it/
online
cantus : g2 online beeld : 101-102/1029
altus : c1 online beeld : 258-259/1029
tenor : c3 online beeld : 415-416/1029
bassus : F3 online beeld : 572-575/1029
quintus : c4 online beeld : 729-730/1029
sextus : c2 online beeld : 884-885/1029 met 1 mol
online - ms - DresSL Löbau 12
discantus
beelden nr 64 - 66: https://sachsen.digital/
altus
beelden nr 64 - 67: https://sachsen.digital/
tenor
beelden nr 58 - 61: https://sachsen.digital/
bassus
beelden nr 55 - 58 : https://sachsen.digital/
vagans
beelden nr 68 - 71 : https://sachsen.digital/
sexta
beelden nr 25 - 26 : https://sachsen.digital/
online – 15569 – München
https://stimmbuecher.digitale-
online – partituur in moderne noten – IMSLP (Allen Garvin) Slechts het eerste deel
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt op.cit. 1985
p. 74-75: Het motet Infelix ego is bekend uit twee belangrijke handschriften uit de Este-bibliotheek en het werd ca. 1556 in een verzameldruk uitgegeven.
Naar alle waarschijnlijkheid heeft Willaert hertog Ercole dat werk aangeboden samen met zijn Principum salve decus, een ode ter ere van de hertog.
Willaert laat in dit motet een van de partijen, als cantus firmus, Josquins ostinato uitvoeren op de woorden Miserere mei Deus, zodat deze compositie, die dus vermoedelijk voor Ercole II werd geschreven, zowel naar Josquin en Ercole I als naar Savonarola verwijst...
Een overduidelijk bewijs hoezeer Willaert aan het Este-hof vereerd werd, ook nadat hij Ferrara voor Venetië had verwisseld.
16. Schiltz. op.cit. 2003
p. 17: "Het motet Infelix ego van Willaerts leerling Vicentino kadert door het gebruik van een stereotiepe, ostinate formule op het woord "miserere" niet alleen in een hele reeks werken die zich baseren op Josquin Desprez' bekende motto, maar bevat vooral ook duidelijke referenties aan Willaerts gelijknamige motet. "
p. 17 vn 32
17. Macey Patrick
Savonarola's Musical Legacy. Oxford, Clarendon Press, 1998, p. 198 e.v.
met transcripties van delen uit het motet
Savonarolan Laude, Motets, and Anthems. Madison, 1999 (RRMR, vo. 116) p. 125 en 135.
The recurring soggetto ostinato in the A on Miserere mei, Deus is modeled on the similar
soggetto in Josquin's setting of Ps. 50, Miserere mei Deus.
(p. 232)
full score plus uitleg
Volgens Kidger op. cit. 2005 p. 423 hoort bij dit boek een uitvoering op cd door de Eastman Capella Antiqua o.l.v. Patrick Macey. ISBN: 0198166699
OPNAMEN:
18. lp’s:
lp 83 = cd 322
19. cd’s:
-cd 251.
THE MERCHANT OF VENICE. WILLIAM SHAKESPEARE
RSC Royal Shakespeare Company
2015
-Infelix ego (bewerking: Tritschler Baritone – Tom Hunt)
luister ook op SPOTIFY : albums – the merchant of venice
of ook op SPOTIFY : nummers die je leuk vindt - infelix ego - alles bekijken
-cd 313
JOSQUIN’S LEGACY
The Gesualdo Six. Owain Park
HYPERÍON
2021
-cd 322 = lp 83
ADRIANO 4
Dionysos Now! o.l.v. Tore Tom Denys
EVIT PENGUIN CLASSIC
2023 EPRC 0051
Een kwart lager
Ook op Spotify :
20. duur (de langzaamste tov. de snelste uitvoering)
6’44” Dionysos Now - 2’51” Shakespeare (slechts het eerste deel)
=====
202.
Kidger B128, p. 137, p. 138, p. 139, p. 140, p. 144, p. 160, p. 168, p. 173, p. 174, pp. 221-222
INFIRMITATEM NOSTRAM QUAESUMUS DOMINE / FORS SEULEMENT
(Verdelot?)
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
Infirmitatem nostram (eendelig)
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c2-c3-c4-c4-F4 / finalis: G
5. aantal stemmen:
5-st.: Sup, T1 (Fors seulement),Ct,T2,B
De cantus firmus in de Quinta start na twaalf maten rust met het incipit Quaesumus domine -
Fors seulement. Dit komt van de tenor van Pipelare's vierstemmige zetting van Fors seulement.
6. genre :
motet
7. reeks :
8. tekst :
Infirmitatem nostram quaesumus, Domine, propitius respice
et mala omnia omnium sanctorum intercessionibus averte
per Christum Dominum Nostrum.
We vragen U, Heer, zie welwillend naar onze zwakheid
en bevrijd ons van alle kwalen
door de tussenkomst van alle heiligen
door Onze Heer Jezus Christus.
9. eerste gedrukte uitgaven:
1534, Parijs, Pierre Attaingnant, Liber quartus cum quinque vocibus (hier toegeschreven aan Verdelot)
1538, Neurenberg, Formschneider (Grapheus), Secundus tomus novi operis musici
1559, Neurenberg, Montanus (Berg) & Neuber, Secunda pars magni operis musici (Verdelot)
10. RISM:
15346 / 15383 / 154725 (intab.) / 155229 (intab.)/ 155818 (intab.) / 15591
11. CMM:
DIAMM: ‘sHerAB 72C: https://www.diamm.ac.uk/
DIAMM: Modena : https://www.diamm.ac.uk/
DIAMM: Modena : https://www.diamm.ac.uk/
12. vindplaatsen
13. andere recente uitgaven:
online – ms – ’s-Hertogenbosch ‘sHerAB 72C
CMME : http://www.cmme.org/
of : CMME: Salva nos domine (Jean Mouton)
online: ‘sHerAB 72C
http://www.bhic.nl/integrated?
Salva nos Domine: nr. 4, ff. 45v-47 online beeld : 90v-93/337
(De beelden zijn hier verkeerd gemonteerd.
93r moet tegenover 90v staan. Vergelijk met wat hieronder staat)
Infirmitatem nostram: nr. 14, ff. 152v-153 online beeld : 298-299/337
online: ‘sHerAB 72C
http://depot.lias.be/delivery/
Salva nos Domine : online beeld : 094_46v en 095_47r
Infirmitaten nostram: online beeld : 300_149v en 301_150
online - ms - Leiden:
Bladeren in Koorboeken (erfgoedleiden.nl)
online – ms - Bologna:
http://www.bibliotecamusica.
ripro/gaspari/_Q/Q027-1/
online beeld : 104/162
online – ms – Modena (I-MOd MS Mus. IV)
I-MOd MS Mus. IV - DIAMM (enkel de sopraan)
online beeld : 13v
pagina : 29/247
-Smijers, Albert, ed., Treize Livres de Motets parus chez Pierre Attaingnant en 1534 et 1535, Parijs, 1934
-facsimile 1547, Valladolid, Fernandez de Cordova, Libro de musica de vihuela. (2004. Meindert C. De Heer. Zie Muziekhandel Saul B. Groen)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
1547, Valladolid, Fernandez de Cordova, Libro de musica de vihuela intitulado silva de sirenas. Compuesto por Enriquez de Valderravano.
1552, Leuven, Petrus Phalesius, Hortus musarum in quo tanquam flosculi
1558, Parijs, Fezandat, Second livre de tabulature de leut
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
cd 244. Leidse Koorboeken. Vol. IV. Cd 2, track 7
Egidiuskwartet en college o.l.v. Peter de Groot
2015
Infirmitatem nostram - Rate Your Music
luister ook op SPOTIFY : - nummers – infirmitatem nostram
20. duur:
5’40”
=====
203.
Kidger G023, p. 104, p. 109, p. 116, p. 272, p. 356
INGRATA È LA MIA DONNA
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. Ingrata è la mia donna
2. Ingrat'hai lasso l'amo
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c1-c3-c3-c4-F4 / finalis: C
2. Ingrat'hai lasso l'amo: finalis: F
5. aantal stemmen:
5-st. (C-Q-A-T-B) C is voor mezzo of alt, Q is voor alt of tenor, A is voor tenor, T is voor bariton, B is voor bas.
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Il quarto libro de madrigali a cinque voci…
8. tekst :
Ingrata è la mia donna,
e coss’ingrata
Mi piace sì,
che non può darm’il cielo
Gratia maggior ch’in bel candido velo
Farmi veder questa mia donna ingrata.
E perch’io peni
e perch’ella sia ingrata,
Che de l’un e de l’altro mi querelo,
Mentre fia caldo’l sol e freddo’l gielo,
Sempre fia l’idol mio costei ch’è ingrata
Ingrat’hai lasso l’amo,
e tant’ha’l core
Tregua coi miei sospir,
quanto più ingrata,
La mostr’a miei desir sovente Amore.
Gioisco nel mio mal,
perch’ella è ingrata,
Coss’ingrata dà pace al mio dolore
O che dolce languir per donna ingrata.
9. eerste gedrukte uitgaven:
155723, Venetië, Antonio Gardano, Cipriano de Rore. Il quatro libro d'i madrigali a cinque voci .(herdrukt in 156315 en in 158012)
158012, Venetië, Angelo Gardano, Di Cipriano de Rore. Il quarto libro de marigali a cinque voci… p. 5-6.
10. RISM:
155723 / 156315 / 158012
11. CMM:
3-14. p. 116-123 (bron: 155723)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 155723: B KBR Fétis (C)
druk 156315: B KBR (C-A-B) (Zie hier verder : online) -GB British Library (Zie hier verder : online)
druk 158012: B KBR (alle stemmen ) (Zie hier veder : online) - GB Londen (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 156315 – Brussel KBR (onvolledig : C.A.B.)
https://opac.kbr.be/Library/
cantus
https://uurl.kbr.be/1562448
alt of tenor
https://uurl.kbr.be/1562450
bas
https://uurl.kbr.be/1562452
online - 156315 – Londen A70w_complete_file_for_
folio 4-5
canto : online beeld :7/100
alto : online beeld : 26/100
tenore : online beeld : 46/100
basso : online beeld : 66/100
quinto : online beeld : 86/100
online – 158012 – Brussel KBR (alle vijf stemmen)
https://www.kbr.be/nl/ - Collecties – algemene catalogus – zoeken – “Il quarto libro de madrigali a cinque voci »
online – 158012 – Londen
https://repository.
online – partituur in moderne noten – CPDL (Allen Garvin)
http://www1.cpdl.org/wiki/
-Luisi, Francesco, ed. Quattro madrigali a cinque e sei voci miste - Adriano Willaert, Cipriano de Rore. Rome, 1980. (Florilegio Musicale, 7)
-Luisi, Francesco, ed. Due Madrigali: Ingrata è la mia donna , a 5 voci - Rompi de l'empio cor , a 6 voci (trascr. F. Luisi) (1981) Fondazione Guido d'Arezzo, Corso Italia 102 - 52100 AREZZO (Italia)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17:
Uitvoerig besproken in : Timothy R. McKinney. Adrian Willaert and the theory of interval affect. p. 231 n. 13.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 30 I VAGHI FIORI. 16th century Italian madrigals
Chamber Choir of Pécs. Aurél Tillai
HUNGAROTON Classic HCD 4006
1995 (opname uit 1983)
luister ook op SPOTIFY: nummers – ingrata è la mia donna
luister ook op IDAGIO (2014):
https://app.idagio.com/
20. duur:
5’38”
=====
204.
Kidger B050, p. 12, p. 29, p. 102, p. 208, p. 333
IN ILLO TEMPORE STABANT
2. ondertitel:
De Passione Christi
3. gecomponeerde delen:
In illo tempore (eendelig)
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie c1-c3-c4-F4 : finalis: D
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
Motettorum IV vocum nr 20
8. tekst :
In illo tempore stabant autem juxta crucem Jesu mater ejus, et soror matris ejus, Maria Cleophae, et Maria Magdalene.
Cum vidisset ergo Jesus matrem, et discipulum stantem, quem diligebat, dicit matri suae :
Mulier, ecce filius tuus.
Deinde dicit discipulo : Ecce mater tua.
Et ex illa hora accepit eam discipulus in sua.
Evangelie volgens Johannes 19, 25-27
In die tijd stonden bij het kruis de moeder van Jezus, de zuster van zijn moeder : Maria de vrouw van Klopas en Maria Magdalena.
Maar toen Jezus zijn moeder zag en naast haar de leerling, die Hij lief had, sprak Hij tot zijn moeder: Vrouw, zie daar uw zoon.
En daarna sprak Hij tot zijn leerling: Ziedaar uw moeder.
En vanaf dit ogenblik nam de leerling haar bij zich in huis.
9. eerste gedrukte uitgaven:
1539 – W1106, Venetië, Girolamo Scotto, Famosissimi Adriani Willaert. musica quatuor vocum . liber primus
1545 – W1109, Venetië, Antonio Gardano, Adriani Willaert musici celeberrimi . musica quatuor vocum
1554, Neurenberg, Johann vom Berg (Montanus) en Ulrich Neuber, Evangelia dominicorum et festorum dierum musicis numeris
155512 , Neurenberg, Montanus (Johann vom Berg) en Ulrich Neuber, Quartus tomus Evangeliorum. nr 11.
10. RISM:
1539 – W1106 / 1545 – W1109 / 155512
11. CMM:
3-02 pp. 115-119 (bron: 1545 – W1109)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1539 - W1106: D Bayerische Staatsbibliothek (Zie hier verder : online) - GB British Library - I PLn (zonder S), VIb(S) - PL Krakow (A, T)
druk 1545 - W1109: A Wn - B Aa - D Eichstätt,. Staats- und Seminarbibliothek (T) - Fup (A) – Bayerische Staatsbibliothek (Zie hier verder : online ) - E VallaC (A) - F Pn (A - onvolledig) - GB British Library - PL Krakow
druk 155512: D Bayerische Staatsbibliothek (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 1539 - W1106 – Bayerische Staatsbibliothek
Stimmbuch Viewer (digitale-sammlungen.de)
cantus : online beeld : 30-31/52
altus : online beeld : 29-30/44
tenor : online beeld : 31/44
bassus : online beeld : 30-31/45
online – 1545 - W 1109 – Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
In ieder stemboek : online beeld : 39/40
online – 1545: Zie ook bij PETRUCCI MUSIC LIBRARY of tik: www.IMSLP.org/
online – 155512 – D Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
partituur: vzw Opera de Dunis. Brugge. (grote terts hoger)
online - partituur in moderne noten - CPDL:
https://www.cpdl.org/wiki/
online – partituur in moderne noten – IMSLP = CMM
In illo tempore stabant (Willaert, Adrian) - IMSLP
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt. op. cit. 1985.
p. 104. Op "cum vidisset ergo Jesus" duidelijk voorbeeld van tekstexpressieve declamatiestijl door homofonie.”
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
cd 235. SCENES FROM THE GOSPEL
Motets from Josquin to Palestrina
VivaVoce o.l.v. Peter Schubert
ATMA – ACD22695
2014
Ze zingen het een kleine terts hoger.
luister op SPOTIFY: albums – scenes from the gospel
luister ook op IDAGIO: https://app.idagio.
20. duur:
6’25" VivaVoce
=====
205.
Kidger E014, p.42, p. 255
IN MANUS TUAS – CUSTODI NOS DOMINE
2. ondertitel:
responsorium breve ad completorium
3. gecomponeerde delen:
-In manus tuas Domine,
commendo spiritum mum
-Redemisti nos Domine
Deus veritatis
-Gloria Patri et Filio
et Spiritui Sancto
-Custodi nos Domine
ut pupillam ocul
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c2-c3-c3-F3 / finalis: G
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
Responsorium breve
7. reeks :
I sacri e santi salmi
8. tekst :
4 antifonen of aanroepingen :
-In manus tuas Domine, commendo spiritum meum.
-Redemisti nos Domine, Deus veritatis.
-Gloria Patri, et Filio et Spiritui Sancto.
-Custodi nos Domine, ut pupillam oculi
liturgie van het breviarium
-In uw handen, Heer, beveel ik mijn geest.
-Vergeef ons Heer, God van de waarheid.
-Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest.
-Bewaar ons Heer als de appel van uw ogen
9. eerste gedrukte uitgave:
1555, Venetië, Antonio Gardano, I sacri e santi salmi che si cantano a Vespro et Compieta. Folio 13.
Herdrukt in 1561 door Antonio Gardano,
in 1565 door Francesco Rampazetto
en in 1571 door “li figliuoli di Antonio Gardano"
10. intabulaties, diminuties, tientos:
11. RISM:
1555 - W 1123 / 1561 / 1565 - W 1124 / 1571 - W 1125
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1555: B KBR (enkel tenor) III 99.240 A - GB Lbl (B) - I BolC (B)
druk 1565: GB Lcm
druk 1571: D Mun
13. CMM:
14. andere recente uitgaven:
online – 1571 – München. Bayerische Staatsbibliothek
Stimmbuch Viewer (digitale-sammlungen.de)
nr 17
cantus : online beeld : 15/24
altus : online beeld : 15/24
tenor : online beeld : 15/24
bassus : online beeld : 15/25
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
206.
Kidger G045, p. 55, p. 276
IN QUAL PARTE DEL CIEL
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. In qual parte del ciel
2. Per divina bellezza
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c2-c3-c3-c4-F4-F5 / finalis: A
2. Per divina bellezza: finalis: E
5. aantal stemmen:
6-st. (C-V-A-T-VI-B) C is voor alt, V is voor tenor, A is voor tenor, T is voor bariton, VI is voor bas, B is voor bas
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Musica Nova. Madrigaal nr 18
8. tekst :
In qual parte del ciel, in qual idea
Era l'essempio, onde natura tolse
Quel bel viso leggiadro, in ch'ella volse
Mostrar qua giú, quanto lassú potea?
Qual Nimpha in fonti, in selve mai qual dea,
Chiome d'oro sí fino a l'aura sciolse?
Quand' un cor tante in sé virtuti accolse?
Benché la somma è di mia morte rea.
Per divina bellezza indarno mira,
Chi gli occhi di costei già mai non vide,
Come soavemente ella gli gira.;
Non sa, com'Amor sana, e come ancide,
Chi non sa, come dolce ella sospira,
E come dolce parla, et dolce ride
Francesco Petrarca. Canzon 159
Aan welk deel van de hemel, welk idee
ontleende de Natuur het toonbeeld, waar de
schoonheid naar werd gevormd die nooit de aarde
gezien was? Slechts de hemel pronkte ermee.
Zwierden ooit eerder zo fijn-gouden haren
vrij in de bries, van bronnimf of van fee?
Nooit bracht een hart zo'n schat aan deugden mee,
hoewel ze voor mijzelf noodlottig waren.
Wie nooit heeft mogen kijken in haar ogen
en dus niet weet hoe teder ze bewogen,
hij zoekt vergeefs hemelse harmonie.
Hoe Amor doodt en levend maakt, weet wie
de zoetheid van haar zuchten horen mag,
de zoetheid van haar stem en van haar lach.
Vertaling: Peter Verstegen. Francesco Petrarca. Het Liedboek Canzoniere.
Amsterdam. 2008.
9. eerste gedrukte uitgaven:
1559, Venetië, Antonio Gardano, Musica Nova di Adriano Willaert nr 45
Herdrukt in 1569 (verloren)
10. RISM:
1559a - W 1126 / 1561(2) - W 1128
11. CMM:
3-13 pp. 79-84 (bron: 1559a)
DIAMM :
12. vindplaatsen:
ms: geen
Het verzamelboek MUSICA NOVA uit 1559 (W1126) bestaat uit zeven stemboeken, nl. S, A, T, B, Q, 6 en 7). Volgende bibliotheken hebben alle boeken en bieden ze online: Bologna, Museo internazionale e biblioteca della musica en München, Bayerische Staatsbibliothek. Ook de Koninklijke Bibliotheek te Brussel, maar hier ontbreekt de ALTUS.
(Zie hier verder : online)
druk 1561: E Mc – PL WrocU (zonder T, B)
13. Voor online raadpleging:
München
online :
https://stimmbuecher.digitale-
Bologna
online :
Museo internazionale e biblioteca della musica - Catalogo Gaspari (comune.bologna.it)
Brussel
online : (zonder de altus)
https://opac.kbr.be/Library/
online - partituur in moderne noten - CPDL (Allen Garvin)
In qual parte del ciel, in quale idea (Adrian Willaert) - ChoralWiki (cpdl.org)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Lage, sombere tessituur
Lassus heeft ook een madrigaal gecomponeerd op deze tekst van Petrarca (1555 - Primo Libro di Madrigali a cinque voci)
17. Zie ook: Timothy R. McKinney. Adrian Willaert and the theory of interval affect.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 210 MUSICA NOVA
The Petrarca Madrigals
Singer Pur
Oehms Classics OC 814
2009
halve toon hoger
luister ook op SPOTIFY: nummers - in qual parte del ciel
luister ook op IDAGIO:
het ganse album: https://app.idagio.com/
20. duur:
4’41" Singer Pur
=====
207.
Kidger C002, p. 42, p. 239
IN TE DOMINE SPERAVI a 4 (versie 1)
2. ondertitel:
Ad Completorium. psalm 30, Primi toni
3. gecomponeerde delen:
gregoriaans door de tenor(en): In te Domine speravi
In polyfonie verder de onpare strofen:
-In justitia tua libera me
-Esto mihi in Deum protectorem
-Educes de laqueo
-Gloria Patri et Filio
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c1-c3-c3-F3 / finalis: G
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
psalm
7. reeks :
I sacri e santi salmi,
nr 12, nr 5
8. tekst :
psalm 30 (huidige nummering: psalm 31),de eerste 6 verzen plus de doxologie
Kidger schrijft foutief (p. 239) : psalm cxx.
1.In te Domine speravi, non confundar in aeternum;
in justitia tua libera me, et eripe me.
2.Inclina ad me aurem tuam,
et salva me.
3.Esto mihi in Deum protectorem,
et in domum refugii, ut salvum me facias :
4.quoniam fortitudo mea
et refugium meum es tu; et propter nomen tuum deduces me et enutries me.
5. Educes me de laqueo quem absconderunt mihi,
quoniam tu es protector meus.
7. Gloria Patri et Filio
et Spiritui Sancto
8. Sicut erat in principio et nunc et semper
et in saecula saeculorum. Amen.
tekst volgens de vulgaat
Bij U, Heer, zoek ik mijn toevlucht,
stel mij toch nimmer teleur.
Rechtvaardige God, bevrijd mij,
aanhoor mij en red mij met spoed.
Wees mij een rots waar ik vluchten kan,
een sterke burcht waar ik veilig kan toeven.-
Want altijd zijt Gij mijn rots en mijn vesting,
uw Naam is mijn leider en gids.
Het net dat de mensen mij heimelijk spannen,
ontkom ik door U die mij altijd beschermt.-
Eer aan de Vader, de Zoon
en de Heilige Geest.
Zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
vertaling naar de grondtekst. Getijdenboek. Brussel. 1990
9. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1555: B KBR (T) code : III 99.240 A - GB Lbl (B) – I BolC (B)
druk 1565: GB Lcm
druk 1571: D Mun
9. eerste gedrukte uitgave:
1555, Venetië, Antonio Gardano, I sacri e santi salmi che si cantano a Vespro et Compieta.
Herdrukt in 1561 door Antonio Gardano,
in 1565 door Francesco Rampazetto
en in 1571 door "li figliuoli di Antonio Gardano"
10. RISM:
1555 - W 1123 / 1561 / 1565 - W 1124 / 1571 - W 1125
11. CMM:
12. vindplaatsen:
ms: D AugsS
druk 1555 : B KBR (T) code : III 99.240 A - GB Lbl (B) - I BolC (B)
druk 1565 : GB Lcm
druk 1571 : D Mbs (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 1571 – München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
online beelden : 11/24 (in de 4 stemmen)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Voor meer uitleg over deze liturgische muziek van Willaert:
http://www.adriaenwillaert.be/ ned/330_399_oeuvre/340_oeuvre_
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
208.
Kidger c030, p 110, p. 243, p. 337
IN TE DOMINE SPERAVI a 8 (versie 2)
Kidger p. 243 : Conjecturally Attributed; attribution to Willaert questioned in N145 on basis of style.
2. ondertitel
3. gecomponeerde delen:
gregoriaans: In te, Domine, speravi; non confundar in aeternum
polyfonie alternerend door de twee koren:
I. In justitia tua libera me.
II. Inclina ad me aurem tuam
I. accelera ut eruas me.
II. Esto mihi in Deum protectorem,
I. et in domum refugii,
II. ut salvum me facias:
I. Gloria Patri et Filio
II. et Filio
I. et Spiritui Sancto
I + II. Sicut erat in principio et nunc et semper et in saecula saeculorum. Amen.
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c3-c4-F4 en c3-c3-c4-F4 / finalis: G
5. aantal stemmen:
2 x 4 st.
6. genre :
psalm
7. reeks :
8. tekst :
psalm 30 ( in de huidige nummering: psalm 31)
1.In te, Domine, speravi; non confundar in aeternum;
in justitia tua libera me.
2. Inclina ad me aurem tuam; accelera ut eruas me.
Esto mihi in Deum protectorem, et in domum refugii, ut salvum me facias :
3. quoniam fortitudo mea et refugium meum es tu;
et propter nomen tuum deduces me et enutries me.
4.Educes me de laqueo hoc quem absconderunt mihi,
quoniam tu es protector meus.
5.In manus tuas commendo spiritum meum,
redemisti me, Domine Deus veritatis.
25. Gloria Patri et Filio,
et Spiritui Sancto,
26. Sicut erat in principio et nunc et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
latijnse tekst volgens de vulgaat
Bij U, Heer, zoek ik mijn toevlucht,
stel mij toch nimmer teleur.
Rechtvaardige God, bevrijd mij,
aanhoor mij en red mij met spoed.
Wees mij een rots waar ik vluchten kan,
een sterke burcht waar ik veilig kan toeven.-
Want altijd zijt Gij mijn rots en mijn vesting,
uw Naam is mijn leider en gids.
Het net dat de mensen mij heimelijk spannen,
ontkom ik door U die mij altijd beschermt.-
Heer, in uw handen beveel ik mijn geest.
Gij zijt mijn verlosser, getrouwe God.
Eer aan de Vader en de Zoon
en de Heilige Geest.
Zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
vertaling volgens de grondtekst. Getijdenboek. Brussel. 1990.
9. eerste gedrukte uitgave:
15641, Neurenberg, Johann vom Berg en Ulrich Neuber, Thesaurus musicus (toegeschreven aan Willaert in 15641)
1568, Neurenberg, Johann vom Berg en Ulrich Neuber, Thesaurus musicus
10. RISM:
15641
11. CMM:
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 15641: B Koninklijke Bibliotheek van België Fonds Fétis 1687 – D Bayerische Staatsbibliothek (Zie hier verder : online) - US NYp
13. andere recente uitgaven:
online – 15641 – D Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
nummer : LII
online beelden :
cantus : online beeld : 130-131/160
altus : online beeld : 126-127/158
tenor : online beeld : 128-129/158
bassus : online beeld : 120-121/150
cantus II : online beeld : 130-131/160
altus II : online beeld : 118-119/150
tenor II : online beeld : 126-127/158
bassus II : online beeld : 120-121/151
Commer, Franz ed., Collectio operum musicorum batavorum saeculi XVI p. 71ss.
Heruitgegeven door Berolini apud T. Trautwein. (J. Guttendag.), s.d. ( B KBR Fétis 1.815)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Anthony F. Carver
Cori spezzati: the Development of Sacred Polychoral Music in the time of Schütz. Cambridge, 1988
(betwijfelt de toekenning aan Willaert op basis van stijl)
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
209.
Kidger B052, p. 29, p. 71, p. 73, p. 135, p. 140, p. 142, p. 145, p. 155, p. 159, p. 208, p. 332,
p. 341, p. 344
INTERCESSIO QUAESUMUS DOMINE
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
Intercessio (eendelig)
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: g2-c2-c3-F4 / finalis: A
bij Attaingnant: g2-c2-c3-c4
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
Motettorum IV vocum, liber secundus (1545), p. 92 nr 18
8. tekst :
Intercessio, quaesumus, Domine beatae Barbarae Virginis et Martyris tuae
gloriosa nos protegat, ut per ejus interventum gloriosissimi corporis
et sanguinis tui sacramentum ante vitae nostrae exitum vera fide
et pura confessione accipere mereamur,
qui vivis et regnas Deus per omnia saecula saeculorum.
ter ere van Ste Barbara
We bidden U, o Heer: Moge de tussenkomst van de heilige Barbara, maagd en martelares, ons beschermen tegen alle ongelukken, zodat we door haar het sacrament van het allerheiligst Lichaam en Bloed van onze Heer Jezus Christus kunnen ontvangen, mits oprecht berouw en zuivere belijdenis, op het avondmaal de dag voor we sterven. Door onze Heer Jezus Christus, uw Zoon, die leeft en heerst met u in de eenheid van de Heilige Geest, o God, wereld zonder einde. Amen.
9. eerste gedrukte uitgaven:
[1521, Venetië, Andrea Antico. Motetti libro secondo]
1534, Parijs, Pierre Attaingnant, Liber primus quinque et viginti musicales quatuor vocum motetos complectitur
1545, Venetië, Antonio Gardano, Adriani Willaert musici celeberrimi. musica quatuor vocum. liber secundus. p. 30.
10. RISM:
[15214] /15343/ 1545 - W 1109
11. CMM:
3-02 pp. 93-96 (bron: 1545 )
DIAMM : Estense Digital Library - "Mottetti a 5 voci" (beniculturali.it) (Zie hieronder)
12. vindplaatsen:
ms: GB LonBL 19583 en LonRC 2037 - I FlorL 666 (Medici Codex)(Zie hier verder : online) - BolR – ModE C.313 (Zie hier verder : online) - ModE F. 2.29 (fragment van de tenor) - PadBC A17
druk 1521: I BolC R.141 (A) (Zie hier onder : online)
druk 1534: A Wn
druk 1545: A Wn - B Aa - D Eichstätt,. Staats- und Seminarbibliothek (T) - Fup (A) - Mun (C-A-T-B) (Zie online hieronder)- E VallaC (A) -
F Pn (A - onvolledig) - GB Lbl - PL Krakow
13. andere recente uitgaven:
online – ModE C.313
Estense Digital Library - "Mottetti a 5 voci" (beniculturali.it) nr [5], p. 8.
online :
sopraan : online beeld : 21/690
altus : online beeld : 198/690
tenor : Het boek met de tenor ontbreekt
bassus : online beeld : 379/690
online - 1521 - Bologna
http://www.bibliotecamusica.
ripro/ gaspari/_R/R141/
pagina 6v-8r, online : 13-16/163
online – (W1109) 1545 – München. Bayerische Staatsbibliothek:
Stimmbuch Viewer (digitale-sammlungen.de)
iedere stem, online : 32/40
online - Modena - ModE F. 2.29
http://bibliotecaestense.
Zwaar beschadigd handschrift met van Adriaen Willaert, niet meer dan een klein fragment van de tenor
online – partituur in moderne noten – The 1520s Project (zonder de tekst)
(Naar de Medici Codex)
The 1520s Project | An open-source repository of European polyphonic music, ca. 1510–1530 (1520s-project.org)
online - partituur in moderne noten - CPDL (Annie Pousse)
http://www3.cpdl.org/wiki/
-Smijers, Albert, ed. Treize Livres de Motets parus chez Pierre Attaingnant en 1534 et 1535. Parijs, 1934.
-Lowinsky, Edward E., ed. The Medici Codex of 1518. Chicago 1968 met facsimile, met uitleg en de vertaling in het Engels
-facsimile: 1534 OMI 5449
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
DE MEDICI CODEX
Florence 1518
ms: I FlorL 666
Een handgeschreven koorboek op perkament, uit 1518 met 77 motetten, waarvan 7 van Adriaen Willaert, opgedragen aan Lorenzo de Medici, hertog van Urbino.
Zie lijst bij "340_oeuvre_genre".
Lees ook : Tim Shephard. Art. Constructing Identities in a Music Manuscript: The Medici Codex as a Gift. Renaissance Quarterly. Vol. 63, No. 1 (Spring 2010), pp. 84-127 (44 pages)
Published by: Cambridge University Press on behalf of the Renaissance Society of America
16. Schiltz 2003 op. cit.
p. 168: "tekst ter ere van Sinte Barbara"
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
210.
Kidger B051, p 71, p. 208, p. 345
INTER NATOS MULIERUM
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c1-c4 / finalis: G
5. aantal stemmen:
4-st. uit 2: Cantus (in diatessaron), A (in diatessaron)
6. genre :
motet - canon
7. reeks :
8. tekst :
Matt. XI, 11
9. eerste gedrukte uitgave:
1520, Venetië, Andrea Antico, Motetti novi e chanzoni franciose a quatro sopra doi nr 7
1528, Parijs, Pierre Attaingnant. Chansons et Motetz en canon à quatre parties nr 32
10. RISM:
15203 /152810
11. CMM:
DIAMM :
12. vindplaatsen:
druk 152810.
Universiteit van Montréal
Chansons et Motetz en Canon a ||quatre parties sur deux. | Université de Montréal (worldcat.org)
13. andere recente uitgaven:
-facsimile: Cat96 Genève 1982
-facsimile: OMI 1316
-Thomas, Bernard ed. Adrien Willaert - Five double canons for four voices or instruments. Londen 1986. (bron: 1520)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
voor het feest van St.-Jan Baptist
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
211.
Kidger p. 18
IN TE SIGNIS RADIANS
(Jachet Berchem)
(Jacquet de Berchem)
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
In te signis radians (eendelig)
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c1-c2-c3-c4-c4-F4 / finalis: F
5. aantal stemmen:
6-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
Motetta VI vocum, nr 3
8. tekst :
In te signis radians,
In te ventura nuntians
Requievit spiritus Duplex prophetarum.
Tuis asta posteris,
Pater Francisce, miseris
Nam increscunt gemitus.
Ovium tuarum.
9. eerste gedrukte uitgave:
1542, Venetië, Antonio Gardano, Adriani Willaert … musicorum sex vocum, que vulgo Motecta dicuntur …. liber primus. nr. 3, p. 8.
10. RISM:
1542a - W 1112
11. CMM:
3-04 pp. 12-15 (W 1542a)
12. vindplaatsen:
druk (W1112) 1542: A Wn - B KBR twee versies: eerste enkel S, tweede A, T, B, Q, dus geen VI. - D Dresden Katholische Hofkirche (B - onvolledig) - Mbs (Zie hier verder : online) - Mu (zonder T en B), RegB , Wolfl - F CH (Q), Pn (A), TLc (A) - GB Lbl (zonder 6) - I BolC (5), Bologna , Accademia Filarmonica (zonder S en Q) VEaf (zonder S en 5)
13. andere recente uitgaven:
online – 1542a - München:
Stimmbuch Viewer (digitale-sammlungen.de)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Meer info : CMME. https://www.cmme.org/
17. BERCHUM, M.J. VAN, DE MOTETTEN VAN JACQUET DE BERCHEM ( C 1505-1567)
Thesis Universiteit Utrecht : http://dspace.library.uu.nl/
Techniek: canon, tempus imperfectum diminutum.
Berchem gebruikt in twee motetten een canon: In te signis radians en O felix regina . In het eerstgenoemde motet ligt de canon in de Quinta Vox en de Tenor. De melodie van de canonstemmen is een parafrasering van het laatste gedeelte van de Vesperantifoon 'O stupor et gaudium', voor het feest van Sint Franciscus. De Quinta Vox zet in maat 6 in, de Tenor in maat 9. De notenwaarden van de canon verschillen niet met die van de overige stemmen, waardoor de canon volledig opgenomen wordt in het imitatieweefsel. (...) In In te signis radians baseren de verschillende stemmen zich aan het begin op de eerste noten van de canonmelodie. Beide canons zijn in de bovenkwint (de inzetten op respectievelijk f en c 1 ). De canon van In te signis radians is exact, die van O felix regina tonaal. Melodisch materiaal uit de canonstemmen wordt door de overige stemmen overgenomen. (...) In In te signis radians zien we dat materiaal uit de canonstem overgenomen wordt door de andere stemmen. Zoals reeds vermeld, maakt dit motet gebruik van een bestaande melodie. Het begin van deze melodie komt, alvorens hij door de canonstemmen gepresenteerd wordt, eerst in de overige stemmen voor; achtereenvolgens in de Cantus, Altus, Sexta Vox en Bassus. Ook de inzet op 'In te ventura' wordt eerst door de Cantus in maat 15 gepresenteerd alvorens de canonstemmen naar voren treden. Verder worden ook verschillende motieven na de inzet van de canonstemmen overgenomen. Opvallend is de stijgende lijn van minimae op 'Pater Franciscus' (vanaf maat 52 in de Quinta Vox). De stijgende kleine secunde op 'Ovium' wordt eveneens overgenomen door de andere stemmen (vanaf maat 69 in de Quinta Vox).
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
212.
Kidger B053, p. 26, p. 72, p. 80, p. 83, p. 142, p. 159, p. 181, p. 209, p. 331, p. 340
IN TUA PATIENTIA
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
In tua patientia (eendelig)
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: g2-c2-c3-F3 / finalis: F
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
Motettorum IV vocum
8. tekst :
In tua patientia permanens
possedisti animam tuam, Lucia, sponsa Christi,
quae in mundo erant despexisti
et ideo in terris
nomen tuum colitur
et in caelis corona
proprii sanguinis decoratur
cum reliquis Christi martyribus,
coru scanti lucere fulges.
Je bleef geduldig en trouw, meester van je ziel,
Lucia, bruid van Christus.
Je gaven werden door de wereld bespot.
Maar daardoor zal je naam geloofd worden op aarde
en vereerd in de hemel.
Getooid met een kroon met je eigen bloed,
met de relikwieën van de martelaren van Christus,
zal je schitteren als een stralend licht.
9. eerste gedrukte uitgaven:
[c.1530], Venetië, Nicolo de Judici (?), A. Giunta, Libro primo de la fortuna
15385, Ferrara, Johannes de Buglhat Liber cantus (vocum quatuor) triginta novem motetos habet
1540, Neurenberg, Johann Petreius, Selectissimarum mutetarum. D. Georgio Forstero selectore
1545, Venetië, Antonio Gardano, Adriani Willaert musici celeberremi musica quatuor vocum …
additis multis motectis liber primus nr 11
(niet in de uitgave van Scotto van 1539)
10. RISM:
[c.1530]1 / 15385 / 15406 / W1107 (1545 )
11. CMM:
3-01 pp. 59-62 (bron 1545 )
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/
12. vindplaatsen:
ms: GB LonRC - I TrevBC - PadBC A17 (Zie hier verder : online)
druk 15385: D Mbs (Zie hier verder : online) - GB (Zie hier verder : online)
druk 1540: D München - Sachsen-Anhalt
druk 1545: A Wn - D Hs, LÜh, Mbs (Zie hier verder : online) - F Pn(A) - GB LonRC -
Rvat-sistina, TrevBC - VIb(S) - P C (A) - PL Krakow
13. andere recente uitgaven:
online – libro primo de la fortuna - Bologna R.141 (afb. 73 / 88 )
http://www.bibliotecamusica.
images/ripro/gaspari/_R/R141/
Hier enkel de altus, die per vergissing bovenaan op de vorige bladzijde als cantus is aangeduid. Ook staat op de tweede notenbalk de c-sleutel een lijn te laag.
online - 15385 – München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
online - 15385 – Londen
https://repository.
online – 1545 – München
http://stimmbuecher.digitale-
online – partituur in moderne noten maar met de oorspronkelijke waarden – The 1520s Project
(naar het handschrift PadBC A17)
https://1520s-project.org/
online – partituur in moderne noten – CPDL
CPDL #6266 ed. door Brian Marble (een toon lager - finalis Es - met de vertaling in het Engels)
http://www0.cpdl.org/wiki/
CPDL #24032 ed. Edward Tambling (een kwint lager - finalis C)
http://www0.cpdl.org/wiki/
-Zanon, Maffeo, ed. In tua patientia, Milaan, Ricordi. z.d. [1957]
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt 1985 op.cit. p. 103: "tussenvorm, waarbij de vier stemmen twee per twee samengebracht zijn door een gelijktijdige inzet, hier zelfs in hetzelfde ritme"
16. Schiltz 2003 op.cit. p. 168: "ter ere van de H. Lucia"
17. Motet voor het feest van de Heilige Lucia. (13 december).
De heilige Lucia van Syracuse (circa 283-304) was een maagdelijke martelaar wiens feestdag valt op 13 december, de langste nacht van het jaar volgens de oude Juliaanse kalender. Afgeleid van het latijnse “lux”, betekent haar naam “licht”. De heilige Lucia is de patroonheilige van de blinden, verwijzend naar haar offer van het hebben van haar mooie ogen om een ongewenste aanbidder te ontwijken en kuis te blijven.
Adriaen Willaert componeerde met grote gevoeligheid zowel de tekst als de melodische vorm van de antifoon, In tua patientia, passend voor de Vespers op het Feest van de Heilige Lucia. Onze opstelling van de muziek van Willaert legt de geest van sereniteit en kalme resolutie vast die men associeert met de heilige Lucia, waarbij de tekst duidelijk wordt weergegeven met een solostem en zachtjes een tapijt van de begeleidende lijnen wordt geweven met de engelachtige combinatie van luit en harp.
(tekst van het cd-boekje)
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-cd 262
MAGNUM MYSTERIUM
Advent & Christmas Music for lute & voice
Duo Mignarda.
2016
Uitgegeven in eigen beheer:
https://mignarda.bandcamp.com/
uitgevoerd door een sopraan met begeleiding van luiten
20. duur:
3’23” Duo Mignarda
=====
213.
Kidger B054, p. 14, p. 27, p. 81, p. 121, p. 127, p. 141, p. 160, p. 209, p. 331
INVIOLATA INTEGRA ET CASTA ES MARIA a 4 (versie 1)
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1.Inviolata, integra et casta es Maria
2. Nostra ut pura pectora
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c2-c4-F3-F4 / finalis: A
2. Nostra ut pura: finalis: F
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
motet ter ere van O.-L.-Vrouw
7. reeks :
Motettorum IV vocum liber secundus nr 16
8. tekst :
Inviolata, integra, et casta es Maria:
quae es effecta fulgida coeli porta.
O Mater alma Christi carissima:
suscipe pia laudum praeconia.
Te nunc praecantur devota corda et ora:
nostra ut pura pectora sint et corpora.
Tua per precata dulcisona :
nobis concedas veniam per saecula.
o benigna! O Regina! O Maria!
Quae sola inviolata permansisti.
[ter ere van de H. Maagd Maria]
Onbevlekt, ongeschonden en zuiver zijt gij, Maria,
die geworden zijt de schitterende poort van de hemel.
O heilige, Christus’ welbeminde Moeder.
Ontvang de uitingen van onze vrome lofprijzingen.
U vragen nu vrome harten en monden:
dat onze ziel en ons lichaam rein mogen blijven.
Door uw allerwelgevalligste gebeden,
schenk ons ten allen tijde vergiffenis.
O goedertierene! O Koningin! O Maria!
die alleen onbevlekt gebleven zijt.
[Vertaling: VOLKSZANGBOEK. Doornik. 1950]
9. eerste gedrukte uitgave:
15387 Neurenberg, Johann Petreius, Modulationes aliquot quatuor vocum selectissimae, quas vulgo modetas vocant
1539, Venetië, Andrea Antico, Brandino en Ottaviano Scotto, Motetti. libro secondo a quattro voci.
1545, Venetië, Antonio Gardano, Adriani Willaert musici celeberremi. musica quatuor vocum
10. RISM:
15387 / 1539 - W 1108 / 1545 - W 1107
11. CMM:
3-01, p. 95 (bron 1545 )
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/
12. vindplaatsen:
ms: I BolSP 45 - D BerlGS - GöttSA – PadBC D27 - GB LonRC - NL Ley E
druk 15387: A Wn (Zie hier verder : online) - D Mbs – GB Lbl (Zie hier verder : online)
druk (W 1108) 1539: D Mbs (Zie hier verder : online)- I BolC, PLn, VIb(S); PL Krakow (A, T)
druk (W 1107) 1545: A Wn - D Hs, LÜh, Mbs (Zie hier verder : online), - F Pn(A) - GB Lbl - I Rvat-sistina, VIb(S) - P C (A) - PL Krakow
13. andere recente uitgaven:
online – 15387– Wenen
https://digital.onb.ac.at/
Digitales Objekt : discantus
Digitales Objekt : contratenor
Digitales Objekt : tenor
Digitales Objekt : bassus
online – 15387 – British Library
https://repository.
online – (W 1108) 1539 – München
https://stimmbuecher.digitale-
online – (W 1107) 1545 - München
https://stimmbuecher.digitale-
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Gebaseerd op de gregoriaanse melodie
15.
Bossuyt op.cit 1965
p. 104: Op suscipe pia, laudum praeconia, slot prima pars, opvallende maatverandering
16.
Schiltz op. cit. 2001
p. 237-239: "illustratie van Willaerts motivicity-techniek (maten 100-112)"
Schiltz op.cit 2003
p. 181 vn 45: "verband met de motetten van Josquin, zowel op het vlak van de tekstkeuze als van de compositietechniek"
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 21/II
Opera omnia. Accademia della Selva o.l.v. Luigi Collarille
altus, 3 trombonen en orgel
1 toon hoger uitgevoerd
luister ook op SPOTIFY: willaert mottetti et ricercari
luister ook op IDAGIO
https://app.idagio.com/works/
20. duur:
4’22”
=====
214.
Kidger B195, p. 53, p. 60, p. 154, p. 157, p. 237,
INVIOLATA INTEGRA ET CASTA a 7 (versie 2)
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. Inviolata, integra et casta es Maria
2. Tua per precata
4. tonal type:
met 1 b behalve in de alt, omdat daar geen si in voorkomt / sleutelcombinatie: c1-c1-c2-c3-c4-c4-F4 / finalis: F (in beide delen)
5. aantal stemmen:
7-st.
in beide delen: C: Canon: Fuga quatuor temporum in diathessaron remissum et fuga septem temporum in diapason remissum.
A : resolutio (een kwart lager). V: resolutio (een octaaf lager)
6. genre :
motet
7. reeks :
Musica Nova. Moteta cum septem vocum. nr 24
8. tekst :
Inviolata, integra, et casta es Maria:
quae es effecta fulgida coeli porta.
O Mater alma Christi carissima:
suscipe pia laudum praeconia.
Te nunc praecantur devota corda et ora:
nostra ut pura pectora sint et corpora.
Tua per precata dulcisona :
nobis concedas veniam per saecula.
o benigna! O Regina! O Maria!
Quae sola inviolata permansisti.
[Prozatekst ter ere van de H. Maagd Maria]
Onbevlekt, ongeschonden en zuiver zijt gij, Maria,
die geworden zijt de schitterende poort van de hemel.
O heilige, Christus’ welbeminde Moeder.
Ontvang de uitingen van onze vrome lofprijzingen.
U vragen nu vrome harten en monden:
dat onze ziel en ons lichaam rein mogen blijven.
Door uw allerwelgevalligste gebeden,
schenk ons ten allen tijde vergiffenis.
O goedertierene! O Koningin! O Maria!
die alleen onbevlekt gebleven zijt.
Vertaling: VOLKSZANGBOEK. Doornik. 1950
9. eerste gedrukte uitgaven:
1559, Venetië, Antonio Gardano, Musica Nova di Adriano Willaert.
Herdrukt in 1569 (verloren)
1561, Leuven, Pierre Phalèse, Hadriani Willaert musici excellentissimi moteta. (deel 2)
10. RISM
1559a - W 1126 / 1561(2) - W 1128
11. CMM:
3-05 pp. 223-237 (bron 1559a)
DIAMM : "Mottetti a sei ed a sette voci"
https://edl.beniculturali.it/
12. vindplaatsen:
ms: D MunBS 1536 (onvolledig)(Zie hier verder : online) - RegB
Het verzamelboek MUSICA NOVA uit 1559 (W1126) bestaat uit zeven stemboeken, nl. S, A, T, B, Q, 6 en 7). Volgende bibliotheken hebben alle boeken en bieden ze online: Bologna, Museo internazionale e biblioteca della musica en München, Bayerische Staatsbibliothek. Ook de Koninklijke Bibliotheek te Brussel, maar hier ontbreekt de ALTUS.
(Zie hier verder : online)
druk ca. 1560 : I ModE C.314 (Zie hier verder : online)
druk 1561 – (W1128) - D München – Bayerische Staatsbibliothek.
Leuven, Pierre Phalèse, Hadriani Willaert musici excellentissimi moteta.
(deel 2) (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online - ms - München - MunBS 1536
Stimmbuch Viewer (digitale-sammlungen.de)
online : nr XXIII
discantus : c1 360-362/794
altus ontbreekt
tenor : 403-407/836
bassus : 341-346/738
quinta vox ontbreekt
sexta vox : 312-314/704
VII ontbreekt
online – Modena - I ModE C.314
https://edl.beniculturali.it/
online :
cantus : c1 125-126/1029
In eerste deel : Canon: Fuga quatuor temporum in diathessaron remissum
In tweede deel : Canon : Fuga septem temporum in diapason remissum.
altus : c3 282-283/1029
tenor : F4 resolutio 439-440/1029 - secunda pars : 441-442/1029
bassus : F4 596-599/1029
quintus : c4 753-756/1029
sextus : c2 908-911/1029 In elk deel : resolutio
septimus : c1 953-956/1029
online – 1559 - Bologna
http://badigit.comune.bologna.
cmbm/images/ripro/gaspari/_V/
online – Musica Nova – 1559 - München
https://stimmbuecher.digitale-
online:
druk 1561 - (W1128) – D München – Bayerische Staatsbibliothek – Leuven, Pierre Phalèse, Hadriani Willaert musici excellentissimi moteta.
zonder de VIIde stem
https://stimmbuecher.digitale-
deel 2 [nr 13], pp. 28-29
online - Brussel - Musica nova – 1559 – KBR (zonder de altus)
https://opac.kbr.be/Library/
online – Musica Nova, gedrukt door Phalesius - 1561 - München
https://stimmbuecher.digitale-
online – partituur in moderne noten - CPDL
http://www3.cpdl.org/wiki/
ofwel
http://www3.cpdl.org/wiki/
-Edition Michael Procter EMP493
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
De canon is ontleend aan de gregoriaanse melodie Sequentia in honorem B. Mariae Virginis. Zie: Liber Usualis. 1953. pp. 1861-1862
15. Bossuyt op.cit. 1985
p. 110 : Gebouwd op een tripelcanon, waarrond vier vrije contrapuntische partijen werden geweven die al dan niet deelnemen aan de thematische verwerking van het melodisch materiaal van het canonthema.
Voor de bezetting dringt zich een symbolische interpretatie op: de zevenstemmigheid verwijst naar Onze Lieve Vrouw.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 226
MUSICA NOVA. The Motets
Singer Pur
OEHMS CLASSICS OC 835. 2011 - 2012
http://www.oehmsclassics.de/
luister ook op SPOTIFY : albums – musica nova
luister ook naar IDAGIO:
INVIOLATA: https://app.idagio.
volledig album: https://app.idagio.com/
20. duur:
7’04" Singer Pur
=====
215.
Kidger G009, p. 53, p. 114, p. 270
IO AMAI SEMPRE
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. Io amai sempre
2. Ma chi pensò veder
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c3-c4-c4-F4 / finalis: D
2. Ma chi pensò veder: finalis: G
5. aantal stemmen:
4-st. (TTTB)
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Musica Nova. madrigaal, nr 1
8. tekst :
Io amai sempre, et amo forte anchora,
E son per amar più di giorno in giorno,
Quel dolce loco, ove piangendo torno
Spesse fiate, quando Amor m’accora ;
E son fermo d’amar' il tempo e l’hora
Ch’ogni vil cura mi levar d’intorno,
E più colei, lo cui bel viso adorno
Di ben far co’ suoi essempi m’innamora.
Ma chi pensò veder mai tutti insieme,
Per assalirm'il cor hor quindi, hor quinci,
Questi dolci nimici ch’i tant’amo?
Amor, con quanto sforz'hoggi mi vinci !
E se non, ch’al desio cresce la speme,
I ’ cadrei morto, ove più viver bramo.
Francesco Petrarca (1304-1374), Canzoniere nr 85
Ik was vol liefde, zal vol liefde blijven
(mijn liefde neemt nog toe, elke dag weer)
voor ’t teder oord waar ik zo graag verkeer
wanneer ik Amors pijn voel aan den lijve.
Dierbaar werd dag en uur mij evenzeer
toen mijn hart geen laagheid kon beklijven;
van haar die in het goede mij wil stijven,
en van haar mooi gezicht houd ik nog meer.
Hoe konden ze mij samen zo belagen,
die zoete vijanden door mij bemind,
ze waren toch nooit eerder eensgezind?
Amor, met overmacht ben ik verslagen!
Als niet verlangen nieuwe hoop zou geven,
viel ik dood neer waar ik het meest wil leven
Peter Verstegen, "Francesco Petrarca - Het Liedboek - Canzoniere"
9. eerste gedrukte uitgave:
-W1126 (1559), Venetië, Antonio Gardano, Musica Nova di Adriano Willaert.
Herdrukt in 1569 (verloren)
-156920, Venetië, Antonio Gardano, La eletta di tutta la musica intitolata Corona di diversi
novamente stampata libro primo
10. RISM:
W1126 (1559) / 156920
11. CMM:
3-13 p. 1-4 (bron: W1126 (1559))
12. vindplaatsen:
ms : geen
Het verzamelboek MUSICA NOVA uit W1126 (1559) bestaat uit zeven stemboeken, nl. S, A, T, B, Q, 6 en 7). Volgende bibliotheken hebben alle boeken en bieden ze online: Bologna, Museo internazionale e biblioteca della musica en München, Bayerische Staatsbibliothek. Ook de Koninklijke Bibliotheek te Brussel, maar hier ontbreekt de ALTUS.
(Zie hier verder : online)
druk W1126 (1559) : B Koninklijke Bibliotheek van België Fonds Fétis (zonder A) (Zie hier verder : online)– D HamSU, Bayerische Staatsbibliothek (Zie hier verder : online)– E BarcBC (zonder S) – Madrid cons - Mn(S) – F Bibliothèque Nationale de France , Psg – GB British Library – I Ac, BolC, Fabriano (7 [onvolledig]), MOe (zonder A en Q), Nc (T [onvolledig]), PAc(S), Rc(A,Q), Tn(A,Q) , Tvco (zonder A), Veaf (zonder A en 6), VIb(S), Vnm (T,B), – PL Krakow (Q) - US BE (A, Q, 6, 7)
druk -156920 - D Bayerische Staatsbibliothek (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – W1126 (1559) - Bologna V.13:
http://badigit.comune.bologna.
cmbm/images/ripro/gaspari/_V/
online : deel 1 en 2 telkens in één beeld
cantus : c3 40/375
altus : c4 106/375
tenor : c4 172/375
bassus : F4 238/375
online – Musica Nova – W1126 (1559) – D Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
online :
cantus : c3 online beeld : 74-75/126
altus : c4 online beeld : 76-77/128
tenor : c4 online beeld : 74-75/124
bassus : F4 online beeld : 76-77/128
online - Musica nova – W1126 (1559) – B Koninklijke Bibliotheek van België Fonds Fetis (zonder de altus)
https://opac.kbr.be/Library/
online - 156920 - D München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
online :
cantus : 14/72
altus : 14/72
tenor : 14/72
bassus : 14/73
online –CPDL (Allen Garvin) - partituur in moderne noten
http://www.cpdl.org/wiki/
-Cieri, D., ed. Tre Madrigali a 4 voci. Fondazione Guido d'Arezzo
Corso Italia 102 - 52100 AREZZO (Italia) (1984)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15.
Bossuyt. op. cit. 1985.
p. 133: "Zoals in de motetten (uit de Musica Nova) primeren (bij de madrigalen) de lage tessituren. Io amai sempre is geschreven voor drie tenoren en een bas. (Op deze manier) geeft Willaert in deze schitterende verzameling madrigalen op meesterlijke wijze een toepassing van het bembistisch principe van de "varietà". De wisselende bezetting laat bv. diverse mogelijkheden toe tot allerhande "klankkleuren". In de vierstemmige madrigalen komen reeds drie verschillende sleutelcombinaties voor."
16.
Schiltz op. cit. 2003.
p. 52 vn 22: "overeenkomst tussen motetten en madrigalen in Musica Nova, die meer bepaald zou bestaan in de overeenkomstige behandeling van een aantal gregoriaanse melodieën in de hymne Jesu corona virginum."
-p. 127 vn 294: "over het gravitas-concept"
17.
Michele Fromson. Themes of Exile in Willaert's Musica Nova. 1994.
p. 454 "Of the many liturgical citations in Musica nova, several allude to texts that carried powerful religious and political symbolism in mid-sixteenth-century Italy. The most highly charged melody was the antiphon Ecce quam bonum, which makes fleeting appearances in the tenor voices of lo amai sempre et amo forte anchora. (...)
A standard antiphon in the Roman liturgy, its text was inextricably linked in the cinquecento to the cult of Girolamo Savonarola, the controversial Florentine reformer whose lauda on the same words was banned shortly after his martyrdom in I498 and thereafter became the rallying cry of the reformist movement he spawned. Willaert's citation of this antiphon must be construed as a reference to the
controversial friar and his devoted followers, the Piagnoni."
Zie ook uitvoerige bespreking in: Timothy R. McKinney. Adrian Willaert and the theory of
interval affect.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-cd 178 Ganassi
Pierre Boragno e.a.
ZIG ZAG ZZT081002. 2008
in bew. voor instrumenten van Silvestro Ganassi
-*cd 210 MUSICA NOVA. The Petrarca Madrigals
Singer Pur
Oehms Classics OC 814
2009
een halve toon hoger
luister ook op SPOTIFY: albums – the petrarca madrigals
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/albums/
of
https://app.idagio.com/
YOUTUBE: https://www.youtube.
Nog meer uitvoeringen zijn te beluisteren via internet
20. duur:
4'58" Singer Pur
=====
216.
Kidger G024, p. 55, pp. 272-273,
IO MI RIVOLGO
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. Io mi rivolgo
2. Talhor m'assale
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c2-c3-c3-c4-F4 / finalis: G
2. Talhor m'assale: finalis: E
5. aantal stemmen:
5-st.(C-A-T-V-B) C is voor alt, A is voor tenor, T is voor tenor, V is voor bariton, B is voor bas.
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Musica Nova. madrigaal, nr 13
8. tekst :
Io mi rivolgo indietro a ciascun passo,
Col corpo stanco ch'a gran pena porto,
E prendo allhor del vostr'aere conforto
Che 'l fa gir'oltra dicendo: "Oimè lasso!"
Poi ripensando al dolce ben, ch'io lasso,
Al camin lungo et al mio viver corto,
Fermo le piante sbigottito e smorto,
E gli occhi in terra lagrimando abbasso.
Talhor m'assale in mezzo a' tristi pianti
Un dubbio: come posson queste membra
Da lo spirito lor viver lontane?
Ma rispondemi Amor: Non ti rimembra
Che questo è privilegio degli amanti,
Sciolti da tutte qualitati humane?
Francesco Petrarca. Canzon 15.
Ik sleep mijn vermoeide lichaam voort met veel pijn.
Bij elke stap die ik zet, kijk ik achter mij
en het troost me dat je me laat doorgaan,
terwijl ik zucht: Ach God!
Maar jouw zoete geur inspireert me
terwijl ik de lange weg ga van mijn korte leven.
Ik stop. Onthutst en bleek kijk ik naar beneden.
Mijn tranen druppelen op de grond.
Terwijl ik sta te wenen vraag ik me af:
Hoe kunnen deze ledematen leven
ver verwijderd van hun geest?
Maar de Liefde antwoordt: Herinner je je dan niet
dat dit het voorrecht is van geliefden,
in tegenstelling tot elke andere menselijke eigenschap?
Vertaling : Peter Verstegen. Francesco Petrarca. Het Liedboek Canzoniere.
Amsterdam 2008.
9. vindplaatsen:
ms : geen
druk (W1126) 1559 : B KBR (Fétis) (zonder A) (Zie hier verder : online)– D HamSU, Mbs (Zie hier verder : online)– E BarcBC (zonder S) – Madrid cons - Mn(S) – F Pn, Psg – GB Lbl, – I Ac, BolC, Fabriano (7 [onvolledig]), MOe (zonder A en Q), Nc (T [onvolledig]), PAc(S), Rc(A,Q), Tn(A,Q) , Tvco (zonder A), Veaf (zonder A en 6), VIb(S), Vnm (T,B), – PL Krakow (Q) - US BE (A, Q, 6, 7)
10. eerste gedrukte uitgave:
-1559, Venetië, Antonio Gardano, Musica Nova di Adriano Willaert.
Herdrukt in 1569 (verloren)
11. RISM:
1559a - W 1126
12. CMM:
3-13 p. 49 (bron: 1559a)
13. andere recente uitgaven:
online – 1559 - Bologna V.13:
http://badigit.comune.bologna.
cmbm/images/ripro/gaspari/_V/
online : (twee bladzijden per beeld)
cantus : 52/375
altus : 118/375
tenor : 184/375
bassus : 250/375
quintus : 305/373
online – Musica Nova – 1559 – München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
p. 94:
cantus : c2 online beeld : 98-99/126
altus : c3 online beeld : 100-101/128
tenor : c3 online beeld : 98-99/124
bassus : F4 online beeld : 100-101/128
quintus : c4 online beeld : 78-79/104
online - Musica nova – 1559 – KBR (zonder de altus)
https://opac.kbr.be/Library/
online – partituur in moderne noten – CPDL (Allen Garvin)
http://www1.cpdl.org/wiki/
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Michele Fromson. Themes of exile in Willaert's Musica Nova. Journal of the American Musicological Society, Vol. 47, No. 3 (Autumn, 1994), p. 458.
"Savonarolan associations of a different sort arise in another melody Willaert cited: the phrygian soggetto ostinato from Josquin's Miserere mei, Deus, which Patrick Macey has convincingly linked to the cult of Savonarola at the Este court in Ferrara around 1500. This brief soggetto recurs intermittently throughout Musica nova-in the madrigals lo mi rivolgo and Passa la nave, the cantus and bassus of the motet Dilexi, quoniam exaudiet, and the lower three voices of Recordare Domine quid acciderit nobis.
17a.
Analyse door Bruno Bouckaert in "De Contrapunttheorie van Gioseffo Zarlino", p. 88-93
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 210 MUSICA NOVA
The Petrarca Madrigals
Singer Pur
Oehms Classics OC 814
2009
een halve toon hoger
luister ook op SPOTIFY: albums – the petrarca madrigals
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/albums/
of
https://app.idagio.com/
20. duur:
5’28 Singer Pur
=====
217.
Kidger g058, p. 278
IO SON TAL VOLTE DONNA (versie 1)
(Costanzo Festa?)
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
5. aantal stemmen:
4-st
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
8. tekst :
9. eerste gedrukte uitgaven:
1534, Venetië, Andrea Antico en Ottaviano Scotto, [Il secondo libro di madrigali di Verdelot.] (C. Festa)
1536, Venetië, Andrea Antico en Ottaviano Scotto, Il secondo libro de madrigali di Verdelot con alcuni altri bellissimi madrigali di Adriano, et di Constantio Festa. (C. Festa)
1537, Venetië, Andrea Antico en Ottaviano Scotto, Il secondo libro de madrigali di Verdelotto insieme con alcuni altri bellissimi madrigali di Adriano, et di Constantio Festa. (C. Festa)
1540, Venetië, Girolamo Scotto, Di Verdelotto tutti li madrigali del primo, et secondo libro a quatro voci. (C. Festa)
1541, Venetië, Antonio Gardano, Di Verdelot tutti li madrigali . (Willaert)
1545, Venetië,... , Verdelot tutti li madrigali (Willaert)
10. RISM:
153416 / 15367 / 153710 / 154020 / 154118 / 154519
11. CMM:
DIAMM :
12. vindplaats:
druk 1534: A Wn
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Helga Meyer
“In CMM 3-14, p. VIII: enkel in de editie van 1545 aan Willaert toegeschreven en dan ook alleen in de tenorpartij.”
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur
=====
218.
Kidger g059, p. 278
IO SON TAL VOLTE DONNA (versie 2)
onzeker
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c3-c4-F3 / finalis: A
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
8. tekst :
9. eerste gedrukte uitgave:
1539, Venetië, Antonio Gardano, Il quarto libro di madrigali d'Archadelt a quatro voci (Verdelot)
1541, Venetië, Antonio Gardano, Il quarto libro di madrigali d'Archadelt, a quatro voci. (Arcadelt)
1545, Venetië, Antonio Gardano, Il quarto libro di madrigali d'Archadelt, a quatro voci (Willaert en Verdelot)
10. RISM:
153924 / 154112 / 154518
11. CMM:
Opera omnia Jacob Arcadelt: 31-5, p. 86
DIAMM
12. vindplaats:
druk 1541: GB Lbm
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Stanley Boorman
"Some Non-conflicting Attributions ... from the Early Sixteenth Century", EMH 6 1986.
Schrijft het werk toe aan Verdelot.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur
=====
IO VISANS = JOUISSANCE VOUS DONNERAY
=====
219.
Kidger G046, p. 55, p. 276
I PIANSI HOR CANTO
I' piansi
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. I piansi, hor canto
2. Si profund'era
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: g2-c1-c2-c3-c3-c4 / finalis: D
2. Si profund'era: finalis: G
5. aantal stemmen:
6-st. (C-VI-A-T-V-B) C is voor sopraan, VI is voor mezzosopraan, A is voor alt, T is voor tenor, V is voor tenor, B is voor bariton.
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Musica Nova, madrigaal nr 16
8. tekst :
I' piansi, hor canto: ché 'l celeste lume
Quel vivo sole agli occhi miei non cela,
Nel qual honesto amor chiaro rivela
Sua dolce forza, e suo santo costume:
Onde ei suol trar di lagrime tal fiume,
Per accorciar del mio viver la tela,
Che non pur ponte, o guado, o remi, o vela,
Ma scampar non potienmi ale né piume.
Sí profund' era, e di sí larga vena
Il pianger mio, et sí lunge la riva,
Ch'i' v'aggiungeva col pensier a pena
Non lauro, o palma, ma tranquilla oliva
Pietà mi manda, e 'l tempo rasserena,
E 'l pianto asciuga, e vuol anchor, ch'i' viva.
Francesco Petrarca. Canzon 230
Ik weende eerst, maar zing nu: haar gelaat
heeft niet zijn hemels licht van mij doen scheiden,
zodat mijn liefde, eerbaar nu, haar blijde
en godgewijde zijde tonen gaat.
Zij bracht een vloed van tranen, met een lijden
dat al veel afsneed van mijn levensdraad;
geen brug, wad, zeil of roeispaan had gebaat
en zelfs geen vleugelpaar kon mij bevrijden.
Mijn tranen kwamen uit zo rijke bron
en zo ver was de oever van die vloed
dat zelfs Verbeelding hem niet vinden kon.
Maar toen zond Medelij Vrede's olijf
(geen palm of lauwer), die de sfeer verzoet,
mijn tranen droogt, wil dat ik leven blijf.
Vertaling : Peter Verstegen. Francesco Petrarca. het liedboek Canzoniere.
Amsterdam. 2008.
9. eerste gedrukte uitgaven:
1559, Venetië, Antonio Gardano, Musica Nova di Adriano Willaert nr 43
Herdrukt in 1569 (verloren)
10. RISM:
1559a - W 1126
11. CMM:
3-13 pp. 67-73 (bron: 1559a)
12. vindplaatsen:
ms: geen
Het verzamelboek MUSICA NOVA uit 1559 (W1126) bestaat uit zeven stemboeken, nl. S, A, T, B, Q, 6 en 7). Volgende bibliotheken hebben alle boeken en bieden ze online: Bologna, Museo internazionale e biblioteca della musica en München, Bayerische Staatsbibliothek. Ook de Koninklijke Bibliotheek te Brussel, maar hier ontbreekt de ALTUS.
(Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 1559 - Bologna V.13:
http://badigit.comune.bologna.
cmbm/images/ripro/gaspari/_V/
online – Musica Nova – 1559 - München
https://stimmbuecher.digitale-
nr 100 :
cantus : G2 online beeld : 104-105/126 (Er staat : gantus)
altus : c2 online beeld : 106-107/128
tenor : c3 online beeld : 104-105/124
bassus : c4 online beeld : 106-107/128
quintus : c3 online beeld : 84-85/104
sextus : c1 online beeld : 50-51/72
online -Brussel - Musica nova – 1559 – KBR (zonder de altus)
https://opac.kbr.be/Library/
online – partituur in moderne noten – CPDL (Allen Garvin)
http://www1.cpdl.org/wiki/
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Martha Feldman. The City Culture and the Madrigal at Venice. Berkeley. 1995
p. 253. (...) begin with vivid antitheses that Willaert matched with madrigalisms: florid upturned melismas for singing and doleful sustained notes for weeping.
In I piansi the image of weeping also invites a chain of suspensions (a virtual requirement at midcentury), here realized in varied entries of a stepwise descending motive alternating on arsis and thesis. (Quite unusually Willaert delayed the entrance of "hor canto" all the way until m. 9 and with it the establishment of the minim surface rhythm, which normally prevails after the first measure or two.)
p. 354. Willaert's model provided a complex exposition in double counterpoint, the first subject a three-note stepwise descent that generates harmonic suspensions, the second a fifth-leap followed by a downward step. At first both subjects move solely in breves. The two upper voices give out the opening subject, with the comes introducing suspensions over the dux as well as over lower voices that enter later. The second motive first emerges in the bass as a harmonic support (m. 2), resolving the harmonies set askew by the cantus, and only later takes flight as a melodic motive in its own right.
17a.
Uitvoerige uitleg plus partituur in:
Timothy R. McKinney. Adrian Willaert and the Theory of Interval Affect: The Musica nova Madrigals and the Novel Theories of Zarlino and Vicentino
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 210 MUSICA NOVA
The Petrarca Madrigals
Singer Pur
Oehms Classics OC 814
2009
grote terts lager
luister ook op YOUTUBE
https://www.youtube.com/watch?
luister ook op SPOTIFY: nummers - I piansi hor canto
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/albums/
of
https://app.idagio.com/
20. duur:
4'58" Singer Pur
=====
220.
Kidger F028, p. 71, p. 260
IRONS-NOUS TOUJOURS COUCHER
Irons nous tous jours coucher
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
Irons nous tous jours coucher (eendelig)
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c1-c3 / finalis: F
5. aantal stemmen:
4-st. - dubbelcanon = 4 ex 2.
tenor : Canon In dyapason
bas : Canon In subdiapason
6. genre :
Chansons et Motetz en Canon
7. reeks :
Motetti novi e chanzoni franciose a quatro sopra doi
8. tekst :
Irons-nous toujours coucher
Sans guiterne,
Sans laterne,
Sans clarté?
Irons-nous toujours coucher
Sans souper?
Gaan we steeds slapen
zonder gitaar
zonder lantaarn
zonder licht?
Gaan we steeds slapen
zonder avondmaal?
9. eerste gedrukte uitgave:
1520, Venetië, Andrea Antico, Motetti novi e chanzoni franciose a quatro sopra doi
1528, Parijs, Pierre Attaingnant. Chansons et Motetz en canon a quatre parties en deux.
10. RISM:
15203 /152810
11. CMM:
12. vindplaatsen:
druk 1520: I Fm (Florence) (Zie hier verder – online)
druk 152810.
Universiteit van Montréal
Chansons et Motetz en Canon a ||quatre parties sur deux. | Université de Montréal (worldcat.org)
13. andere recente uitgaven:
-*Douze Canons du XVI siècle à quatre voix mixtes.
Restitution Georges Dottin
Heugel, Parijs, 1971
-Thomas Bernard, ed. Seven double canons (early 16th cent.) for four instruments or voices
Londen. Pro Musica. 1972
met de vertaling in het Engels
online - partituur in moderne noten – CPDL (James Gibb)
www.cpdl.org/wiki/index.php/
online - partituur in moderne noten – IMSLP (Daniel Van Gilst)
(conçu pour une lecture sur tablette numérique)
http://imslp.simssa.ca/files/
online – partituur in moderne noten – The 1520s Project
(Naar de versie van 1520 - De oorspronkelijke notenwaarden, zonder de tekst)
The 1520s Project | An open-source repository of European polyphonic music, ca. 1510–1530 (1520s-project.org)
-facsimile 1520: OMI 1316
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15.
Bossuyt. 1985.
p. 144: "Ongetwijfeld dateren deze werkjes, die blijkbaar bewerkingen zijn van volkse melodieën, uit Willaerts studietijd bij Mouton te Parijs (vóór 1515)"
17.
CMM
contrafactum op de tekst "Exaudi Deus meus" (RISM 15457)
zie Kidger B046 en onze nummering 161
17b. Zie ook: Frank Dobbins. Andrea Antico’ s Chansons… art. in “La la la… Maistre Henri” Brepols, Turnhout. 2009 p. 128ss
17c. Universiteit van Montréal
The double canon at the unusual interval of an octave below was taken from Antico’s book of canons, where it was ascribed to Adrian. Attaingnant incorrectly labels the upper canon as being at the octave above rather than at the octave below, omitting the prefix sub from diapason.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
cd 213
Writtle Singers Wroving
in eigen beheer: info@writtlesingers.
cd 252. ADRIAN WILLAERT. CANZONE
Noël Akchoté, gitaar
Label: Noël Akchoté Downloads – AWC-1
2015
Luister ook op SPOTIFY : nummers – irons-nous toujours (Akchoté)
Luister ook op YOUTUBE:
https://www.youtube.com/watch?
Gefilmde opname van Bengtson luit en Stolz viola da gamba
20. duur:
1’03”
21. Catalogue de la Chanson Française à la Renaissance
http://ricercar-old.cesr.univ-
=====
I SACRI E SANTI SALMI CHE SI CANTANO A VESPRO ET COMPIETA
CON LI SUOI HYMNI, RESPONSORI ET BENEDICAMUS
Voor de lijst van de werken, zie in deze website: "zijn oeuvre - per genre”.
9. eerste gedrukte uitgave:
1555, Venetië, Antonio Gardano, I sacri e santi salmi che si cantano a Vespro et
Compieta.
Herdrukt in 1561 door Antonio Gardano,
in 1565 door Francesco Rampazetto
en in 1571 door "li figliuoli di Antonio Gardano"
10. RISM:
1555 - W 1123 / 1561 / 1565 - W 1124 / 1571 - W 1125
11. CMM:
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1555: B KBR (T) - GB Lbl (B) – I BolC (B)
druk 1565: GB Lcm
druk 1571: D Mun
13. andere recente uitgaven:
online - 1571 – München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15.
Bossuyt. op.cit. 1985 p. 118-119
Als zuiver liturgische werken stoelen (de meeste psalmen) op de Noord-Italiaanse traditie van de ongecompliceerde harmonisaties van de Gregoriaanse psalmmelodie (falsobordone), een traditie waarop Willaert evenwel, met inachtname van de Italiaanse voorkeur voor de “klank”, typisch Nederlandse lineaire elementen inbouwt, zodat het zuiver estetisch-artistieke evenzeer aan bod komt als het strikt liturgisch-functionele.
Dit laatste staat primair in de derde bundel, nl. I sacri e santi salmi… uit 1555. Hier beoefent Willaert het type van de “salmi a versi senza risposti”, waarbij verzen in het Gregoriaans afwisselen met relatief eenvoudige vierstemmige zettingen, waarvan sommige aansluiten bij eigentijdse werken in falsobordone. Voor het eerst vindt men hier, van de hand van één enkele componist, meerstemmige zettingen van volledige officiediensten, nl. voor de avond van Kerstmis, voor de vespers van Onze Lieve Vrouw en voor de completen van de zondag. De uitgave van 1555 omvat in totaal 12 psalmen, 6 hymnen, 4 antifonen en 2 Magnificats. Wanneer de bundel in 1571 opnieuw verscheen, werden vijf werken toegevoegd, nl. drie antifonen en twee versicula. Overal wordt gebruik gemaakt van de cantus firmus-techniek, sommige werken, zoals de Magnificats, volgen de alternatim-praktijk.
16.
Schiltz. op.cit. 2003
p. 11: verwijst naar de stand van het musicologisch onderzoek
p. 162: "bedoeld exclusief voor liturgisch gebruik"
p. 162 vn 5: "bedoeld voor officiediensten (Vespers en Completen) voor de verschillende feesten van het kerkelijk jaar. De eerste woorden worden geïntoneerd op de gregoriaanse melodie en het geheel sluit steeds af met de doxologie.
17.
Wolfgang Horn.
verschillende publicaties in 2002 en 2003 en in voorbereiding, o.m. CMM 3-06
17a.
David Bryant. op.cit. 1981a.
over de precieze plaatsing van de koren in de basilica di San Marco.
OPNAMEN:
Zie, voor het vinden van opnamen, bij de titels van de afzonderlijke composities in onze website: "zijn oeuvre - alfabetisch"
=====
I SALMI APPERTINENTI ALLI VESPERI PER TUTTE LE FESTE DELL’ ANNO
Voor de lijst van de werken, zie in deze website: "zijn oeuvre - per genre”.
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi
1557, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi.
10. RISM:
15501 /15576
11. CMM:
vol. 3-08
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1550: D-Rp (volledig)
druk 1557: D-Rp (zonder de C van koor I )
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
16.
Schiltz op. cit. 2003
p. 120: "wellicht van de meest prominente (en door Zarlino uitdrukkelijk geciteerde)
vertegenwoordigers van de cori spezzati-stijl".
p.132, p.162 : "exclusief voor liturgisch gebruik bedoeld. De eerste woorden worden
op de gregoriaanse melodie geïntoneerd en het geheel sluit steeds af met de doxologie"
OPNAMEN:
Zie voor opnamen van ieder nummer bij de titels van de afzonderlijke composities
in deze website: "zijn oeuvre - alfabetisch".
=====
221.
Kidger D024, p. 23, p. 179, p. 249
ISTE CONFESSOR DOMINI
2. ondertitel:
In Natali Confessorum. Ad Vesperas. Hymnus
3. gecomponeerde delen:
2. Qui pius prudens
4. Unde nunc
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c3-c4-F4 / finalis: G (in beide delen)
5. aantal stemmen:
2. Qui pius: C,A,T,B
4. Unde nunc: C, V [resolutio],A,T (Fuga quatuor temporum in diapente intensum – een kwint hoger),B
In beide strofen is C voor de alt, A voor de tenor.
6. genre :
hymne
7. reeks :
Hymnorum Musica, nr 20
8. tekst :
liturgie van de vespers
De onpare strofen worden in het gregoriaans gezongen in de achtste modus. Zie Liber Usualis. Doornik. 1953. pp. 1177-1178.
1.
Iste Confessor Domini, colentes
Quem pie laudant populi per orbem,
Hac die laetus meruit supremos
Laudis honores.
(op de dag van het afsterven :
Hac die laetus meruit
beatas Scandere sedes.)
2.
Qui pius, prudens, humilis, pudicus,
Sobriam duxit sine labe vitam,
Donec humanos animavit
aurae Spiritus artus.
3.
Cujus ob praestans meritum frequenter,
Aegra quae passim jacuere membra,
Viribus morbi domitis saluti
Restituuntur.
4.
Noster hinc illi chorus obsequentem
Concinit laudem celebresque palmas,
Ut piis ejus precibus juvemur
Omne per aevum.
5.
Sit salus illi decus atque virtus
Qui super caeli solio coruscans,
Totius mundi seriem gubernat,
Trinus et unus.
liturgie van de vespers
1.
De roemrijke Belijder des Heren,
dien de volkeren der aarde,
vereren en godvruchtig prijzen
verdiende heden in blijheid
de hoogste eerbewijzen
(Op de dag van het afsterven:
Verdiende heden in blijheid
de hemelse zetel te bestijgen.)
Vertaling: Volkszangboek. Doornik. 1950. pp. 362-364
9. eerste gedrukte uitgave:
1542, Venetië, Girolamo Scotto, Hymnorum Musica secundum Ordinem Romanae Ecclesiae.
Herdrukt in 1550.
10. RISM:
1542b - W 1113 / 1550b - W 1114
11. CMM:
3-07 pp. 118-122 (bron: 1542b)
DIAMM : (Qui pius prudens) https://www.diamm.ac.
12. vindplaatsen:
ms: I –TrevBC 3 (vernietigd in 1944)
druk (W1113) 1542: D Ju - E TZ (S) - I BolC, VEaf (S,A,B)
druk (W1114) 1550: E BarcBC (T) - I BolC (S,A)
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCH UITLEG
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
IUBE DOMINE = JUBE DOMINE
=====
222.
Kidger G047, p. 55, p. 176, p. 276,
I VIDI IN TERRA
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. I vidi in terra
2. Amor, senno, valor
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c1-c3-c3-c4-F3-F4 / finalis: A
2. Amor senno valor: finalis: F
5. aantal stemmen:
6-st. (C-V-A-T-VI-B) C is voor alt, V is voor tenor, A is voor tenor, T is voor bariton, VI is voor bariton of bas, B is voor bas.
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Musica Nova. madrigaal, nr 19
8. tekst :
I vidi in terra angelici costumi
E celesti bellezze al mondo sole;
Tal che di rimembrar mi giova e dole,
Ché quant’io miro, par sogni, ombre, e fumi.
E vidi lagrimar que’ duo bei lumi,
C ’han fatto mille volte invidia al sole;
Et udì’ sospirando dir parole
Che farian gire i monti e stare I fiumi.
Amor, senno, valor, pietate, e doglia
Facean piangendo un più dolce concento
D ’ogni altro, che nel mondo udir si soglia:
Et era'l cielo a l’harmonia sì'ntento
Che non se vedea in ramo mover foglia:
Tanta dolcezza havea pien l’aere e ’l vento.
Francesco Petrarca. Canzoniere 156
Ik zag op aard iets hemels van volkomen
en engelachtige bekoorlijkheid;
herinnering die pijn doet en verblijdt,
want nu lijkt alles schijn en rook en dromen.
Ik zag de tranen uit haar ogen stromen
wel duizendvoudig door de zon benijd
en hoorde een stem, door zuchten begeleid,
die bergen zou verzetten, vloed betomen.
Tezamen weenden als een symfonie,
een die nooit op aarde horen liet
Verstand, Moed, Liefde, Meelij en Verdriet.
De hemel was zo vol van harmonie,
dat je geen boom bewegen zag, geen blad,
en zoete geur de lucht verzadigd had.
Vertaling: Peter Verstegen. Francesco Petrarca. Het Liedboek Canzoniere.
Amsterdam 2008.
9. eerste gedrukte uitgave:
-1559, Venetië, Antonio Gardano, Musica Nova di Adriano Willaert. nr 46
Herdrukt in 1569 (verloren)
10. RISM:
1559a - W 1126
11. CMM:
3-13 p. 85 - 90 (bron: 1559a)
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/
12. vindplaatsen:
ms : Zweden StockKB 229
Het verzamelboek MUSICA NOVA uit 1559 (W1126) bestaat uit zeven stemboeken, nl. S, A, T, B, Q, 6 en 7). Volgende bibliotheken hebben alle boeken en bieden ze online: Bologna, Museo internazionale e biblioteca della musica en München, Bayerische Staatsbibliothek. Ook de Koninklijke Bibliotheek te Brussel, maar hier ontbreekt de ALTUS.
(Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 1559 - Bologna V.13:
http://badigit.comune.bologna.
cmbm/images/ripro/gaspari/_V/
online – Musica Nova – 1559 – München. Bayerische Staatbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
nr 106-107
cantus : c1 online beeld : 110-111/126
altus : c3 online beeld : 112-113/128
tenor : c3 online beeld : 110-111/124
bassus : F4 online beeld : 112-113/128
quintus : c3 online beeld : 90-91/104
sextus : F3 online beeld : 56-57/72
online - Brussel - Musica nova – 1559 – KBR (zonder de altus)
https://opac.kbr.be/Library/
online – partituur in moderne noten – CPDL (Allen Garvin)
http://www0.cpdl.org/wiki/
-McClary, Susan. Modal subjectivities: self-fashioning in the Italian madrigal. Londen, 2004, p. 258-272
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Timothy McKinney Baylor University 2007.
In “L’aura mia sacra” Petrarch dreams of speaking with the late Laura; in his vision she can respond only by weeping. Willaert’s shattering of diatonic stability through the fifth cycle opening the seconda parte accompanies the description of Laura’s silence and weeping; through tonal distortion he graphically depicts the distance between Petrarch and Laura in the separate planes of existence they now inhabit and her inability to speak. In “I vidi in terra” a similarly telling manipulation of tonal focus follows on the heels of the fifth-cycle; at a reference to weeping which makes a concert sweeter than any on earth, Willaert changes the essential quality of the mode by introducing the unprecedented remote tone A-flat within an F sonority, thus introducing “sweetness” (A-flat and the minor quality) “greater than may be heard in the world” (represented by the overall F tonal type).
17a. Susan McClary. Modal subjectivities: self-fashioning in the Italian madrigal. Londen, 2004,
p. 94. "I' vidi in terra" grants us a version of subjectivity grasping at and then - as though by accident - briefly encountering the Sublime."
17b. Timothy R. McKinney. Adrian Willaert and the Theory of Interval Affect. The Musica Nova and the Novel Theories of Zarlino and Vicetino. Surrey, 2009.
p.224. Willaert’s madrigals exhibit stylistic growth that bridges the gap between the early and lighter madrigal style of Verdelot and Arcadelt and the mature and more weighty style typical of Rore and subsequent madrigal composers from the middle decades of the sixteenth century. (...)
Some of the differences I have noted between the Musica nova madrigals and Willaert’s other madrigals simply reflect the general growth of Willaert’s compositional style over a substantial span of years. Perhaps the best example here is his increasing tendency to avoid harmonic successions involving whole-step motion between major sonorities, ostensibly because of the false relation such progressions entail (as explained by Zarlino).
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 210 MUSICA NOVA
The Petrarca Madrigals
Singer Pur
Oehms Classics OC 814
2009
1/2 toon hoger
luister ook op SPOTIFY: nummers – i vidi in terra
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/albums/
-cd 275
OSSESSO
Ratas del Viejo mundo o.l.v. Floris De Rycker.
4 zangers plus gitaren. (C-V-A-B : gezongen – T-VI op gitaar)
Ramée RAM 1808
2019
luister ook op YouTube : I vidi in terra angelici costumi - Bing video
luister ook op SPOTIFY : nummers – i vidi in terra
20. duur: (snelste tov. langzaamste uitvoering)
4’58” Singer Pur – 5’04” Ossesso
Volg ons op Facebook 