Contact | Nieuwsbrief | Sitemap
Oeuvre
OEUVRE ALFABETISCH : L
We kunnen hier niet alle composities uitvoerig behandelen. Daartoe is er te weinig plaats. Wil je van een bepaald werk meer informatie hebben, schrijf ons en we zullen u bijna zeker kunnen helpen.
info@adriaenwillaert.be
Structuur van de gegevens · Referentie handschriften en drukken (sigla) · RISM-lijst
A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · W · X · Y · Z
L
LA CANZON DI RUZANTE = ZOIA ZENTIL
=====
LA COURONNE ET FLEUR DES CHANSONS A TROYS
La courone et fleur des chansons a troys
15361. Venetië. Andrea Antico en Antonio dell. Abbate
online – 15361- Wenen
http://digital.onb.ac.at/
supremus : Digitales Objekt
La Couronne et Fleur des Chansons a troys. (onb.ac.at)
tenor : Digitales Objekt
La Couronne et Fleur des Chansons a troys. (onb.ac.at)
bassus : Digitales Objekt
La Couronne et Fleur des Chansons a troys. (onb.ac.at)
online – partituur in moderne noten – IMSLP (Daniel van Gilst) (layout optimised for digital tablets) nr. 6
https://imslp.org/wiki/13_
=====
239.
Kidger B129, p. 16, p. 82, p. 149, p. 163, p. 180, p. 188, p. 189, p. 222,
LAETARE SANCTA MATER ECCLESIA
2. ondertitel
3. gecomponeerde delen:
1. Laetare sancta mater ecclesia / Augustine lux doctorum
2. Augustine lux doctorum
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c1-c3-c4-c4-F4 / finalis: F (in beide delen)
5. aantal stemmen:
5-st.
Eerste deel: T: cantus firmus op de tekst: "Augustine lux doctorum"
6. genre :
motet
7. reeks :
Motettorum V vocum. Liber primus nr 8
8. tekst :
ter ere van Sint Augustinus (feest op 28 augustus)
Laetare sancta mater Ecclesia
quia salvator tuus doctorem strenuum
de servitute Babylonis tibi redemit Augustinum,
qui Fortunatum Manichaeorum versutia
plurimos seducentem in conventu omnium
disputans publice superavit.
Augustine, lux doctorum,
Firmamentum Ecclesiae, (in de versie van Schöffer staat telkens “Fundamentum” in de plaats van “Firmamentum”)
Malleus haereticorum,
Summum vas scientiae,
Pro tuis fidelibus
Roga Deum quaesumus.
Deze tweede tekst wordt eerst in de eerste strofe door de tenor als cf. met lange noten gezongen.
Daarna neemt de tweede strofe die tekst over.
De tenor herhaalt in de tweede strofe tekst en melodie van de cf van de eerste strofe maar nu in snellere noten.
9. eerste gedrukte uitgave:
1539, Venetië, Girolamo Scotto, Famosissimi Adriani Willaert. musica quinque vocum . liber primus nr 8.
Herdrukt door Scotto in 1550.
15398, Straatsburg, Peter Schöffer, Cantiones quinque vocum selectissimae.
10. RISM:
1539c - W 1110 (Scotto) / 15398 (Schoeffer) / 154725 (intab. - secunda pars voor luit) / 1550a - W 1111
11. CMM:
3-03 pp. 40-44 (bron: 1539c)
DIAMM : Estense Digital Library - "Mottetti a 5 voci" (beniculturali.it) [nr 61], p. 115
12. vindplaatsen:
ms: I PiacD (2)
druk (W1110) 1539 : D Mbs (A,T) (Zie verder : online) Ju, Wolf - GB Lbl - I BolC (Zie hier verder : online), PLn (zonder S en Q) - PL Krakow
druk 15398 : I Bologna. R146 (Zie hier verder : online)
druk 154725: US NYhs
druk (W1111) 1550: D Mbs (Zie hier verder : online) - GB Lbl - PL Krakow - YU MAs (A,Q, uit 1552?)
druk ca 1560: ModC.313 (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – Modena. Biblioteca Estense e Universitaria. ModE C.313
Estense Digital Library - "Mottetti a 5 voci" (beniculturali.it) [nr 61], p. 115
nr 61
sopraan : online beeld : 128-129/690
altus : online beeld : 305-306/690
tenor ontbreekt
bassus : online beeld : 486-487/690
quintus : online beeld : 639-640/690
online – (W1110) 1539 - München (slechts A en T)
https://stimmbuecher.digitale-
online – 15398 – Bologna R146
http://www.bibliotecamusica.
of
http://www.bibliotecamusica.
ripro/gaspari/_R/R146/
online – (W1111) 1550 – München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
nr VIII
cantus : online beeld : 16/48
altus : online beeld : 16/48
tenor : online beeld : 16/48
bassus : online beeld : 16/48
quintus : online beeld : 16/41
online – partituur in moderne noten – IMSLP (= CMM)
http://imslp.eu/files/imglnks/
14. intabulaties, diminuties, tientos:
Compuesto por 1547, Valladolid, Silva de Sirenas, Libro de musica de vihuela, samengesteld door Enriquez de Valderrábano. (enkel tweede deel : Augustine lux doctorum)
(vihuela = Spaanse luit)
-facsimile 1547, Valladolid, Fernandez de Cordova, Libro de musica de vihuela.
(2004. Meindert C. De Heer. Zie Muziekhandel Saul B. Groen)
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt, op.cit. 1985
p.
106: "De afzonderlijke woorden, voorbehouden voor de cantus
firmus-stem, zijn een gedeelte van de volledige motettekst. Hier werd de
tenor op de tekst van de 2a pars Augustine lux doctorum getoonzet."
16. Schiltz, op.cit. 2003
p. 172: "compositietechniek: cantus firmus in de T
Augustine, lux doctorum: diminutie in de secunda pars geen transpositie van de cantus firmus-melodie
p. 174: "de cantus firmus is een aan het gregoriaans ontleende melodie"
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-cd 318. The Mysterious Motet Book of 1539
Siglo de Oro o.l.v. Patrick Allies
DELPHIAN DCD34284
2022
Een toon hoger gezongen
Te beluisteren op SPOTIFY
20. duur:
4’32”
=====
240.
Kidger C018, p. 34, p. 37, p. 46, p. 48, p. 241,
LAETATUS SUM a 8 (versie 1)
Jachet en Willaert
2. ondertitel:
psalm 121. Quarti toni
3. gecomponeerde delen:
1.
In domum
Domini :
primus chorus: Jachet
2. Stantes erant : secundus chorus: Willaert
3. Jeruzalem, quae aedificatur : primus chorus: Jachet
4.
Illuc enim :
secundus chorus: Willaert
5. Quia illic :
primus chorus: Jachet
6. Rogate quae : secundus chorus: Willaert
7.
Fiat pax :
primus chorus: Jachet
8. Propter fratres meos : secundus chorus: Willaert
9. Propter domum Domini : primus chorus: Jachet
10.Gloria Patri : secundus chorus: Willaert
11.Sicut
erat :
primus chorus: Jachet
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: primus chorus: g2-c2-c3-F3 en secundus chorus: c1-c2-c3-F4 / finalis: A (in vers 5: finalis: D)
5. aantal stemmen:
2 x 4-st.
De tenor van primus chorus zingt de gregoriaanse intonatie: Laetatus sum in his quae dicta sunt mihi.
10. Gloria Patri: C (canon in diapente), A, T (resolutio), B
11. Sicut erat: C, A (resolutio), T (canon in diatessaron), B
6. genre:
salmi, a versi con le sue risposti nr 10
7. reeks:
I salmi appertinenti alli vesperi
8. tekst:
psalm 121 (in de huidige nummering: psalm 122)
Laetatus sum in his quae dicta sunt mihi
In domum Domini ibimus.
Stantes erant pedes nostri
in atriis tuis Jerusalem.
Jerusalem, quae aedificatur ut civitas
cujus participatio ejus in idipsum.
Illuc enim ascenderunt tribus, tribus Domini
testimonium Israel ad confitendum nomini Domini.
Quia illic sederunt sedes in judicio,
sedes super domum David.
Rogate quae ad pacem sunt, Jerusalem
et abundantia diligentibus te.
Fiat pax in virtute tua
Et abundantia in turribus tuis
Propter fratres meos et proximus meos
loquebar pacem de te.
Propter domum Domini Dei nostri
Quaesivi bona tibi.
Gloria Patri et Filio
et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
*****
Hoe blij was ik, toen men mij riep:
‘Wij trekken naar Gods huis!’
Nu mag mijn voet, Jeruzalem,
uw poorten binnentreden.
Jeruzalem, ommuurde stad,
zo dicht opeengebouwd:
Naar u trekken de stammen op,
de stammen van Gods volk;
Zij gaan naar Israëls gebruik
de naam van God vereren.
Daar staan de zetels van het recht,
de troon van Davids huis.
Bidt dan om vrede voor Jeruzalem:
dat ieder die u liefheeft veilig zij;
Dat eendracht heerse binnen uw omwalling,
in al uw huizen rust.
Ter wille van mijn broeders en mijn makkers
wens ik u vrede toe;
Ter wille van het huis van onze God
bid ik voor u om zegen.
Eer aan de Vader, de Zoon
en de Heilige Geest
zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
vertaling: Getijdenboek. Brussel. 1990
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriani et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi
1557, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriani et di Iachet. I salmi appertinenti alli Vesperi.
10. RISM:
15501 / 15576
11. CMM :
3-08 pp. 51-56 (bron: 1550)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1550: D – Regensburg. Proskesche Musikbibliothek (volledig)
druk 1557: D - Regensburg. Proskesche Musikbibliothek (zonder de C van koor I)
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Salmi a versi con le sue risposti = Salmi a versi con le sue risposte a li medisimi Numeri :
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
OPNAMEN:
18. lp's:
19. cd's:
- * cd 21 / XI VESPRO DELLA BEATA VERGINE
L' Opera omnia di Adriano Willaert. vol 11, nr 7
Collegium Vocale e strumentale Euterpe olv Antonio Eros Negri
STRADIVARIUS DULCIMER 33326.
1994
luister ook op YOUTUBE :
https://www.youtube.com/watch?
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/albums/
- * cd 37 = cd 21 / XI
STRADIVARIUS DULCIMER
Sampler 1996
-cd 181
Kompositionen 16.-18. Jh
Collegium Cantorum Rottweil o.l.v. Armin Gaus
EDITIE GAUS eG 038
1998
- * cd 223
ADRIAEN WILLAERT. VESPRO DELLA BEATA VERGINE
Capilla Flamenca olv Dirk Snellings
RICERCAR RIC 325
2012
https://outhere-music.com/
Een kwart lager
DIAPASON D’OR 12/2012 en CHOC CLASSICA
luister ook op YOUTUBE:
http://www.youtube.com/watch?
luister ook op SPOTIFY : albums – vespro della beata vergine
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/
of: https://app.idagio.com/
20. duur: (de snelste tov. de langzaamste uitvoering)
6'50” Capilla Flamenca - 7'50 Euterpe
=====
241.
Kidger ---
LAETATUS SUM a 4 (versie 2)
Giovanni Nasco
2. ondertitel:
psalm 121. Quinti toni
3. gecomponeerde delen: alle polyfone delen voor het secundus chorus
Intonatie : Laetatus sum in his quae dicta sunt mihi (door de tenor secundus chorus)
De intonatie en de pare strofen in het gregoriaans door primus chorus
1. In domum Domini
3. Jerusalem, quae aedificatur
5. Quia illic sederunt
7. Fiat pax
9. Propter domum
11.Sicut erat (geen canon!)
4. tonal type:
zonder b / sleutelcombinatie: g2-c2-c4-c4 / finalis: A
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
salmi a versi senza risposti nr 7
7. reeks :
I salmi appertinenti alli vesperi
8. tekst:
psalm 121 (in de huidige nummering: psalm 122)
1.Laetatus sum in his quae dicta sunt mihi
In domum Domini ibimus.
2.Stantes erant pedes nostri
in atriis tuis Jerusalem.
3.Jerusalem, quae aedificatur ut civitas
cujus participatio ejus in idipsum.
4.Illuc enim ascenderunt tribus, tribus Domini
testimonium Israel ad confitendum nomini Domini.
5.Quia illic sederunt sedes in judicio,
sedes super domum David.
6.Rogate quae ad pacem sunt, Jerusalem
et abundantia diligentibus te.
7.Fiat pax in virtute tua
Et abundantia in turribus tuis
8.Propter fratres meos et proximus meos
loquebar pacem de te.
9.Propter domum Domini Dei nostri
Quaesivi bona tibi.
10.Gloria Patri et Filio
et Spiritui Sancto.
11.Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
*****
Hoe blij was ik, toen men mij riep:
‘Wij trekken naar Gods huis!’
Nu mag mijn voet, Jeruzalem,
uw poorten binnentreden.
Jeruzalem, ommuurde stad,
zo dicht opeengebouwd:
Naar u trekken de stammen op,
de stammen van Gods volk;
Zij gaan naar Israëls gebruik
de naam van God vereren.
Daar staan de zetels van het recht,
de troon van Davids huis.
Bidt dan om vrede voor Jeruzalem:
dat ieder die u liefheeft veilig zij;
Dat eendracht heerse binnen uw omwalling,
in al uw huizen rust.
Ter wille van mijn broeders en mijn makkers
wens ik u vrede toe;
Ter wille van het huis van onze God
bid ik voor u om zegen.
Eer aan de Vader, de Zoon
en de Heilige Geest
zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
vertaling: Getijdenboek. Brussel. 1990
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriani et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi
1557, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriani et di Iachet. I salmi appertinenti alli Vesperi.
10. RISM:
15501 - 15576
11. CMM:
3-08 pp. 90-91 (bron: 15501)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1550: D-Rp (volledig)
druk 1557: D-Rp (zonder de C van koor I )
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Salmi senza risposte quali sotto nel secondo choro
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
242.
Kidger C008, p. 42, p. 120, p. 239,
LAETATUS SUM a 4 (versie 3)
Letatus sum
2. ondertitel:
psalm 121. Sexti toni
3. gecomponeerde delen:
2. Stantes erant
4. Illuc enim
6. Rogate quae
8. Propter fratres meos
10.Gloria Patri
4. tonal type:
zonder b / sleutelcombinatie: c2-c3-c3-c4 / finalis C
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
psalm
7. reeks :
I sacri e santi salmi che si cantano a Vespro e Completa
nr 7
8. tekst :
psalm 121 (in de huidige nummering: psalm 122)
Laetatus sum in his quae dicta sunt mihi
In domum Domini ibimus.
Stantes erant pedes nostri
in atriis tuis Jerusalem.
Jerusalem, quae aedificatur ut civitas
cujus participatio ejus in idipsum.
Illuc enim ascenderunt tribus, tribus Domini
testimonium Israel ad confitendum nomini Domini.
Quia illic sederunt sedes in judicio,
sedes super domum David.
Rogate quae ad pacem sunt, Jerusalem
et abundantia diligentibus te.
Fiat pax in virtute tua
Et abundantia in turribus tuis
Propter fratres meos et proximus meos
loquebar pacem de te.
Propter domum Domini Dei nostri
Quaesivi bona tibi.
Gloria Patri et Filio
et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
*****
Hoe blij was ik, toen men mij riep:
‘Wij trekken naar Gods huis!’
Nu mag mijn voet, Jeruzalem,
uw poorten binnentreden.
Jeruzalem, ommuurde stad,
zo dicht opeengebouwd:
Naar u trekken de stammen op,
de stammen van Gods volk;
Zij gaan naar Israëls gebruik
de naam van God vereren.
Daar staan de zetels van het recht,
de troon van Davids huis.
Bidt dan om vrede voor Jeruzalem:
dat ieder die u liefheeft veilig zij;
Dat eendracht heerse binnen uw omwalling,
in al uw huizen rust.
Ter wille van mijn broeders en mijn makkers
wens ik u vrede toe;
Ter wille van het huis van onze God
bid ik voor u om zegen.
Eer aan de Vader, de Zoon
en de Heilige Geest
zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
vertaling: Getijdenboek. Brussel. 1990
9. eerste gedrukte uitgave:
1555, Venetië, Antonio Gardano, I sacri e santi salmi che si cantano a Vespro et Compieta.
Herdrukt in 1561 door Antonio Gardano,
in 1565 door Francesco Rampazetto
en in 1571 door "li figliuoli di Antonio Gardano"
10. RISM:
1555 - W 1123 / 1561 / 1565 - W 1124 / 1571 - W 1125
11. CMM:
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/
12. vindplaatsen:
ms: D AugsS
druk 1555 : B KBR (T) code : III 99.240 A - GB Lbl (B) - I BolC (B)
druk 1565 : GB Lcm
druk 1571 : D Mbs (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 1571 – München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
nr 7
cantus
:
c2 online beeld : 8/24
altus :
c3 online beeld : 8/24
tenor :
c3 online beeld : 8/24
bassus
:
c4 online beeld : 8/25
14. intabulaties
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Voor meer uitleg over deze liturgische muziek van Willaert:
http://www.adriaenwillaert.be/
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
243.
Kidger -----
LAETETUR MENS FIDELIUM
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
5. aantal stemmen:
5-st.
6. genre :
hymne
7. reeks :
8. tekst :
9. eerste gedrukte uitgave:
10. RISM:
11. CMM:
DIAMM :
12. vindplaatsen:
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Owens, J.A. en M. Fromson
art. in NGroveD (2/2001), p. 396
17a. Wolfgang Horn
In MGG, art. Willaert p. 950 staat "fidelius"
17b. Tirro, F., ed.
zie: Giovanni Sparato's Choirbooks in the Archive of San Petronio in Bologna.
diss., U. of Chicago, 1974
17c. Edward Elias Lowinsky
A correspondence of Renaissance musicians. Oxford. 1991, p. 675, n 5.
"Giovanni
Spataro laat Pietro Aaron vragen aan Adriaen Willaert drie strofen te
componeren van een hymne ter ere van St Petronius, van wie het feest nu
op het einde van de maand valt."
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur
=====
LA FONTAINE = A LA FONTAINE DU PRES MARGOT
=====
244.
Kidger g060, p.63, p. 278
LAGRIME MESTE (Leonardus Barré)
Lagrime mesti
Lachrime meste
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1.Lagrime meste
2.E se al mio chiaro
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie : c1-c3-c4-F4 / finalis : G (eerste deel : D)
5. aantal stemmen:
4-st. (C-A-T-B) C is voor mezzo of alt, A is voor tenor, T is voor bariton, B is voor bas.
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Madrigali a quatro voci di Adriano Willaert
8. tekst :
Lagrime meste e voi sospir dolenti,
Non vi posate mai,
In sin che quell’ardor che mi disface
Non cess’in me gli amorosi tormenti
E gli aspri egrevi guai.
E se al mio chiaro sol dilett’e piace,
Ch’io non habbia mai pace,
Piangendo solo,
il mio infelice stato,
N’andrò tanto che grato
Sarò alla morte,
e così fia contento
Quell’ardor ch’è cagion del mio tormento.
9. eerste gedrukte uitgaven :
1544, Venetië, Antonio Gardano, Il quinto libro di madrigali di Archadelt a quatro voci.
1550, Venetië, Antonio Gardano, Il quinto libro di madrigali di Archadelt a quatro voci.
1563, Venetië, Girolamo Scotto, Madrigali a quatro voci di Adriano Willaert.
10. RISM:
154416 / 155017 / 1563 - W 1130
11. CMM:
3-14, pp. 58-61 (bron: 154416 en 1563)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 154416: I Bologna
druk 155017: D München Bsb (Zie hier verder : online)
druk 1563 - W1130: B KBR (Fétis) (S.T.B) (Zie hier verder : online ) - F Bnf RESVMC-131 (S.A.T.B) (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 154416 – Bologna (slechts enkele bladzijden gedigitaliseerd)
http://www.bibliotecamusica.
online – 155017 – München Bsb (Lachrime meste . Leonardus Barré)
https://stimmbuecher.digitale-
online – 1563 – W1130 - Brussel KBR (S.T.B)
https://opac.kbr.be/Library/
cantus
https://uurl.kbr.be/1562448
altus ontbreekt
tenor
https://uurl.kbr.be/1562450
bas
https://uurl.kbr.be/1562452
online – 1563 – W1130 - Parijs BNF (C.A.T.B)
https://gallica.bnf.fr/ark:/
beeld nr 4
canto : c1
https://gallica.bnf.fr/
alto : c3
https://gallica.bnf.fr/
tenore : c4
https://gallica.bnf.fr/
basso : F4
https://gallica.bnf.fr/
online – 1563 – W1130 - IMSLP (bron Brussel: S.T.B)
https://imslp.org/wiki/
14. intabulaties, diminuties, tientos:
Diego Pisador. Libro de musica vihuela. 1552.
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Kidger p. 278
Waarschijnlijk, zoals in de andere drukken, toe te schrijven aan Leonardus Barré
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-cd 306
PER VOI ARDO
Carlos Mena contratenor. Manuel Minguillón vihuela
IBS CLASSICAL IBS12021
bewerkingen van Diego Pisador (c.1509-c.1557)
luister ook op SPOTIFY: Per voi ardo
20. duur:
3’17
=====
245.
Kidger F012, p. 57, p. 62, p. 67, p. 77, p. 258, p. 334
LA JEUNE DAME VA AU MOULIN
La jeune dame s'en va au moulin
La jeusne dame va au molin
2. ondertitel:
Dessus son asne bouduin tout charge
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie : c4–c4-F4 / finalis: F
5. aantal stemmen:
3-st.
6. genre :
chanson
7. reeks :
La Couron(n)e et fleur des chansons a troys
8. tekst :
La jeune dame va au moulin
Dessus son âne Baudouin
Tout chargé de grenarde.
La son ber don don.
Quand le meunier la vit venir :
Belle, viendrez-vous moudre ici ?
Et déchargerons l’âne
La son ber don don.
Tandis que le moulin moulait,
Le meunier faisait son devoir
Et le loup mangeait l’âne.
La son ber don don.
De jonge dame gaat naar de molen
gezeten op haar ezel Baudouin
vol geladen met koren.
La son ber don don.
Wanneer de molenaar haar ziet komen:
Mooi meisje, kom je hier malen?
Laten we de ezel lossen.
La son ber don don.
Terwijl de molen aan ’t malen was
en de molenaar zijn werk deed
werd de ezel opgegeten door de wolf.
La son ber don don.
9. eerste gedrukte uitgave:
15361, Venetië, Andrea Antico en A. dell' Abbate, La Couronne et fleur des chansons à troys nr 13.
1560, Parijs, Adrian Le Roy en Robert Ballard, Cincquiesme Livre de Chansons à troys parties par M. Adrian Willart
1562, Venetië, Girolamo Scotto, Il terzo libro delle muse a tre voci di canzon francese di Adrian Willaert.
1578, Parijs, Le Roy & Ballard, Tiers livre de chansons a trois parties Composé par Ad. Vuillart.
10. RISM:
15361 / 1560a - W 1127 / 15629 - W 1129 / 157816 - W 1131
11. CMM:
12. vindplaatsen :
ms: GB LonBL – WhalleyS – PL GdnPAN
druk 15361 : A Wn (Zie hier verder : online)
druk 1560 : A Wn - F Pn (second dessus)
druk 1562 : D Bochum, Stadtbibliothek (A) - GB LonBL (T) - I BolC (T) - FlorBN (S) - PL Krakow (C, T, B)
druk 1578 : A Wn (sup en 2de sup. = S en T, dus geen B)- D Wüu - USA CA
13. andere recente uitgaven:
online – 15361 – Wenen. Österreichische Nationalbibliothek
http://digital.onb.ac.at/
nr 13
bassus : Digitales Objekt : 30/52
tenor: Digitales Objekt : 31/52
supremus: Digitales Objekt : 30/48
-Bernstein, Lawrence F., ed. La Couronne et Fleur des Chansons a Troys. New York 1984. (Masters and Monuments of the Renaissance, 3)
-Heugel & Cie, Paris, 1973, Plein Jeu 309
Duos et trios de la Renaissance
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Lawrence F. Bernstein.
art. "La
Courone et Fleur des chansons": Miroir of the French Chanson in Italy
in the Year between Ottaviano Petrucci and Antonio Gardano" in Journal of the American Musicological Society vol. 26/1, 1973,
p. 66: "In de uitgave van 1536 draagt dit lied de titel "Dessus son asne boudvin, tout chargé de grenade".
De tenor en de bas beginnen met de tekst "La jeusne dame va au molin."
In sommige latere edities beginnen alle partijen met die tekst."
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
1 min.
21. Catalogue de la Chanson Française à la Renaissance
http://ricercar-old.cesr.univ-
=====
246.
Kidger B056, p. 172 p. 209
LAMENTABATUR JACOB DE DUOBUS FILIIS SUIS
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
eendelig
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c3-c4-F4 / finalis: G
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
8. tekst :
Lamentabatur Jacob de duobus filiis suis
9. eerste gedrukte uitgave:
1534, Parijs, Pierre Attaingnant, Liber primus quinque et viginti musicales quatuor vocum motetos complectitur (anoniem)
10. RISM:
15343
11. CMM:
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/com positions/75808
12. vindplaatsen:
ms: A Wn - D RegB B211 - I Mc
13. andere recente uitgaven:
-Smijers, Albert, ed. Treize livres de motets parus chez Attaingnant, Parijs, 1936, dl I, nr 15, p. 124.
--facsimile: 1534 OMI 5449
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
246a.
Kidger E007, p. 124, p 253
LAMENTATIONES JEREMIAE (eerste reeks)
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
Heth. Misericordie domini
Heth. Novi diluculo magna est
Heth. Pars mea dominus
Teth. Bonus est dominus
Teth. Bonum est prestolari
Teth. Bonum est viro
Job. Sedebit solitarius
Jod. Ponet in pulvere
Jerusalem, Jerusalem. Convertere ad dominum
4. tonal type:
met b / c1
5. aantal stemmen:
6. genre :
7. reeks :
8. tekst :
Lamentationes Jeremiae III, 22-29
Heth
Misericordiae Domini, quia non sumus consumpti;
quia non defecerunt miserationes ejus.
Heth
Novi diluculo, multa est fides tua.
Heth
Pars mea Dominus, dixit anima mea; propterea exspectabo eum.
Teth
Bonus est Dominus sperantibus in eum, animae quaerenti illum.
Teth
Bonum est praestolari cum silentio salutare Dei.
Teth
Bonum est viro cum portaverit jugum ab adolescentia sua.
Jod
Sedebit solitarius, et tacebit, quia levavit super se.
Jod
Ponet in pulvere os suum, si forte sit spes.
Jerusalem, Jerusalem. Convertere ad Dominum Deum tuum.
9. eerste gedrukte uitgave:
10. RISM:
11. CMM:
12. vindplaatsen:
ms I-BolC Q23 (Zie hier verder : online)
Lamentationes
13. andere recente uitgaven:
online - ms - Bologna - BolC Q23
http://www.bibliotecamusica.
of
Museo internazionale e biblioteca della musica - Catalogo Gaspari (bibliotecamusica.it)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Het handschrift uit Bologna is heel moeilijk te ontcijferen. Het is werk voor specialisten.
Op p. 9v (online beeld 12/93) staat de naam : Adrien W. , duidelijk er nadien tussengeschreven.
Dezelfde inscriptie op het online beeld 71/93.
Op p. 11v (online beeld 14/93) staat de naam “Adrianus”, ditmaal niet door een andere hand.
We nemen hier alles over van Kidger.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
246b.
Kidger E008, p. 124, pp. 253-254
LAMENTATIONES JEREMIAE (tweede reeks)
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
Jod. Dabit percutienti
Caph. Quia non repellet
Caph. Quia se abiecit
Caph. non enim humiliavit
Lamech Ut convertere ad dominum
4. tonal type:
5. aantal stemmen:
6. genre :
7. reeks :
8. tekst :
Lamentationes Jeremiae III, 30-34
9. eerste gedrukte uitgave:
10. RISM:
12. vindplaatsen:
ms I-BolC Q23
11. CMM:
13. andere recente uitgaven:
online - ms - Bologna - BolC Q23
Museo internazionale e biblioteca della musica - Catalogo Gaspari (bibliotecamusica.it)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Zie ook de uitleg in het vorige nummer 246a.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
LA ROSE = LE ROSE = (Zie : LA ROUSEE DU MOYS DE MAY (versie 3 a 6))
=====
247.
Kidger
F013, p. 57, p. 61, p. 66, p. 76, p. 84, p. 85, p.
101(Richafort), p. 116, p. 136, p. 157 (Larouset), p. 258, p.
334, p. 351
LA ROUSÉE DU MOYS DE MAY a 3 (versie 1)
Larouset
Le Rose
La Rose
La Rousé
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
La Rousée du moys de May (eendelig)
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie : c3 – c4 – F4 / finalis : G
5. aantal stemmen:
3-st.
6. genre :
chanson (chanson rustique)
7. reeks :
La Couronne et Fleur des Chansons a troys
8. tekst :
La rousé du moys de may m'a gasté ma verde cotte,
Par un matin m'y levé,
en mon jardin m'en entré.
Dites vous que je suis sotte?
La rousé du moys de may m'a gasté ma verde cotte…
9. eerste gedrukte uitgave:
15361, Venetië, Antonio dell'Abate en Andrea Antico, La Couronne et Fleur des Chansons a troys
1540, Augsburg, Melchior Kriesstein, Selectissimae necnon familiarissimae cantiones...
1541, Neurenberg, Johann Petreius, Trium vocum cantiones centum.
155322,
Parijs, Adrian Le Roy en Robert Ballard, Tiers Livre de chansons,
composés à trois parties par bons et excellent musiciens. (Richafort)
1560, Parijs, Adrian Le Roy en Robert Ballard, Cincquiesme livre de chansons composées à troys
parties par M. Adrian Willart.
1562, Venetië, Girolamo Scotto, Il terzo libro delle muse a tre voci di canzon francese di Adrian Willaert.
1578, Parijs, Adrian Le Roy en Robert Ballard,Second livre de chansons a trois parties composé par Ad. Vuillart. (Richafort).
1578, Parijs, Adrian Le Roy en Robert Ballard, Tiers livre de chansons a trois parties composé par Ad. Vuillart.
10. RISM:
15361 / 15407 / 15412 / 155322 / 1560a - W 1127 / 1562 - W 1129 / 157815 /
157816 - W 1131
11. CMM:
12. vindplaatsen:
ms: D MunBS 1516 (anoniem) (Zie hier verder : online) - PL GdńPAN 4003
druk 15361 : A Wenen (Zie hier verder : online)
druk 155322 : F Bnf f. 9v-10 (Zie hier verder : online)
druk 1560 : A Wn - F Pn (second dessus)
druk 1562 : D Bochum, Stadtbibliothek (A) - GB LonBL (T) - I BolC (T) - FlorBN (S) - PL Krakow (C, T, B)
druk 1578 : A Wn (sup en 2de sup. = S en T, dus geen B) - D Wüu - USA CA
13. andere recente uitgaven:
online – 15361 - Wenen
ttp://digital.onb.ac.at/
bassus : Digitales Objekt online beeld : 12/52
tenor: Digitales Objekt online beeld : 12/52
supremus: Digitales Objekt online beeld : 12/48
online – München – MunBS 1516
https://stimmbuecher.digitale-
nr 152. Larouset
cantus : online beeld : 176 / 270
tenor : online beeld : 176 / 270
bassus : online beeld : 174 / 270
online – 1536 - partituur in moderne noten – IMSLP (Daniel van Gilst)
(layout optimised for digital tablets)
https://imslp.org/wiki/13_
-La rousé de moys de may (nr 8 / beelden 63-70 op 196)
online – 1536 - partituur in moderne noten – cpdl
https://www.cpdl.org/wiki/
online – 1536 – partituur in moderne noten – The 1520s Project
https://1520s-project.org/
online – 155322 – Parijs f. 9v-10
https://mazarinum.
online beelden : 22-23/67 (Richafort)
-Bernstein, Lawrence F., ed. La Couronne et Fleur des Chansons a Troys. New York 1984. (Masters and Monuments of the Renaissance, 3)
-*Thomas, Bernard, ed. Adrian Willaert. 13 Chansons for three voices of instruments. Londen , 1978. (bron: 15361)
met de vertaling in het Engels
-Heugel & Cie, Paris, 1973, Plein Jeu 309
Duos et trios de la Renaissance
-Adams, Courtney S., French chansons for three voices Part II, p. 44, Madison, in Recent Researches in the Music of the Renaissance (XXXVI-1982) (met vertaling in het Engels)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
1584,
Venetië, Angelo Gardano, Il vero modo di diminuir, con tutte le sorti
stromenti. di Girolamo dalla Casa detto Da Udene. Libro primo.
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
meer info in DIAMM Gdansk: (https://www.diamm.ac.uk/
Main layer probably copied in Low Countries (Call); later additions copied in Gdansk, by or under direction of Franciscus de Rivulo, cantor at Church of St. Mary ca. 1560-6.
15. Bossuyt op.cit. 1985, p. 144: "sluit aan bij de parafrasetechniek van het Moutontype"
17. Lawrence
F. Bernstein (1973) en Bernard Thomas (1978): Wijzen op de verwantschap
met de bewerkingen van dezelfde melodie van Jean Crespel, Pierre Moulu
en Jean Mouton.
Eerder Willaert dan Richafort
17a. Adams S. Courtney. Chanson rustique van ca. 1515.
OPNAMEN:
18. lp’s
19. cd’s
-cd 11 WALTER VAN HAUWE. BLOKFLUTES 3
The early seventeenth century
Toyohiko Satoh, Lute
CHANNEL CLASSICS CCS 3392
1992
-La Rose (=La Rousée du Moys de May - versie 3 a 6)
(Giovanni
Bassano: Motetti, Madrigali et Canzoni francese di diversi
eccelentissimi autori à quattro, cinque & sei voci. Diminuiti per
sonar con ogni sorte di stromenti, & anco per cantar con la semplice
voce)
musicologische uitleg zonder vermelding van auteur (Walter Van Hauwe?)
luister ook op SPOTIFY : albums – Walter Van Hauwe
-cd 109 A COMMODO DE VIRTUOSI
Musiques des Flandres et d’Italie des XVe et XVIe siècles
Landini Consort (Consort de flûtes à bec Renaissance)
Clémence Comte, Isabel Lehmann, Lara Morr (blokfluiten)
Ligia Digital -Lidi 030111202
HARMONIA MUNDI
2002
https://www.allmusic.com/
musicologische uitleg: Clémence Comte
-cd 303 TEMPESTA DI PASSAGGI
I Cavalieri del Cornetto
ARCANA
2021
-La Rose (dim. Girolamo Dalla Casa)
Zie ook op YouTube: I Cavalieri del Cornetto. La Rose. Live in Urbino (life-video)
Zie ook op SPOTIFY: artiesten - I Cavalieri
12. duur: (de snelste tover de langzaamste uitvoering)
2'23" Landini - 3’18" Van Hauwe - 5’50” (bew. Dalla Casa) I Cavalieri
21. Catalogue de la chanson française à la renaissance
http://ricercar-old.cesr.univ-
=====
248.
Kidger f067, p. 84? , p. 157, p. 162, p. 190, p. 266
LA ROUSÉE DU MOYS DE MAY a 5 (versie 2)
La rousee du mois de may
Le Rose = La Rose = La Rousé
Volgens Kidger : van Mouton
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: G2-C2-C3-C3-C4 / finalis: G
5. aantal stemmen:
5-st.
6. genre :
chanson
7. reeks :
8. tekst :
9. eerste gedrukte uitgave:
1540, Augsburg, Melchior Kriesstein, Selectissimae necnon familiarissimae cantiones... (Appenzeller)
1543, Antwerpen, Tielman Susato, Vingt et six chansons musicales & nouvelles a cinq parties (Mouton)
10. RISM:
15407 / 154315
11. CMM:
DIAMM: http://www.diamm.ac.uk/jsp/
12. vindplaatsen:
ms: D MunBS 1508 en 1516 (Zie hier verder : online) - F ParisBNC 851 (Jehan Mouton) Bourdeney ms. p. 517 (Zie hier verder : online)
druk 1543 : B KBR (Fétis 2310)
druk 1559 : D MBS (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – ms Bourdeney – Parijs Bibliothèque Nationale BNC 851 (p. 517)
https://gallica.bnf.fr/ark:/
online – München - MunBS 1508
Tik : https://stimmbuecher.digitale-
nr 96
cantus : G2 online beeld : 124/170
altus
:
c3 online beeld : 110 / 162
tenor
:
c3 online beeld : 118 / 180
bassus : c4 online beeld : 116 /176
quinta vox : c2 online beeld : 30/92
online – München – MunBS 1516 (zonder de quinta vox)
Tik : https://stimmbuecher.digitale-
in KBR: facsimile van 1543 . nr: 7A 13.260/I/01 Mus
14. intabulaties, diminuties, tientos:
Silvestro Ganassi (zie hieronder cd 246)
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Lawrence F. Bernstein (1973) en Bernard Thomas (1978).
wijzen op de verwantschap met de bewerkingen van dezelfde melodie van Jean Crespel, Pierre Moulu en Jean Mouton.
Bernstein: " A fairly elaborate version of the cantus firmus appears in the superius."
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-cd 246
Discorsi delle comete
Ensemble Daimonion
ETCETERA - OLIVE MUSIC KTC1914
a 3 versie 2, diminutie voor cornet in de stijl van Silvestro Ganassi
luister ook naar SPOTIFY: album – discorsi delle comete
20. duur
4'55" Daimonion
21. Catalogue de la Chanson Française à la Renaissance
http://ricercar-old.cesr.univ-
=====
249.
Kidger f068, p. 116, p. 266, p 353, p. 366.
LA ROUSÉE DU MOYS DE MAY a 6 (versie 3)
Le Rose = La Rose
Arousez vo violette
2. ondertitel:
Le Rose = La Rose
3. gecomponeerde delen:
La Rousée du moys de May / Arousez vos violettes (eendelig)
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: g2-c1-c3-c3-c4-F4 / finalis: G
5. aantal stemmen:
6-st.
6. genre :
chanson
7. reeks :
8. tekst :
Arousez vo violette,
Arousez vo violier,
Arousez vo violette:
La fille d’un jardinier
Estoit aymant par amourette,
Son amy luy donne un baiser,
Pretendant faire la chosette,
Le jeu d’amours trop bien luy haitte,
Luy a dit : « Mon amy cher,
Arousez vo violier,
Arousez vo violette,
Arousez vo violier.
(bron : Romanesque)
-----
Besproei uw klein viooltje
Besproei uw viooltje
Besproei uw klein viooltje.
De dochter van de tuinier werd verliefd,
en haar vriend zoende haar
en wenste nog verder te gaan.
Hij verlangde hartstochtelijk nog meer liefdespelletjes te spelen,
maar ze reageerde met “Mijn dierbare vriend”.
Besproei uw klein viooltje
Besproei uw viooltje
Besproei uw klein viooltje.
9. eerste gedrukte uitgave:
1588, Vincenti, Canzoni di diversi per sonar con ogni sorti di stromenti (anoniem)
10. RISM:
15841 (intab.) / 158831 / 15912(intab.)
11. CMM:
12. vindplaatsen:
13. andere recente uitgaven:
*Thomas, Bernard, ed., Adrian Willlaert - Two Chansons for six voices or instruments
reeks: ricercate e passaggi, improvisation and ornamentation, 1580-1630
London Po Musica Edition LPM REP8a, 1986.
-Erig, Richard en Veronika Gutmann eds. Italianische Diminutionen: die zwischen 1553 und 1638 mehrmals bearbeiten Sätze. Zurich, 1979. (met diminuties van dalla Casa en
Bassano)
-2 chansons (A la fontaine du prez and Arousez vous). Published by Magnamusic Distributors Inc. (LPEMREP8A)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
1584, G. dalla Casa, Il vero modo di diminuir (hier toegeschreven aan Gombert)
1591,
Venetië, Giovanni Bassano. Motetti, Madrigali e Canzoni franceses di
diverti eccelentissimi autori a quattro, cinque et sei voci. Diminuiti
per sonar con ogni sorte di instrumenti, e anco per cantar con la
semplice voce. (Willaert)
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Piet Stryckers:
"dubbelzinnige tekst - niet zeker van Willaert"
17a. Bernard Thomas. op. cit. 1986
Betwijfelt dat "La Rose" uit de verzameling van Vincenti te maken heeft met La Rousée du Moy de May. De tekst van dit laatste lied past helemaal niet bij La Rose. Beter past de tekst van Arousez vo violette van Benedictus, dat ook thematisch nauw aansluit bij ons lied.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 11 Walter van Hauwe (=Le Rose, Giovanni Bassano)
Blockflutes 3
The early seventeenth century
Moeck
CHANNEL CLASSICS CCS 3392, 1992
-*cd 21/II
Opera omnia, vol. 2 : Mottetti et ricercari
La Rose, diminutie Giovanni Bassano gespeeld op cornet en orgel
luister ook op SPOTIFY: artiesten – Hernández-Pastor
luister ook op IDAGIO: https://app.idagio.
-*cd 32 Adrian Willaert
Madrigali, chansons, villanelle
uitv.: Romanesque o.l.v. Philippe Malfayt
zang, 3 getokkelde vedels en luit
RICERCAR RIC 151145
luister ook op SPOTIFY: album – romanesque (onder de titel: Arousez vo violettes)
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/albums/
-cd 90. GIOVANNI BASSANO.
MOTTETTI, MADRIGALI ET CANZONI FRANCESE (1591)
MUSICA FIGURATA op renaissance-instrumenten o.l.v. David Yacus
TACTUS TC 550201
1999
Van Giovanni Bassano
-La rose diminutie naar Willaert
luister ook op SPOTIFY : album – Bassano Mottetti madrigali et canzoni francese
-cd 229.
THE BIRTH OF THE VIOLIN
Le Miroir de Musique o.l.v. Baptiste Romain
RICERCAR RIC333
2013
-La Rose a 6 (versie 3) (bew. Giovanni Bassano)
http://miroirdemusique.com/
YOUTUBE: https://www.youtube.
luister ook op SPOTIFY: album – the birth of the violin
luister ook naar IDAGIO: https://app.idagio.
of https://app.idagio.com/
20. duur:
1’42 Romanesque - 4’32” Le Miroir de Musique
=====
250.
Kidger G010, p. 54, p. 113, p. 270, p. 355
LASSO CH’IO ARDO
Lasso ch'i ardo
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. Lasso, ch'io ardo
2. Quest'arder mio
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c4-c5-F4-F5 / finalis: A
2. Quest'arder mio: finalis: E
5. aantal stemmen:
4-st. (C-A-T-B) Voor mannenkoor: tenor of bariton-bariton-bas-bas
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Musica Nova, madrigaal, nr 4
8. tekst :
Lasso, ch'i ardo, et altri non me 'l crede:
Sì cred’ ogn’ huom, se non sola colei
Ch’è sovr'ogni altra, e ch'i sola vorrei:
Ella non par che 'l creda, e sì se’l vede.
Infinita bellezza e poca fede,
Non vedete voi 'l cor negli occhi miei?
Se non fosse mia stella, i pur devrei
Al fonte di pietà trovar mercede.
Quest'arder mio, di che vi cal sì poco,
Ei vostri honori in mie rime diffusi,
Ne porian infiammar fors'anchor mille:
Ch'i veggio nel pensier, dolce mio foco,
Fredda una lingua e duo begli occhi chiusi
Rimaner, dopo noi, pien di faville.
Francesco Petrarca (1304-1374), Canzoniere 203
Ik brand van liefde en zij gelooft het niet;
elk ander wel, maar niet de liefste mijn,
door wie ik juist het liefst geloofd wil zijn;
ze kan blijkbaar niet geloven wat ze ziet.
Schoonheid oneindig bij geloof zo klein,
ziet u het hart dan in mijn ogen niet?
Zonder mijn boze ster, die ’t mij verbiedt,
vond ik een bron van meelij, een fontein.
Haar lof door mij gezongen wijd en zijd,
mijn vurigheid, al weegt die voor haar licht:
’t bracht duizend anderen in vuur en vlam.
Ik zie de toekomst zo, mijn lieve vlam:
één tong verstomd, twee ogen voorgoed dicht,
al worden er nog vonken door verspreid.
vertaling: Peter Verstegen. Francesco Petrarca. Het Liedboek Canzoniere.
Amsterdam 2008.
9. eerste gedrukte uitgaven:
W1126 (1559), Venetië, Antonio Gardano, Musica Nova di Adriano Wilaert, madrigalen
Herdrukt in 1569 (verloren)
156920, Venetië, Antonio Gardano, La eletta di tutta la musica intitolata corona. Libro primo
10. RISM:
W1126 (1559) / 156920
11. CMM:
3-13 p. 11-14 (bron: W1126 - 1559)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk W1126 (1559) : B Koninklijke Bibliotheek van België (zonder A) (Zie hier verder : online) – D HamSU, Bayerische Staatsbibliothek (Zie hier verder : online) – E BarcBC (zonder S) – Mc - Mn(S) – F Bibliothèque Nationale de France , Psg – GB British Library , – I Ac,
BolC, Fabriano (7 [onvolledig]), MOe (zonder A en Q), Nc (T
[onvolledig]), PAc(S), Rc(A,Q), Tn(A,Q) , Tvco (zonder A), Veaf (zonder A
en 6), VIb(S), Vnm (T,B), – PL Krakow (Q) - US BE (A, Q, 6, 7)
druk 156920 : D Bayerische Staatsbibliothek (Zie hier verder : online) - E Mc – PL WrocU (zonder T, B)
13. andere recente uitgaven:
online – Musica Nova – 1559 – D München Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
nr 76
cantus
:
c4 online beeld :
80-81/126
altus : c4 online beeld : 80-81/128
tenor
:
F4 online beeld : 80-81/124
bassus : c4 online beeld : 80-81/128
online - Musica nova – W1126 (1559)– B Koninklijke Bibliotheek van België Fonds Fetis(zonder de altus)
https://opac.kbr.be/Library/
online – 156920 – La eletta di tutta la musica intitolata corona. Libro primo - D München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
pagina’s : F en G
online
cantus
:
c4 beelden : 12-13/72
altus : c5 beelden : 12-13/72
tenor
:
F4 beelden : 12-13/72
bassus
:
F5 beelden : 12-13/73
-online –CPDL (Briann Russell in pdf.) - partituur in moderne noten
http://www2.cpdl.org/wiki/
-online – CPDL (Harald Wellman in pdf) - partituur in moderne noten
http://www2.cpdl.org/wiki/
-Cieri, D., ed. Tre Madrigali a 4 Voci. Fondazione Guido d'Arezzo
Corso Italia 102 - 52100 AREZZO (Italia) (1984)
-*McClary, Susan. Modal subjectivities: self-fashioning in the Italian madrigal. Londen,
2004, p. 273-282
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt 1965 op. cit.:
p. 133: "speciale klankkleur door het gebruik van de lage tessituur!"
16. Schiltz 2003 op.cit.
p. 64, vn 76: over de bedoeling van Zantani om dit en andere madrigalen uit de Musica Nova op te nemen in La eletta.
17. Susan McClary. Modal subjectivities: self-
Verdere ontleding: p. 95 - 100
"For
his setting of this sonnet, Willaert turned to the most extreme of the
modal types available: namely, Hypophrygian - an option that usually
lies dormant within the system but that can be conjured up de profundis
when called upon to help spew out particularly harsh affective states
or, in the case of Verdelot's Machiavelli settings, extreme
equivocation."
17a. Seth J. Coluzzi betwijfelt of het hier in dit madrigaal wel echt over een frygische modus gaat.
Zie zijn art. Black Sheep. The Phrygian mode and a misplaced Madrigal in Marenzio's Seventh Book (1595).
The Journal of Musicology. Vol. 30. Nr 2, Spring 2013. p. 129-179.
OPNAMEN:
18. lp’s:
-lp 51 = cd 309 Ens. Vocal de Bruxelles o.l.v. Fritz Hoyois
ERATO STU 70602
1972
19. cd’s:
-cd 178 Ganassi
Pierre Boragno e.a.
ZIG ZAG ZZT081002. 2008
in bew. voor instrumenten van Silvestro Ganassi
http://www.musicweb-
-*cd 210 MUSICA NOVA
The Petrarca Madrigals
Singer Pur
Oehms Classics OC 814
2009
een halve toon hoger
luister ook op SPOTIFY: albums – musica nova
luister ook op IDAGIO:
volledig album:
https://app.idagio.com/albums/
of
https://app.idagio.com/
-cd
309 = lp
51
ADRIAN WILLAERT. OEUVRES RELIGIEUSES & PROFANES
Ensemble vocal de Bruxelles o.l.v. Fritz Hoyois
WARNER CLASSICS
2021
https://www.warnerclassics.
luister ook naar SPOTIFY “Charles Koenig”
20. duur: (de snelste tov. de langzaamste uitvoering)
2’46” Fritz Hoyois (enkel het eerste deel)– 5’03" Singer Pur
=====
251.
Kidger c033, p. 244
LAUDA ANIMA MEA DOMINUM
Volgens Kidger : Second choir only, attributed to Willaert in N145 on basis of style.
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
5. aantal stemmen:
8-st. (dubbelkorig)
6. genre :
psalm
7. reeks :
8. tekst :
psalm 145 (huidige nummering : psalm 146)
Lauda, anima mea, Dominum;
laudabo Dominum in vita mea,
psallam Deo meo, quandiu fuero.
Nolite confidere in principibus,
in filiis hominum, in quibus non est salus.
Exibit spiritus eius, et revertetur in terram suam;
in illa die peribunt cogitationes eorum.
Beatus, cuius Deus Jacob est adiutor,
cuius spes in Domino Deo suo,
qui fecit caelum et terram,
mare et omnia, quae in eis sunt;
qui custodit veritatem in saeculum,
facit iudicium oppressis,
dat escam esurientibus.
Dominus solvit compeditos,
Dominus illuminat caecos,
Dominus erigit depressos
Dominus diligit iustos,
Dominus custodit advenas,
pupillum et viduam sustentat
et viam peccatorum disperdit.
Regnabit Dominus in saecula,
Deus tuus, Sion,
in generationem et generationem.
Gloria Patri…
Loof nu, mijn ziel, de Heer;
ik zal Hem loven mijn leven lang,
mijn God zal ik al mijn dagen bezingen.
Vertrouwt op geen vorst, die mens is als wij,
hij kan het geluk niet schenken.
Eens geeft hij de geest, keert terug naar de aarde,
dan is het gedaan met zijn macht.
Gelukkig wie hulp zoekt bij Jacobs God,
zijn hoop stelt op God de Heer;
Op Hem die hemel en aarde gemaakt heeft,
de zee met al wat daar leeft.
De Heer doet altijd zijn woord gestand,
verdrukten verschaft Hij recht.
De Heer geeft brood aan wie honger heeft,
gevangenen geeft Hij de vrijheid.
De ogen van blinden opent de Heer,
gebrokenen richt Hij weer op.
De Heer bemint de rechtvaardigen,
de Heer behoedt de ontheemden.
De Heer geeft wees en weduwe steun,
maar zondaars laat Hij verdwalen.
De Heer is koning in eeuwigheid,
uw God, Sion, heerst over alle geslachten.
Vertaling : Getijdenboek. Brussel. 1971
9. eerste gedrukte uitgave:
10. RISM:
11. CMM:
DIAMM :
12. vindplaats:
ms: I TrevBC 11b, nr 24
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Vergelijk met 256. LAUDATE DOMINUM QUONIAM BONUM PSALMUS
17. Carver, Anthony F.
Cori spezzati: the Development of Sacred Polychoral Music to the Time of Schütz. Cambridge, 1988.
second choir only, attributed to Willaert on basis of style.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur
=====
252.
Kidger -----
LAUDA JERUSALEM a 4 en a 5 (versie 1)
Jachet
2. ondertitel:
psalm 147, Octavi toni
3. gecomponeerde delen:
1. Lauda Deum
3. Qui posuit
5. Qui dat nivem
7. Emittet verbum
9. Non fecit taliter
11.Sicut erat
Alle polyfone verzen voor het primus chorus
De inzet van de psalm Lauda Jerusalem Dominum en de pare strofen in het gregoriaans
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: g2-c2-c3-F3 / finalis: G
5. aantal stemmen:
4- en 5-st
11. Sicut erat: C (canon in diapason), A,T,Q (resolutio),B
6. genre :
salmi a versi senza risposti
7. reeks :
I salmi appertinenti alli vesperi, nr 13
8. tekst :
psalm 147 (in de huidige nummering : 147b)
1.Lauda Jerusalem Dominum :
lauda Deum tuum Sion.
2.Quoniam confortavit seras portarum tuarum :
benedixit filiis tuis in te.
3.Qui posuit fines tuos pacem :
et adipe frumenti satiat te.
4.Qui emittit eloquium suum terrae :
velociter currit sermo ejus.
5.Qui dat nivem sicut lanam :
nebulam sicut cinerem spargit.
6.Mittit crystallum suam sicut buccellas:
ante faciem frigoris ejus quis sustinebit?
7.Emittet verbum suum, et liquefaciet ea :
flabit spiritus ejus, et fluent aquae.
8. Qui annuntiat verbum suum Jacob :
justitias et judicia sua Israel.
9.Non fecit taliter omni nationi :
et judicia sua non manifestavit eis.
10. Gloria Patri et Filio,
et Spiritui Sancto.
11.Sicut erat in principio et nunc et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
1.Loof de Heer, Jeruzalem,
Sion, verheerlijk uw God !
2.Want Hij heeft uw poorten stevig gegrendeld,
uw kinderen heeft Hij gezegend in u.
3.Hij laat u in vrede uw land bewonen
en voedt u met tarwebloem.
4.Hij zendt zijn bevel uit over de aarde
en haastig rept zich zijn woord.
5.De sneeuw laat Hij vallen als vlokken wol,
en rijp strooit Hij uit als as.
6.Hij werpt de hagel als broodkruimels weg,
voor zijn verkilling verstijft het water.
7.Hij fluistert een woord en het ijs wordt weer zacht,
Hij ademt erop en de stroom gaat verder.
8.Hij is het die Jacob zijn woord heeft gezonden,
zijn wet en geboden voor Israël.
9. Nooit was er een volk dat Hij zo heeft behandeld.
Hij maakte geen ander zijn wegen bekend.
10.Eer aan de Vader, de Zoon
en de Heilige Geest,
11.Zoals het was in het begin en nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
Vertaling: Getijdenboek. Brussel. 1988.
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi
1557, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli Vesperi.
10. RISM:
15501 / 15576
11. CMM:
3-08 pp. 72-75 (bron: 15501)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1550: D-Rp (volledig)
druk 1557: D-Rp (zonder de C van koor I )
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
salmi a versi senza risposte: [quali sono nel primo choro]
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
253.
Kidger C027, p. 35, p. 37, p. 47, p. 49, p. 183, p. 243
LAUDA JERUSALEM DOMINUM a 8 (versie 2)
2. ondertitel:
psalm 147, secundi toni (huidige nummering: 147b)
3. gecomponeerde delen:
afwisselend primus chorus (onpare strofen) en secundus chorus (pare strofen)
verzen 10 en 11: beide koren samen in acht stemmen.
1. Lauda Deum tuum Sion
2. Quoniam confortavit
3. Qui posuit
4. Qui emittit
5. Qui dat nivem
6. Mittit crystallum
7. Emittet verbum
8. Qui annuntiat
9. Non fecit taliter
10.Gloria Patri
11.Sicut erat
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: primus chorus: c2-c3-c3-F3 en secundus chorus: c1-c3-c4-F4 / finalis: G
5. aantal stemmen:
8-st., dubbelkorig
6. genre :
salmi spezzadi
7. reeks :
I salmi appertinenti alli vesperi, nr 26
8. tekst :
psalm 147 (huidige nummering: 147b)
gregroriaanse intonatie: Lauda Jerusalem Dominum
Vanaf hier : polyfonie:
1. Lauda Deum tuum Sion.
2. Quoniam confortavit seras portarum tuarum:
benedixit filiis tuis in te.
1. Qui posuit fines tuos pacem:
et adipe frumenti satiat te.
2. Qui emittit eloquium suum terrae:
velociter currit sermo ejus.
1. Qui dat nivem sicut lanam:
nebulam sicut cinerem spargit
2. Mittit crystallum suam sicut buccellas:
ante faciem frigoris ejus quis sustinebit
1. Emittet verbum suum et liquefaciet ea:
flabit spiritus ejus, et fluent aquae.
2. Qui annuntiat verbum suum Jacob:
justitias et judicia sua Israel.
1. Non fecit taliter omni nationi:
et judicia sua non manifestavit eis.
2. Gloria Patri, et Filio
1. Gloria Patri et Filio, et Spiritui Sancto.
2. Er Spiritui Sancto
1.Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
2. Sicut erat in principio, et nunc et semper
1+2. (dubbelkorig) Et in saecula saeculorum. Amen
---- ---- ----
Jerusalem, loof de Heer.
Sion, loof uw God!
Uw poorten heeft Hij immers stevig versterkt,
en uw kinderen gezegend.
Uw gebieden kennen vrede
en voortdurend brengen ze tarwebloem voort.
Hij laat zijn stem over de aarde klinken
en Zijn bevelen verspreiden zich snel.
De sneeuw valt als vlokken wol,
de nevel zet zich neer als as.
De hagel strooit Hij uit als korrels.
Wie kan de koelte van Zijn gezicht trotseren?
Hij opent zijn mond en alles wordt vloeibaar:
Hij blaast er op en het water smelt.
Hij richt Zijn woord tot Jacob:
en eist gerechtigheid in Israël.
Met geen enkele natie deed Hij zo iets,
en aan niemand heeft Hij zo zijn eisen gesteld.
Eer aan de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi
1557, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi apertinenti alli Vesperi.
14. intabulaties, diminuties, tientos:
10. RISM:
15501 /15576
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1550: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (volledig)
druk 1557: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (zonder de C van koor I )
11. CMM:
3-08 pp. 115-122 (bron: 15501)
14. andere recente uitgaven:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Salmi spezzadi di M. Adriano:
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
15. Bossuyt. op.cit. 1994, p. 118
"De
psalm 'Lauda Jerusalem' illustreert duidelijk alle kenmerken van
Willaerts salmi spezzadi. Het werk begint met de gregoriaanse intonatio,
waarna koor één het eerste vers afsluit, met in de bovenstem een
melodische verwijzing naar de liturgische melodie. Geregeld duikt het
gregoriaans origineel in een of andere stem op. Vooral de intonatie is
goed herkenbaar (zoals op "quid emittit eloquium, quid dat nivem" en in
de doxologie op "sicut erat in principio et nunc et semper"). De
psalmtekst wordt bijna doorlopend syllabisch voorgedragen, met respect
voor het woordaccent. In deze functionele muziek, ter opluistering van
de vesperliturgie, streeft Willaert naar een zo verstaanbaar mogelijke
tekstvoordracht, die overigens kadert in de stijlvernieuwing die hij
heeft doorgevoerd."
16. Voor nog meer informatie over dit werk, klik vooraan in deze website op “toplijst”.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 19 VENETIAN MUSIC FOR DOUBLE CHOIR
Currende en Concerto Palatino o.l.v.. Erik Van Nevel
ACCENT ACC 93101 D
RIC 101
1993
DIAPASON D’OR 2009
Youtube: https://www.youtube.
luister ook op SPOTIFY : artiesten – currende – alles bekijken – Venetian Music for double choir
=cd 53 en 110
-*cd 21/XI
VESPRO DELLA BEATA VERGINE
L'Opera omnia di Adrian Willaert. Volume 11:
Collegium Vocale e strumentale Euterpe o.l.v. Antonio Eros Negri
STRADIVARIUS DULCIMER 33326. 1994
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/
-cd 88 VENEZIANISCHE VESPER
Winterthur Vokalensemble o.l.v. Beat Merz
1996
- * cd 223
ADRIAEN WILLAERT. VESPRO DELLA BEATA VERGINE
Capilla Flamenca olv Dirk Snellings
RICERCAR RIC 325
2012
DIAPASON D’OR 12/2012 en CHOC CLASSICA
luister ook op YOUTUBE:
http://www.youtube.com/watch?
luister ook op SPOTIFY : albums – vespro della beata vergine
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/
of: https://app.idagio.com/
20. duur: (snelste tov. langzaamste uitvoering)
4'45” Capilla Flamenca - 5'07" Euterpe
=====
254.
Kidger C013, p. 42, p. 120, p. 240
LAUDA JERUSALEM a 4 (versie 3)
Lauda Ierusalem
2. ondertitel:
psalm 147, Octavi toni
3. gecomponeerde delen:
2. Quoniam confortavit
4. Qui emittit
6. Mittit crystallum
8. Qui annuntiat
10. Gloria Patri
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c2-c3-c3-c4 / finalis: G
5. aantal stemmen:
4-st.
de onpare nummers: gregoriaans
de pare nummers: polyfonie
6. genre :
psalm
7. reeks :
I sacri e santi salmi nr 9
8. tekst :
psalm 147 (in de huidige nummering : 147b)
1.Lauda Jerusalem Dominum :
lauda Deum tuum Sion.
2.Quoniam confortavit seras portarum tuarum :
benedixit filiis tuis in te.
3.Qui posuit fines tuos pacem :
et adipe frumenti satiat te.
4.Qui emittit eloquium suum terrae :
velociter currit sermo ejus.
5.Qui dat nivem sicut lanam :
nebulam sicut cinerem spargit.
6.Mittit crystallum suam sicut buccellas:
ante faciem frigoris ejus quis sustinebit?
7.Emittet verbum suum, et liquefaciet ea :
flabit spiritus ejus, et fluent aquae.
8. Qui annuntiat verbum suum Jacob :
justitias et judicia sua Israel.
9.Non fecit taliter omni nationi :
et judicia sua non manifestavit eis.
10. Gloria Patri et Filio,
et Spiritui Sancto.
11.Sicut erat in principio et nunc et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
1.Loof de Heer, Jeruzalem,
Sion, verheerlijk uw God !
2.Want Hij heeft uw poorten stevig gegrendeld,
uw kinderen heeft Hij gezegend in u.
3.Hij laat u in vrede uw land bewonen
en voedt u met tarwebloem.
4.Hij zendt zijn bevel uit over de aarde
en haastig rept zich zijn woord.
5.De sneeuw laat Hij vallen als vlokken wol,
en rijp strooit Hij uit als as.
6.Hij werpt de hagel als broodkruimels weg,
voor zijn verkilling verstijft het water.
7.Hij fluistert een woord en het ijs wordt weer zacht,
Hij ademt erop en de stroom gaat verder.
8.Hij is het die Jacob zijn woord heeft gezonden,
zijn wet en geboden voor Israël.
9. Nooit was er een volk dat Hij zo heeft behandeld.
Hij maakte geen ander zijn wegen bekend.
10.Eer aan de Vader, de Zoon
en de Heilige Geest,
11.Zoals het was in het begin en nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
Vertaling: Getijdenboek. Brussel. 1988.
9. eerste gedrukte uitgave:
1555, Venetië, Antonio Gardano, I sacri e santi salmi che si cantano a Vespro et Compieta.
Herdrukt in 1561 door Antonio Gardano,
in 1565 door Francesco Rampazetto
en in 1571 door "li figliuoli di Antonio Gardano"
10. RISM:
1555 - W 1123 / 1561 / 1565 - W 1124 / 1571 - W 1125
11. CMM:
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/
12. vindplaatsen:
ms: D AugsS
druk 1555 : B KBR (T) code : III 99.240 A - GB Lbl (B) - I BolC (B)
druk 1565 : GB Lcm
druk 1571 : D Mbs (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 1571 – München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
nrs 8 en 9
cantus : online beeld : 9-10/24
altus : online beeld : 9-10/24
tenor : online beeld : 9-10/24
bassus : online beeld : 9-10/25
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Voor meer uitleg over deze liturgische muziek van Willaert:
http://www.adriaenwillaert.be/
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
LAUDATE DEUM = zie MISSA 'LAUDATE DEUM'
=====
255.
Kidger C017, p 34, p. 36, p. 46, p. 48, p. 183, p. 241
LAUDATE DOMINUM OMNES GENTES a 4
Jachet en Willaert
2. ondertitel:
psalm 116 (nieuwe nummering: psalm 117), Sexti toni
3. gecomponeerde delen:
1. Laudate eum omnes gentes. primus chorus (Jachet)
2. Quoniam confirmata est. secundus chorus (Willaert)
3. Gloria Patri et Filio. primus chorus (Jachet)
4. Sicut erat in principio. secundus chorus (Willaert)
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: primus chorus: c1-c3-c3-F3 en secundus chorus: c2-c2-c3-F3 / finalis: F (in alle delen)
5. aantal stemmen:
2 x 4-st.
Primus chorus: de gregoriaanse intonatie Laudate Dominum omnes gentes en
strofen 1 en 3
Secundus chorus : strofen 2 en 4
4. Sicut erat: C (resolutio),A,T (canon in diatessaron),B
6. genre :
versi con le sue risposti
7. reeks :
I salmi appertinenti alli vesperi, nr 7
8. tekst :
psalm 116 (nieuwe nummering : 117)
1.Laudate Dominum omnes gentes.
Laudate eum omnes populi.
2.Quoniam confirmata est super nos misericordia ejus
et veritas Domini manet in aeternum
3.Gloria Patri et Filio
et Spiritui Sancto
4.Sicut erat in principio et nunc et semper
et in saecula saeculorum. Amen
(tekst volgens de Vulgaat)
Looft nu de Heer, alle naties der aarde,
huldigt de Heer, alle volken rondom;
Omdat Hij bij ons zijn goedheid getoond heeft;
de trouw van de Heer houdt in eeuwigheid stand.
Eer aan de Vader en de Zoon
En de Heilige Geest
Zoals het was in het begin en nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
(Vertaling naar de grondtekst. Getijdenboek. Brussel. 1990.)
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi
1557, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli Vesperi.
10. RISM:
15501 / 15576
11. CMM:
3-08 pp. 40-42 (bron:15501)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 15501: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (volledig)
druk 15576: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (zonder de C van koor I )
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Salmi a versi con le sue risposti = Salmi a versi con le sue risposte a li medisimi Numeri :
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
256.
Kidger: c034, p. 244.
LAUDATE DOMINUM QUONIAM BONUM
Volgens Kidger : Second choir only, attributed to Willaert on basis of style. Cfr. Anthony F. Carver
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
5. aantal stemmen:
8-st.
6. genre :
psalm
7. reeks :
8. tekst :
psalm 146 (volgens de huidige nummering: psalm 147a)
Laudate Dominum quoniam bonum est psalmus;
Deo nostro sit jucunda, decoraque laudatio.
Ædificans Jerusalem Dominus, dispersiones Israëlis congregabit:
qui sanat contritos corde, et alligat contritiones eorum;
qui numerat multitudinem stellarum, et omnibus eis nomina vocat.
Magnus Dominus noster, et magna virtus ejus, et sapientiæ ejus non est numerus.
Suscipiens mansuetos Dominus; humilians autem peccatores usque ad terram.
Præcinite Domino in confessione; psallite Deo nostro in cithara.
Qui operit cælum nubibus, et parat terræ pluviam;
qui producit in montibus fœnum, et herbam servituti hominum;
qui dat jumentis escam ipsorum, et pullis corvorum invocantibus eum.
Non in fortitudine equi voluntatem habebit, nec in tibiis viri beneplacitum erit ei.
Beneplacitum est Domino super timentes eum, et in eis qui sperant super misericordia ejus.
Looft nu de Heer, het is goed Hem te prijzen,
bezingt onze God, alle lof komt Hem toe.
De Heer bouwt de stad Jeruzalem op,
verzamelt Israël uit de verstrooiing.
Gebroken harten geneest Hij weer,
Hij heelt alle bloedende wonden.
Hij die het getal van de sterren kent
en elk van hen roept bij zijn naam:
Verheven is Hij, onze Heer, en almachtig,
zijn wijsheid is onbegrensd.
De Heer verheft de vernederden,
maar zondaars werpt Hij ter aarde.
Bezingt dus de Heer met een dankbaar hart
en speelt voor uw God op de citer;
Voor Hem die de hemel met wolken bedekt
en regen geeft aan de aarde;
Voor Hem die het gras op de bergen doet kiemen
en op de akkers de oogst voor de mens;
Voor Hem die voedsel geeft aan de dieren,
aan ravenjongen die schreeuwen tot Hem.
Wat Hij begeert is geen kracht van paarden
en stoere mannen zijn Hem niets waard.
Hij hecht er slechts aan dat men Hem eerbiedigt
en op zijn genade vertrouwt.
Vertaling : Getijdenboek. Brussel. 1990
9. eerste gedrukte uitgave:
10. RISM:
11. CMM:
DIAMM :
12. vindplaats:
ms: I TrevBC 11b, nr 25
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Vergelijk met 251. LAUDA ANIMA MEA DOMINUM
17. Anthon F. Carver
Cori spezzati: the Development of Sacred Polychoral
Music to the Time of Schütz. Cambridge, 1988: second choir only, attributed to Willaert on basis of style.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur
=====
257.
Kidger -----
LAUDATE PUERI DOMINUM a 4 en a 5 (versie 1)
Jachet, zowel primus chorus als secundus chorus
2. ondertitel:
psalm 112. Quarti toni
3. gecomponeerde delen:
1. Laudate pueri Dominum (gregoriaanse intonatie),
daarna alles in poyfonie:
Laudate nomen Domini
2. Sit nomen Domini benedictum
3. A solis ortu usque ad occasum
4. Excelsus super omnes gentes
5. Quis sicut Dominus Deus noster
6. Suscitans a terra inopem
7. Ut collocet eum cum principibus
8. Qui habitare facit sterilem
9. Gloria Patri et Filio
10.Sicut erat in principio
Afwisselend voor primus chorus (de gregoriaanse intonatie en de onpare verzen) en secundus chorus (de pare verzen).
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c3-c3-F3 voor beide koren / finalis: E,
behalve in 2. Sit nomen Domini, 5. Quis sicut Dominus en 8. Qui habitare facit, waar finalis: A
5. aantal stemmen:
4-st.
behalve 5-st. in : 9.
Primus chorus : Gloria Patri: C, A, T (canon in diapente), Q (resolutio), B
6. genre :
salmi a versi con le sue risposti nr 5
7. reeks :
I salmi appertinenti alli vesperi
8. tekst :
psalm 112 (volgens de huidige nummering: psalm 113)
Laudate pueri Dominum :
laudate nomen Domini.
Sit nomen Domini benedictum,
ex hoc nunc, et usque in saeculum.
A solis ortu usque ad occasum,
laudabile nomen Domini.
Excelsus super omnes gentes Dominus,
et super caelos gloria ejus.
Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat,
et humilia respicit in caelo et in terra ?
Suscitans a terra inopem,
et de stercore erigens pauperem :
Ut collocet eum cum principibus,
cum principibus populi sui.
Qui habitare facit sterilem in domo,
matrem filiorum laetantem.
Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
---
Looft nu, dienaars des Heren,
looft de naam van de Heer.
De naam van de Heer zij geprezen
vandaag en in eeuwigheid.
Van ochtendgloren tot avondrood
moet ieder die Naam aanbidden.
Want boven de volkeren troont de Heer,
zijn glorie beheerst de hemel.
Wie is als de Heer onze God,
hoog boven de sterren gezeten?
Die van omhoog overziet
het hemelgewelf en de aarde;
Die machtelozen tilt uit het stof
van vuilnishopen de armen weghaalt;
Om hen in de kring van de vorsten te plaatsen,
te midden der machtigen van zijn volk;
Die de onvruchtbare plaats geeft in huis
als blijde moeder van kinderen.
Eer aan de Vader, de Zoon
en de H. Geest.
Zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
vertaling: Getijdenboek – Brussel – 1988
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi
1557, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli Vesperi.
10. RISM:
15501 / 15576
11. CMM:
3-08 pp. 23-27 (bron: 15501)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1550: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (volledig)
druk 1557: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (zonder de C van koor I )
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
salmi a versi con le sue risposti = Salmi a versi con le sue risposte a li medisimi Numeri :
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
Kidger -----
LAUDATE PUERI DOMINUM a 4 (versie 2)
Van Jachet, zowel primus chorus als secundus chorus
2. ondertitel:
psalm 112, Octavi toni
3. gecomponeerde delen:
1. Laudate pueri Dominum. Laudate nomen Domini
2. Sit nomen Domini benedictum
3. A solis ortu usque ad occasum
4. Excelsus super omne gentes
5. Quis sicut Dominus Deus noster
6. Suscitans a terra inopem
7. Ut collocet eum cum principibus
8. Qui habitare facit sterilem
9. Gloria Patri et Filio
10.Sicut erat in principio
Afwisselend voor primus chorus (de onpare verzen) en secundus chorus (de pare verzen).
De tenor van primus chorus zingt de gregoriaanse intonatie : Laudate pueri Dominum.
Al de rest is in polyfonie.
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: primus chorus: g2-c3-c3-F3 en secundus chorus: c2-c3-c3-F3 / finalis: G (in alle delen)
5. aantal stemmen:
4-st.
In geen van de laatste twee delen komt een canon voor.
Het blijft dus uitzonderlijk 4-st.
6. genre :
salmi a versi con le sue risposti nr 9
7. reeks :
I salmi appertinenti alli vesperi
8. tekst :
psalm 112 (volgens de huidige nummering: psalm 113)
Laudate pueri Dominum :
laudate nomen Domini.
Sit nomen Domini benedictum,
ex hoc nunc, et usque in saeculum.
A solis ortu usque ad occasum,
laudabile nomen Domini.
Excelsus super omnes gentes Dominus,
et super caelos gloria ejus.
Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat,
et humilia respicit in caelo et in terra ?
Suscitans a terra inopem,
et de stercore erigens pauperem :
Ut collocet eum cum principibus,
cum principibus populi sui.
Qui habitare facit sterilem in domo,
matrem filiorum laetantem.
Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
---
Looft nu, dienaars des Heren,
looft de naam van de Heer.
De naam van de Heer zij geprezen
vandaag en in eeuwigheid.
Van ochtendgloren tot avondrood
moet ieder die Naam aanbidden.
Want boven de volkeren troont de Heer,
zijn glorie beheerst de hemel.
Wie is als de Heer onze God,
hoog boven de sterren gezeten?
Die van omhoog overziet
het hemelgewelf en de aarde;
Die machtelozen tilt uit het stof
van vuilnishopen de armen weghaalt;
Om hen in de kring van de vorsten te plaatsen,
te midden der machtigen van zijn volk;
Die de onvruchtbare plaats geeft in huis
als blijde moeder van kinderen.
Eer aan de Vader, de Zoon
en de H. Geest.
Zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
vertaling: Getijdenboek – Brussel – 1988
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi.
1557, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli Vesperi.
10. RISM:
15501 / 15576
11. CMM:
3-08 pp. 47-51 (bron:15501)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1550: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (volledig)
druk 1557: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (zonder de C van koor I )
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
salmi a versi con le sue risposti = salmi a versi con le sue risposte a li medisimi Numeri :
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
259.
Kidger -----
LAUDATE PUERI DOMINUM a 4 en a 5 (versie 3)
Alles van Jachet
2. ondertitel:
Ps. 112. Secundi toni
3. gecomponeerde delen:
1. Laudate nomen Domini.
3. A solis ortu usque ad occasum
5. Quis sicut Dominus Deus noster
7. Ut collocet eum cum principibus
9. Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto
De inzet van de eerste strofe Laudate pueri Dominum en alle pare strofen worden in het gregoriaans gezongen door primus chorus
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: g2-c2-c3-F3 / finalis: A (in alle delen)
5. aantal stemmen:
4-st.
5-st. : 9. Gloria Patri: C, A, T (canon in diapason), Q (resolutio), B
6. genre :
salmi a versi senza risposti
7. reeks :
I salmi appertinenti alli vesperi nr 18
8. tekst :
psalm 112 (volgens de huidige nummering: psalm 113)
Laudate pueri Dominum :
laudate nomen Domini.
Sit nomen Domini benedictum,
ex hoc nunc, et usque in saeculum.
A solis ortu usque ad occasum,
laudabile nomen Domini.
Excelsus super omnes gentes Dominus,
et super caelos gloria ejus.
Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat,
et humilia respicit in caelo et in terra ?
Suscitans a terra inopem,
et de stercore erigens pauperem :
Ut collocet eum cum principibus,
cum principibus populi sui.
Qui habitare facit sterilem in domo,
matrem filiorum laetantem.
Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
---
Looft nu, dienaars des Heren,
looft de naam van de Heer.
De naam van de Heer zij geprezen
vandaag en in eeuwigheid.
Van ochtendgloren tot avondrood
moet ieder die Naam aanbidden.
Want boven de volkeren troont de Heer,
zijn glorie beheerst de hemel.
Wie is als de Heer onze God,
hoog boven de sterren gezeten?
Die van omhoog overziet
het hemelgewelf en de aarde;
Die machtelozen tilt uit het stof
van vuilnishopen de armen weghaalt;
Om hen in de kring van de vorsten te plaatsen,
te midden der machtigen van zijn volk;
Die de onvruchtbare plaats geeft in huis
als blijde moeder van kinderen.
Eer aan de Vader, de Zoon
en de H. Geest.
Zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
vertaling: Getijdenboek – Brussel – 1988
9. eerste gedrukte uitgave:
1550, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli vesperi.
1557, Venetië, Antonio Gardano, Di Adriano et di Iachet. I salmi appertinenti alli Vesperi.
10. RISM:
15501 / 15576
11. CMM:
3-08 pp. 87-89 (bron:15501)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1550: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (volledig)
druk 1557: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (zonder de C van koor I )
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
salmi a versi senza risposti = salmi a versi senza risposte: [quali sono nel secondo choro]
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
260.
Kidger C021, p. 35, p. 37, p. 46, p. 49, p. 129, p. 182, p. 183, pp. 241-242
LAUDATE PUERI DOMINUM a 8 (versie 4)
2. ondertitel:
psalm 112, (in de huidige nummering : psalm 113), primi toni
3. gecomponeerde delen:
1. Laudate pueri Dominum : primus chorus
2. Sit nomen Domini : secundus chorus
3. A solis ortu :
primus chorus
4. Excelsus super omnes : secundus chorus
5. Quis sicut Dominus : primus chorus
6. Suscitans a terra : secundus chorus
7. Ut collocet eum : primus chorus
8. Qui habitare : secundus chorus
9. Gloria Patri :
primus chorus
10. Et Spiritui Sancto : secundus chorus
11. Sicut erat ... : primus en secundus chorus
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: primus chorus : c2-c3-c3-F3 en secundus chorus : g2-c2-c3-F3 / finalis: G
5. aantal stemmen:
8-st., dubbelkorig
6. genre:
salmi spezzati nr 1
7. reeks:
I salmi appertinenti alli vesperi
8. tekst:
psalm 112 (volgens de huidige nummering: psalm 113)
Laudate pueri Dominum :
laudate nomen Domini.
Sit nomen Domini benedictum,
ex hoc nunc, et usque in saeculum.
A solis ortu usque ad occasum,
laudabile nomen Domini.
Excelsus super omnes gentes Dominus,
et super caelos gloria ejus.
Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat,
et humilia respicit in caelo et in terra ?
Suscitans a terra inopem,
et de stercore erigens pauperem :
Ut collocet eum cum principibus,
cum principibus populi sui.
Qui habitare facit sterilem in domo,
matrem filiorum laetantem.
Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
---
Looft nu, dienaars des Heren,
looft de naam van de Heer.
De naam van de Heer zij geprezen
vandaag en in eeuwigheid.
Van ochtendgloren tot avondrood
moet ieder die Naam aanbidden.
Want boven de volkeren troont de Heer,
zijn glorie beheerst de hemel.
Wie is als de Heer onze God,
hoog boven de sterren gezeten?
Die van omhoog overziet
het hemelgewelf en de aarde;
Die machtelozen tilt uit het stof
van vuilnishopen de armen weghaalt;
Om hen in de kring van de vorsten te plaatsen,
te midden der machtigen van zijn volk;
Die de onvruchtbare plaats geeft in huis
als blijde moeder van kinderen.
Eer aan de Vader, de Zoon
en de H. Geest.
Zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
vertaling: Getijdenboek – Brussel – 1988
9. eerste gedrukte uitgave:
1550. Venetië, Antonio Gardano, Di Adriani et di Iachet. I salmi appertinenti alli Vesperi
1557. Venetië, idem
10. RISM:
15501 /15576
11. CMM:
3-08 pp. 102-107 (bron: 15501)
12 vindplaatsen:
ms: geen
druk 1550: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (volledig) (Zie hier verder : online)
druk 1557: D-Regensburg Proskesche Musikbibliothek (zonder de C van koor I )
13. andere recente uitgaven:
facsimile 1550: CMM 3-08 p. XVII: tenor van het eerste koor
online – partituur in moderne noten – IMSLP (= CMM)
http://imslp.eu/files/imglnks/
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Salmi spezzadi di M. Adriano:
uitleg : zie « 340_oeuvre_genre »
15. Bossuyt, op. cit., 1985: p. 64 (afb.28)
15a.
in de verzen 5 en 7, duidelijke vorm van modulatie
OPNAMEN:
18. lp's:
19. cd's:
-cd 21 / XI VESPRO DELLA BEATA VERGINE
L'Opera omnia di Adrian Willaert. Deel 11.
Collegium Vocale e strumentale Euterpe olv Antonio Eros Negri
STRADIVARIUS DULCIMER 33326. 1994
luister ook op YOUTUBE : https://www.youtube.com/
luister ook op SPOTIFY : artiesten – Antonio Eros Negri
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/
of https://app.idagio.com/
-cd 88 Venezianische Vesper
Winterthur Vokalensemble olv Beat Merz
1996
- * cd 223
ADRIAEN WILLAERT. VESPRO DELLA BEATA VERGINE
Capilla Flamenca olv Dirk Snellings
RICERCAR RIC 325
2012
een kwart lager
DIAPASON D’OR 12/2012 en CHOC CLASSICA
luister ook op SPOTIFY : albums – vespro della beata vergine
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/
of: https://app.idagio.com/
luister op YOUTUBE: Ensemble Hermes o.l.v. Jeroen Spitteler
https://www.youtube.com/watch?
20. duur: (de snelste tov. de langzaamste uitvoering)
3'54“ Capilla Flamenca – 5’08 Hermes
=====
261.
Kidger C007, p. 42, p. 120, p. 239,
LAUDATE PUERI DOMINUM a 4 (versie 5)
2. ondertitel:
psalm 112, Quarti toni
3. gecomponeerde delen:
1. Laudate pueri Dominum. Laudate nomen Domini. (gregoriaanse intonatie door de tenor)
3. A solis ortu usque ad occasum
5. Quis sicut Dominus Deus noster
7. Ut collocet eum cum principibus
9. Gloria Patri et Filio
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c2-c3-c3-c4 / finalis: A
5. Quis sicut en 7. Ut collocet: finalis: D
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
psalm
7. reeks :
I sacri e santi salmi, nr 6
8. tekst :
psalm 112 (volgens de huidige nummering: psalm 113)
Laudate pueri Dominum :
laudate nomen Domini.
Sit nomen Domini benedictum,
ex hoc nunc, et usque in saeculum.
A solis ortu usque ad occasum,
laudabile nomen Domini.
Excelsus super omnes gentes Dominus,
et super caelos gloria ejus.
Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat,
et humilia respicit in caelo et in terra ?
Suscitans a terra inopem,
et de stercore erigens pauperem :
Ut collocet eum cum principibus,
cum principibus populi sui.
Qui habitare facit sterilem in domo,
matrem filiorum laetantem.
Gloria Patri, et Filio,
et Spiritui Sancto.
Sicut erat in principio, et nunc, et semper,
et in saecula saeculorum. Amen.
---
Looft nu, dienaars des Heren,
looft de naam van de Heer.
De naam van de Heer zij geprezen
vandaag en in eeuwigheid.
Van ochtendgloren tot avondrood
moet ieder die Naam aanbidden.
Want boven de volkeren troont de Heer,
zijn glorie beheerst de hemel.
Wie is als de Heer onze God,
hoog boven de sterren gezeten?
Die van omhoog overziet
het hemelgewelf en de aarde;
Die machtelozen tilt uit het stof
van vuilnishopen de armen weghaalt;
Om hen in de kring van de vorsten te plaatsen,
te midden der machtigen van zijn volk;
Die de onvruchtbare plaats geeft in huis
als blijde moeder van kinderen.
Eer aan de Vader, de Zoon
en de H. Geest.
Zoals het was in het begin, nu en altijd
en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
vertaling: Getijdenboek – Brussel – 1988
9. eerste gedrukte uitgave:
1555, Venetië, Antonio Gardano, I sacri e santi salmi che si cantano a Vespro et Compieta.
Herdrukt in 1561 door Antonio Gardano,
in 1565 door Francesco Rampazetto
en in 1571 door "li figliuoli di Antonio Gardano"
10. RISM:
1555 - W 1123 / 1561 / 1565 - W 1124 / 1571 - W 1125
11. CMM:
12. vindplaatsen:
ms: D AugsS
druk 1555 : B KBR (T) code : III 99.240 A - GB Lbl (B) - I BolC (B)
druk 1565 : GB Lcm
druk 1571 : D Mbs (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 1571 – München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
nr 6
cantus
:
c2 online beeld : 7/24
altus : c3 online beeld : 7/24
tenor
:
c3 online beeld : 7/24
bassus
:
c4 online beeld : 7/25
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
Voor meer uitleg over deze liturgische muziek van Willaert:
http://www.adriaenwillaert.be/
in de verzen 5 en 7, duidelijke vormen van modulatie
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
262.
Kidger G025, p. 54, p. 273,
L’AURA MIA SACRA
Laura mia sacra
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. L'aura mia sacra
2. Ella si tace
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c3-c4-c4-F3-F4 / finalis: A
2. Ella si tace: finalis: F
5. aantal stemmen:
5-st. (C-A-T-V-B) C is voor tenor, A is voor tenor of bariton, T is voor tenor of bariton, V is voor bas, B is voor bas.
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Musica Nova. madrigaal, nr 8
8. tekst :
L'aura mia sacra al mio stamco riposo
Spira sì spesso, ch'i prendo ardimento
Di dirle il mal, ch'i hò sentito e sento,
Che
vivendo ella non sarei stato
oso.
Lo incomincio da quel guardo amoroso,
Che fu principio a sì lungo tormento,
Poi seguo, come misero e contento,
Di
dì in dì, d'hora in hora, Amor m'ha
roso.
Ella si tace, e di pietà dipinta,
Fiso mira pur me; parte sospira,
E
di lagrime honeste il viso
adorna.
Onde l'anima mia dal dolor vinta,
Mentre piangendo allhor seco s'adira,
Sciolta dal sonno a sé stessa ritorna.
Petrarca, Canzoniere nr 356
Door mijn moeheid rustte mijn heilige ziel,
ze straalde zo vaak dat ik onverschrokken werd
en ik vertelde haar over de pijn die ik gevoeld had en voel;
wat ik nooit gedurfd had wanneer ze levendig was geweest.
Ik begon bij die verliefde blik,
die het begin was van een zo lange kwelling;
dan vervolgde ik hoe, ongelukkig en tevreden,
de Liefde mij heeft verteerd van dag tot dag,
van uur tot uur.
Zij zweeg, en uit medelijden
richtte ze zich vastberaden tot mij, ze zuchtte,
en haar gezicht hulde zich in eerlijke tranen.
Waarom was mijn ziel overspoeld door pijn?
Terwijl ze huilde, nam ze afscheid,
ongedwongen door de slaap keerde ze in zichzelf terug.
vertaling: Linguapolis
9. eerste gedrukte uitgave:
-1559, Venetië, Antonio Gardano, Musica Nova di Adriano Willaert.
Herdrukt in 1569 (verloren)
10. RISM:
1559a - W 1126
11. CMM:
3-13 p. 28 - 31 (bron: 1559a)
meer info RISM: http://opac.rism.info/
12. vindplaatsen
ms : geen
Het
verzamelboek MUSICA NOVA uit 1559 (W1126) bestaat uit zeven stemboeken,
nl. S, A, T, B, Q, 6 en 7). Volgende bibliotheken hebben alle boeken en
bieden ze online: Bologna, Museo internazionale e biblioteca della
musica en München, Bayerische Staatsbibliothek. Ook de Koninklijke
Bibliotheek te Brussel, maar hier ontbreekt de ALTUS.
(Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 1559 - Bologna V.13:
http://badigit.comune.bologna.
cmbm/images/ripro/gaspari/_V/
online – Musica Nova – 1559 - München
https://stimmbuecher.digitale-
online - Brussel - Musica nova – 1559 – KBR (zonder de altus)
https://opac.kbr.be/Library/
online - partituur in moderne noten - CPDL
L’AURA MIA SACRA: http://www2.cpdl.org/
MUSICA NOVA: http://www3.cpdl.org/
Zie ook: Timothy R. Mc Kinney. Adrian Willaert and the theory of Interval Affect - The Musica
Nova Madrigals and the Novel Theories of Zarlino and Vicentino. Surrey, 2010. p. 124 - 137.
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
17. Timothy McKinney. Uitvoerig besproken in: Timothy R. McKinney. Adrian Willaert and the Theory of Interval Affect. The Musica Nova and the Novel Theories of Zarlino and Vicetino. Surrey, 2009. Baylor University 2007
In
“L’aura mia sacra” Petrarch dreams of speaking with the late Laura; in
his vision she can respond only by weeping. Willaert’s shattering of
diatonic stability through the fifth cycle opening the seconda parte
accompanies the description of Laura’s silence and weeping; through
tonal distortion he graphically depicts the distance between Petrarch
and Laura in the separate planes of existence they now inhabit and her
inability to speak.
17a. Johannes Wörther
“The transition on 2:48 is typical Willaert. Only he could compose in that way.”
Zie “lungo tormento” maten 46-50.
17b. Michele Fromson. Themes of exile in Willaert's Musica Nova. p. 447
De eerste maten van het madrigaal zijn gebaseerd op de eerste noten van het gekende Credo I.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 210 MUSICA NOVA
The Petrarca Madrigals
Singer Pur
Oehms Classics OC 814
2009
halve toon hoger
luister ook op SPOTIFY: nummers – l’aura mia sacra
luister ook op IDAGIO:
volledig album:
https://app.idagio.com/albums/
of
https://app.idagio.com/
-*cd 231 L’ AURA MIA SACRA
La Main Harmonique o.l.v. Frédéric Betous
LABIA
Lidi 0202260-13
2013
1 toon hoger.
Bij de 1ste en 6de stem speelt een viola colla parte mee.
Luister ook op YOUTUBE : https://www.youtube.
YouTube
Het Franse mannenkoor OXYMORE o.l.v. Maud Hamon-Loisance wint
de GRAND PRIX in de Concorso Internazionale di Canto Corale in
Seghizzi met het zingen van dit madrigaal van de Maestro op 16 aug.
2016.
Luister op YouTube : https://www.youtube.com/watch?
20. duur: (de snelste versus de langzaamste uitvoering)
4'57" Singer Pur - 5'01" La Main Harmonique
=====
LAUS DEO PATRI = 2de deel van TE DEUM PATREM INGENITUM
=====
263.
Kidger B130, p. 89, p. 143, p. 149, p. 190, p. 194, p. 222, p. 341
LAUS TIBI SACRA RUBENS
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
1. Laus tibi, sacra rubens
2. Basilii felix aedes
4. tonal type:
met b / sleutelcombinatie: c1-c3-c4-c4-F4 / finalis: D
2. Basilii felix aedes: finalis: G
5. aantal stemmen:
5-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
15446. Cipriani musici eccelentissimi cum quibusdam aliis doctis… Liber primus quinque vocum.
8. tekst :
Stephanus Comes. DE SACROSANCTO CHRISTI SANGUINE QUI BRUGIS VENERATUR
Laus tibi, sacra rubens, divina gutta cruoris
Quam Christo a loto spongia pressa tulit.
Cuius servatae est Aritmathes auctor Joseph,
Ut quina emundans vulnera proluerat.
Basilii foelix aedes, foelicia Brugae
Maenia, thesauro hoc facta beata sacro.
Quem dudum e Solymis tulit huc Bertinicus abbas
Concessum Comiti munus ab Elsatia.
Laus tibi sancte cruor nullis periture diebus,
Laus tibi qui es famulis sancta medela tuis.
vertaling in Katelijne Schiltz op. cit. 2003, p. 211 en Pieter Andriessen op. cit. p. 345
Lof aan u, heilige rode druppel van het goddelijk bloed,
dat de uitgeperste spons na de wassing van Christus heeft overgedragen.
Jozef van Arimathea heeft ervoor gezorgd dat die behouden bleef,
toen hij de vijf wonden reinigend had schoongewassen.
Gezegend heiligdom van Basilius, gezegende muren van Brugge,
gelukkig gemaakt door deze heilige schat,
die de abt Bertinicus lang geleden vanuit Jeruzalem hierheen heeft gebracht,
nadat het ten geschenke was gegeven aan de graaf uit de Elzas*.
Lof aan u, heilig bloed, lof die nimmer verloren zal gaan.
Lof aan u, die voor uw dienaren een heilig geneesmiddel bent.
*Graaf Diederik van den Elzas.
(vertaling: Prof. Dr. Em. Daan den Hengst, Universiteit van Amsterdam)
9. eerste gedrukte uitgave:
1544, Venetië, Antonio Gardano, Cipriani musici eccelentissimi . motectorum liber primus quinque vocum. pp. 11-12
10. RISM:
15446
11. CMM:
DIAMM : Estense Digital Library - "Mottetti a 5 voci" (beniculturali.it) [nr 50], p.94
12. vindplaatsen:
ms: I LucBS- TurBN IV - D WolfA
druk 15446: GB Londen British Library (Zie hier verder : online)
druk ca. 1560 : I ModE C. 313 (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – ModE C.313
Estense Digital Library - "Mottetti a 5 voci" (beniculturali.it)
nr 50, p. 94
sopraan : online beeld : 107-108/690
altus : online beeld : 284-285/690
tenor ontbreekt
bassus : online beeld : 465-466/690
quintus : online beeld : 618-619/690
online - 15446- GB British Library
https://repository.
p. XI en XII
cantus : c1 online beeld : 9/102
tenor
:
c4 online beeld : 29/102
altus :
c3 online beeld : 49/102
bassus
:
F4 online beeld :
69/102
online –partituur in moderne noten - IMSLP
Gerstenberg, Walter, ed. Adrian Willaert; Drei Motetten zu fünf Stimmen. Das Chorwerk nr 59 p 13-21. Möseler
https://imslp.org/wiki/3_
online – partituur in moderne noten – cpdl
Laus tibi sacra rubens (cpdl.org)
fotokopie van het ms uit Modena (deel I - alt) in Bossuyt op. cit. 1985 p. 20, afb. 3.
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt op.cit. 1985.
p.
19: "gecomponeerd in 1542, naar aanleiding van Willaerts eerste bezoek
aan Vlaanderen, waar het in de collegiale kerk van St. Donaas tijdens de
hoogmis op zondag 22 november van dat jaar voor het eerst werd
uitgevoerd."
16. Schiltz op. cit. 2003.
p. 210-222: "analyse om de grote gevoeligheid voor de verbondenheid tussen de betekenis van een woord en de erin voorkomende klanken aan te tonen"
16a. Schiltz in de bijsluiter van de cd van Cinquecento 2010
The motet is based on a poem by Stephanus Comes which was published in the collection Sylvula carminum, non minus docta quam iucunda (Bruges, 1544). The text is written in elegiac distichs and offers a brief survey of the history of the Holy Blood, from Christ’s crucifixion to its arrival in Bruges. It is a very expressive poem, both in terms of content and word-sound. In his setting, Willaert intensifies these qualities by effective musical means.
16c Schiltz. Polyphony and Word-Sound in Adrian Willaert’s Laus tibi sacra rubens, artikel in: Yearbook of the Alamire Foundation 6 (2008), 61-75.
p. 69: Verse 2 - quam Christo a loto spongia pressa tulit - is mainly characterised by the presence of hard-sounding consonants or consonantal combinations, that perfectly support the meaning of the text. If we now take a closer look at the music, we can see that Willaert has carefully tried to imitate this poetic effect, more exactly through a specific organisation of the rhythm.
17. Ignace Thevelein in cd 123.
De
rijkdom aan klinkers , tweeklanken en medeklinkers van de Neolatijnse
tekst vormt de aanzet voor een subtiele en doordachte organisatie van de
muziek. De volle textuur van de compositie laat bij de luisteraar een
warme sonoriteit na.
17a. Nele Gabriël en Simon Vandamme in cd 123.
Willaert
creëert met vijf stemmen een volle klank. De rijkdom aan klinkers,
tweeklanken en medeklinkers van de neolatijnse tekst vormt de aanzet
voor een subtiele en doordachte organisatie van de muziek die bij de
luisteraar een warme sonoriteit nalaat.
OPNAMEN:
18. lp’s:
-*lp 23.
I FIAMMINGHI IN EUROPA
Kamerkoor van de Radio en Televisie (R.T.V.) Ljubljana o.l.v. Lozje Lebic.
LMV 30 005. 1970
19. cd’s:
-*cd 121
DIE VAN MUZIKEN GHEERNE HOREN.
Muziek in Brugge 1200-1800 Pieter Andriessen
The Clercks'Group o.l.v. Edward Wickham
Opname van een concert FvV-Brugge, 6 aug. 2002
cd uitgegeven als bijlage bij het boek van dezelfde auteur en met dezelfde titel
-*cd 123
LAUS TIBI
Collegium de Dunis o.l.v. Ignace Thevelein
in eigen beheer
2005
Met
musicologische uitleg: “De lamentaties, de passie en de verering van
het Heilig Bloed” door Simonne Van Damme en Nele Gabriëls,
met de Latijnse tekst en de Nederlandse vertaling (zie hierboven).
-cd 214
WILLAERT: MISSA MENTE TOTA & MOTETS
Cinquecento
Hyperion CDA67749
Meer info:
http://www.hyperion-records.
of
https://www.
of
http://www.classical.net/
20. duur: (snelste tov. langzaamste uitvoering)
3’33” Ljubljana - 4'21" de Dunis
=====
264.
Kidger : p. 62
LE BERGIER ET LA BERGIERE
N. Reuez
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
5. aantal stemmen:
3-st.
6. genre :
chanson
7. reeks :
8. tekst :
9. eerste gedrukte uitgave:
1562, Venetië, Girolamo Scotto, Il terzo libro delle Muse a tre Voci di Canzon Francese di Adrian Willaert, nuovamente con alcune d'altri Autori insieme ristampate. nr 10. p. 15
10. RISM:
1562 - W 1129
11. CMM:
DIAMM :
12. vindplaatsen:
13. andere recente uitgaven:
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur
21. Catalogue de la Chanson Française à la Renaissance.
niet vermeld
========== =====
265.
Kidger F032, p. 90, p. 261, p. 293
LE DUR TRAVEIL OU MON COEUR
Le dur travail ou mon cœur
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
4. tonal type:
Met b / sleutelcombinatie : c1-c3-c4-F4 / finalis : F
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
chanson
7. reeks :
8. tekst :
Le dur travail où mon cœur est confit
contraint l'esprit d'avoir des maulx assez,
mais le pouvoir du Très-Puissant suffit
d'y pourvoir et les rendre cassés.
9. eerste gedrukte uitgave:
154412, Antwerpen, Tylman Susato, Le Quatrièsme livre des chansons à quatre parties
15465 , Venetië, Antonio Gardano. Intabolatura de lauto di Domenico Bianchini
10. RISM:
154412 / 15465 (Gardano - intab.) 154624 (Gardano - intab.) / 154631 (intab.) / 154711(intab.)
11. CMM:
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 154412: B KBR (Fétis) (Zie hier verder : online) - D München; Bayerische
Staatsbibliothek
druk 15465 ; GB British Library (Zie hier verder : online intabulatie)
druk 15469, D Neurenberg, Hieronymus Formschneider, Musica und Tablatur
druk 154711: PL Biblioteka Jagiellońska Phalesius (verloren)
13. online en andere recente uitgaven:
online - 154412 - Brussel KBR
Premier [- le dixiesme] livre des chanco[n]s a quatre parties [...] - Detail (kbr.be)
In “le quatriesme livre des chansons a quatre parties” (telkens “folio XII recto” in de vier stemboeken)
superius : https://uurl.kbr.be/1563839 online beeld : 127
contratenor : https://uurl.kbr.be/1563843 online beeld : 127
tenor : https://uurl.kbr.be/1563841 online beeld : 127
bassus : https://uurl.kbr.be/1563845 online beeld : 127
online – 154412 – München. Bayerische Staatsbibliothek
http://daten.digitale-
online - partituur in moderne noten - CPDL (154412)
www.cpdl.org/wiki/index.php/
-facsimile Susato: 1970, Brussel, Editie cultuur en beschaving. (Corpus of Early Music, 5)
-facsimile Bianchini: 1977, Neuss: Päffgen, Institutio pro arte testudinis. Serie a ; Band 4
-Londen Pro Musica MCR1
Muziek voor kromhoorns
bron: 1544 en 1546 24
14. intabulaties, diminuties, tientos:
-15465, Venetië, Antonio Gardano, Intabolatura de lauto di Dominico Bianchini dito
Rossetto. Libro primo. Venetië, Antonio Gardano. 1546
online :
GB British Library. K.1.c.11
null - null (bl.uk)
-15469, Neurenberg, Hieronymus Formschneider, Musica und Tablatur
-154711, Leuven, Pierre Phalèse, Carminum pro Testudine, in quo continentur
excellentissima carmina ... (Latijnse versie en Franse versie "Des chansons., reduitz en
tablature de lut") (verloren)
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-cd 258
DOMENICO BIANCHINI 'IL ROSSETTO'
Luitmuziek uit 1546
Richard MacKenzie renaissanceluit
luister ook op SPOTIFY : album – Domenico Bianchini
van Domenico Bianchini
-nr 4. Le dur travail naar Willaert (le dur traveil)
-nr 5. Madonna io non lo so naar Willaert
Op
deze cd ook bewerkingen van werken van Nicolas Gombert, Jacob Van
Berchem, Claude Sermisy en Pierre Certon. Verder ook nog dansen en
ricercars (fantasias) van Domenico Bianchini zelf.
Kan ook beluisterd worden via
http://moodmixes.com/music?
http://magnatune.com/artists/
-cd 310
Giovanni Gabrieli. Gloria a Venezia!
Adrien Mabire
La Guilde des Mercenaires
LABEL: CHATEAU DE VERSAILLES CVS041
2021
Van Adriaen Willaert:
-Le dur travail
Verder ook nog werk van Giovanni Gabrieli en Roland De Lassus.
20. duur:
2’00”
21. Catalogue de la Chanson Française à la Renaissance
Catalogue de la Chanson Française à la Renaissance (univ-tours.fr)
Sources manuscrites :
Versions instrumentales (n° Brown) : Br 15465 , 15469, [1547]11
=====
LEIDSE KOORBOEKEN
Bij
de beeldenstorm van 1566 moesten niet alleen beelden en afbeeldingen
het ontgelden. Ook vrijwel alle fraai ingekleurde koorboeken gingen
verloren, boeken die inzicht zouden hebben verschaft in het repertoire
binnen de kerkelijke muziekpraktijk in de Noordelijke Nederlanden.
Alleen de koorboeken van de St. Pieterskerk in Leiden wisten de dans van
de verwoesting te ontspringen. Jarenlang waren zij vrijwel uitsluitend
bekend in een kleine meest wetenschappelijke kring.
In deze boeken staan koorwerken van verschillende componisten in notenschrift opgetekend. De muziek is van hoge kwaliteit.
De
historische waarde van deze bewaard gebleven boeken is enorm. Dagelijks
werd er in de 16e eeuw uit deze boeken gezongen door een klein
gezelschap, al waren die boeken immens van omvang.
Bron: Peter de Groot, Egidius Kwartet, Leiden
De 6 Leidse Koorboeken, handgeschreven tussen 1540 en 1560, bevatten drie werken van Adriaen Willaert:
- LeidGA 1441:
-Infirmitatem nostram quesumus domine / Fors seulement
LeidGA 1442:
-Pater noster qui es in celis
-Magnificat quarti toni (versie 5 a 4)
=====
Kidger p. 82-83.
LE PARANGON DES CHANSONS
Lyon, Jacques Moderne. 1539
online – 1539 – München
https://stimmbuecher.digitale-
online – 1539 – Londen (zwart-wit)
https://repository.
https://repository.
vanaf online beeld : 18/34
=====
LE ROSE = LA ROUSÉE DU MOYS DE MAY
=====
267.
Kidger g061, p. 31, p. 32, p. 41, p. 279
LE VECCHIE PER INVIDIA SONO PAZZE
volgens Kidger op. cit. p. 279 van Francesco Corteccia
2. ondertitel:
3. gecomponeerde delen:
Le vecchie per invidia sono pazze (eendelig)
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c3-c4-F4 / finalis: C
5. aantal stemmen:
4-st.
6. genre :
villanesca
7. reeks :
Canzoni villanesche alla napolitana
8. tekst :
Le vecchie per invidia sono pazze,
Dicendo quella bella mal nasciuta :
Come son pazze ste vecchie canaze.
Francesco Corteccia
Die oude wijven zijn gek van jalouzie!
Ze zeggen over die simpele schoonheden :
Wat zijn die oude “tefen” toch gek!
9. eerste gedrukte uitgave:
1545, Venetië, Antonio Gardano, Canzone villanesche alla napolitana
1548b, Venetië, Antonio Gardano, Canzon villanesche alla napolitana
1548a, Venetië, Girolamo Scotto, Canzon villanesche alla napolitana
1553, Venetië, Antonio Gardano, Canzon villanesche alla napolitana
10. RISM:
1545a =154520 - W 1115 / 1548a+b - W 1116 + W 1117 / 155329 - W 1118
11. CMM:
3-14 pp. 173-174 (bron : 1545a en 1548a)
12. vindplaatsen:
ms: geen
druk 1544 (Scotto): I Pistoia. Bibl. Arch. Capit. (A - onvolledig)
druk 1545: A Wn (T) - D Mbs (Zie hier verder : online), Wolf - PL Krakow
druk 1548 Scotto: A Wn - F Pn(A)
druk 1548 Gardano: I BolC(A)
druk 1553: D Wolf - GB Lbl(A,T,B)- US Pitsb(S,
A,
T)
13. andere recente uitgaven:
online – 1545 – München
https://stimmbuecher.digitale-
nr 15
cantus
:
c1 online beeld : 16/16
altus :
c3 online beeld : 16/16
tenor :
c4 online beeld : 16/16
bassus
:
F4 online beeld : 16/17
-Cardamone, Donna G., Adrian Willaert and his Circle. Canzone Villanesche alla Napolitana and Villotte, Madison, 1978. (RRMR, 30)
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 21/I
LE VILLANESCHE
L'opera omnia di Adrian Willaert.
Collegio vocale e strumentale Euterpe o.l.v. Antonio Eros Negri
STRADIVARIUS DULCIMER
STR 33311,
1993
musicologische uitleg: Marina Toffetti
teksten en vertaling in modern Italiaans
luister naar de ganse cd op SPOTIFY: albums - villanesche
SPOTIFY noemt als uitvoerders: het Collegium Vocale Gent
Foutief. We hebben hen gewezen op de fout, maar het wordt niet gecorrigeerd!
luister naar de ganse cd op IDAGIO:
https://app.idagio.com/albums/
Ook op YouTube
-*cd 50
VECCHIE LETROSE
Italian Renaissance Music
Ensemble Syntagma Musicum
ARTS 47504-2
1998
luister ook op SPOTIFY : album – Vecchie letrose
-cd 166
FUTURO ANTICO IV
Venezia e il Carnevale
Angelo Branduardi
Ensemble Scintille di musica
Trecolori Media 0196557 TRM
2007
Zie ook op YouTube enkele van die nummers live:
http://www.youtube.com/watch?
ofwel:
http://www.youtube.com/watch?
luister ook op SPOTIFY : nummers – le vecchie per invidia
20. duur:
1’30” Branduardi - 5’13” Negri
=====
268.
Kidger G053, p. 55, p. 277, p. 355
LIETE E PENSOSE
2. ondertitel:
dialogo a sette
3. gecomponeerde delen:
Liete e pensose (eendelig)
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c1-c3-c3-c4-c4-F4 / finalis: G
5. aantal stemmen:
7-st.
(C-VI-A -T-VII-V-B) A is voor mezzo of alt, VI is voor mezzo of alt, A
is voor alt of tenor, T is voor tenor, VII is voor bariton, V is voor
bariton, B is voor bas.
6. genre :
madrigaal
7. reeks :
Musica Nova. madrigaal, nr 23
8. tekst :
- Liete, e pensose, accompagnate, e sole,
Donne, che ragionando ite per via,
Ov’ è la vita, ove la morte mia?
Perché non è con voi, com'ella sòle?
- Liete siam per memoria di quel sole;
Dogliose per sua dolce compagnia,
La qual ne toglie invidia e gelosia,
Che d'altrui ben, quasi suo mal, si dole.
- Chi pon freno a gli amanti, o dà lor legge?
- Nessun a l'alma; al corpo ira et asprezza:
Quest’ hora in lei, talhor si prova in noi.
- Ma spesso nella fronte il cor si legge:
Sì vedemmo oscurar l'alta bellezza,
E tutti rugiadosi gli occhi suoi.
Francesco Petrarca. Canzon 222
« Blij en bezorgd, alleen en begeleid,
dames, op stap en samen aan de praat?
Waar is zij die mij levend sterven laat,
waarom kwam zij niet mee, zoals altijd?”
“Het denken aan die zon die ons verblijdt,
bedroeft ons nu haar bijzijn ons ontgaat;
de schuld heeft hij die, als om eigen kwaad,
om ’t goed van anderen treurt: Jaloerse Nijd.”
“Weet u iets dat een minnaar tegenhoudt?”
“Niet in de geest, maar lijfelijk: Toorn en Wrok,
waardoor soms haar, soms ons gezicht betrok.
Vaak is het hart te lezen in ’t gezicht:
wij zagen van haar hoge gratie ’t licht
verduisterd en haar oogopslag bedauwd.”
vertaling: Peter Verstegen. Francesco Petrarca. Het Liedboek Canzoniere.
Amsterdam 2008.
9. eerste gedrukte uitgave:
-1559, Venetië, Antonio Gardano, Musica Nova di Adriano Willaert.
Herdrukt in 1569 (verloren)
10. RISM:
1559a - W 1126
11. CMM:
3-13 p. 108-114 (bron: 1559a)
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/
12. vindplaatsen:
ms : S Stockholm, Kungliga Bibl. 229
Het
verzamelboek MUSICA NOVA uit 1559 (W1126) bestaat uit zeven stemboeken,
nl. S, A, T, B, Q, 6 en 7). Volgende bibliotheken hebben alle boeken en
bieden ze online: Bologna, Museo internazionale e biblioteca della
musica en München, Bayerische Staatsbibliothek. Ook de Koninklijke
Bibliotheek te Brussel, maar hier ontbreekt de ALTUS.
(Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – 1559 - Bologna V.13:
http://badigit.comune.bologna.
cmbm/images/ripro/gaspari/_V/
online – Musica Nova – 1559 – München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
nr 114
cantus
:
c1 online beeld : 118-119/126
altus : c3 online beeld : 120-121/128
tenor
:
c3 online beeld : 118-119/124
bassus
:
F4 online beeld : 120-121/128
quintus : c4 online beeld : 97-98/104
sextus
:
c1 online beeld : 64-65/72
settima : c4 online beeld : 23/33
online - Musica nova – 1559 – KBR (zonder de altus)
https://opac.kbr.be/Library/
online – partituur in moderne noten – CPDL (Allen Garvin)
https://www.cpdl.org/wiki/
-Einstein, Alfred, The Italian Madrigal. Princeton 1949 . Herdrukt in 1971.
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt. op.cit. 1985. p. 133:
Het koor is verdeeld in een vier- en een driestemmig ensemble. Dit madrigaal illustreert de door Bembo verdedigde leer van de "varietà", waarbij men vaststelt dat én in de poëzie én in de muziek de voortdurende verandering van "numero" en "suono" nu eens de "piacevolezza", dan weer de "gravità" weergeeft. Begrijpelijkerwijze worden beide begrippen doorgaans geassocieerd met hetzij vreugdevolle (piacevolezza), hetzij droevige (gravità) affecten. In Liete e pensose bereikt Willaert deze "varietà" o.m. door het expressief-affectief gebruik van grote en kleine tertsen. In de eerste maten volgen er op twee samenklanken met grote terts (liete) drie met kleine terts (pensose). In de derde versregel wordt de tegenstelling vita en morte (ov'è la vita, ov'è la morte) op dezelfde wijze uitgedrukt. Bovendien schrijft Willaert in de hoogste - en dus duidelijkst hoorbare partij - een stijgende melodie op ov'è la vita ("positief begrip"), een dalende melodie daarentegen op ov'è la morte mia ("negatief begrip"). Tevens kan gewezen worden op de chromatische alteratie si b op la morte, een opvallende wending, die de componist subtiel accentueert én door juist dan de tweede partij als hoogste stem te laten klinken - de bovenstem pauzeert even - én door deze si b in de bas te verdubbelen."
p. 134, 191 (vb. 30)
17. partituur + uitvoerige bespreking in:
Timothy R. McKinney. Adrian Willaert and the Theory of Interval Affect. The Musica Nova and the Novel Theories of Zarlino and Vicentino. Surrey, 2009
Lees ook:
City Culture and the Madrigal at Venice.
https://publishing.cdlib.org/
15070&toc.id=&brand=ucpress
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
-*cd 36 Vasakungarnas hov
The Royal Court of the Vasa Kings. Hortus Musicus, Tallinn o.l.v. Andres Mutonen
Mikael Bellini contratenor
Lennart Loewgren contratenor
Carl Unandar-Scharin tenor
Jaan Arder tenor
Joosep Vahermägi tenor
Riho Ridbeck bas
Sven-Anders Benktsson bas
MSCD 202. 1993
luister ook op SPOTIFY : nummers – liete e pensose
-*cd 85 Le Siècle du Titien. Vénise, 1490-1576
Doulce Mémoire, direction Denis Raisin Dadre
ASTRÉE NAÏVE E 8847
luister ook op SPOTIFY : nummers – liete e pensose
Ook op YouTube
-*cd 108 Titian and the Music of Love
Concordia o.l.v. Mark Levy
Metronome 2003
=cd 129
-cd 129 The Glory of Venice
Metronome 2003
=cd 108
-*cd 210 MUSICA NOVA
The Petrarca Madrigals
Singer Pur
Oehms Classics OC 814
2009
halve toon hoger
luister ook op SPOTIFY: nummers - liete e pensose
luister ook op IDAGIO:
https://app.idagio.com/
volledig album: https://app.idagio.com/
20. duur: (de snelste tov. de langzaamste uitvoering)
3'52" Concordia - 4'55” Singer Pur
=====
LIVRE DE MESLANGES
een Parijse verzameldruk met 120 Franse chansons, verzorgd door Le Roy en Ballard.
Deze bevat o.m. een 25-tal vijf- en zesstemmige composities van Willaert, waarvan
ongeveer de helft tot dan toe nooit verschenen was.
Uitgegeven in 1560 maar niet bewaard gebleven.
Heruitgegeven en vermeerderd in 1572 onder de titel Mellange de Chansons
Bossuyt, op.cit. 1985, p. 141-142
Kidger, op.cit. 2005, p. 105-107
Volledige lijst: http://www.cmme.org/
Zie ook in deze website: "oeuvre_genre"
Meer info: https://catalogue.bnf.
=====
269.
Kidger B131, p. 16, p. 147, p. 149, p. 222
LOCUTI SUNT ADVERSUM ME
2. ondertitel:
De passione Christi
3. gecomponeerde delen:
1. Locuti sunt adversum me
2. Et posuerunt adversum me
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: c1-c3-c4-c4-F4 / finalis: E met sol kruis (in beide delen)
5. aantal stemmen:
5-st.
6. genre :
motet
7. reeks :
Motetta
V vocum, 1539, nr
16
8. tekst :
Locuti sunt adversum me lingua dolosa,
et sermonibus odii circumdederunt me,
pro eo ut diligerent me, detrahebant mihi.
Ego autem orabam
et exaudisti me, Domine Deus meus.
Et posuerunt adversum me mala pro bonis
et odium pro dilectione mea
Ego autem…
9. eerste gedrukte uitgave:
1539, Venetië, Girolamo Scotto, Famosissimi Adriani Willaert. musica quinque vocum . liber primus.
Herdrukt door Scotto in 1550.
1554, Neurenberg, Johann vom Berg (Montanus) en Ulrich Neuber, Evangelia dominicorum et festorum dierum musicis numeris
1555,
Neurenberg, Johann vom Berg (Montanus) en Ulrich Neuber. Evangelia
dominicorum et festorum dierum. Vol. 4. Quartus tomus Evangeliorum,
quatuor, quinque, sex, et plurium vocum. Nr 25.
10. RISM:
1539c - W 1110 / 1550a - W 1111 /155410/ 155512
11. CMM:
3-03 pp. 82-86 (bron: 1550a)
DIAMM : Estense Digital Library - "Mottetti a 5 voci" (beniculturali.it) [nr 25], p. 46
12. vindplaatsen:
druk (W1110) 1539: D Mbs (enkel A en T) (Zie hier verder : online) - GB Lbl
druk 1554: B KBR Fétis 1685
druk (W1111) 1550: D Mbs (Zie hier verder : online)
druk 155512: B KBR - D Mbs (Zie hier verder : online)
druk ca. 1560 : I ModE C. 313 (Zie hier verder : online)
13. andere recente uitgaven:
online – ModE C.313
Estense Digital Library - "Mottetti a 5 voci" (beniculturali.it)
[nr 25], p. 46
sopraan : online beeld : 59-60/690
altus : online beeld : 236-237/690
tenor ontbreekt
bassus : online beeld : 417-418/690
quintus : online beeld : 572-578/690
online – (W1110) 1539 - München (slechts A en T)
https://stimmbuecher.digitale-
online – (W1111) 1550 – München. Bayerische Staatsbibliothek
https://stimmbuecher.digitale-
nr 16
cantus : online beeld : 31-32/48
altus : online beeld : 31-32/48
tenor : online beeld : 31-32/48
bassus : online beeld : 31-32/48
quintus : online beeld : 26/41
online -155512 – München
https://stimmbuecher.digitale-
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
16. Schiltz. op.cit. 2003
p. 171-172: "Compositietechniek: 'moderne', syllabisch-accentgerichte schrijfwijze"
p. 173: "te verbinden met de nrs 4-7 vanwege hun moderne factuur, maar daarbij ook om hun religieuze thematiek"
p. 185-189, 199 en 208: "het gebruik van het soggetto"
17. Bernhard Meier. Die Tonarten der klassischen Vokalpolyphonie. 1974. Utrecht.
Hatten schon innerhalb des Bereiches musikalisch ausgedeuteter Worte von affektmäßig 'negativem' Gehalt-besonders innerhalb des Wortfeldes 'Schmerz', 'Trauer' usw.-die modusfremden 'clausulae in mi' eine hervorragende Stellung eingenommen, so finden wir nunmehr speziell diese tonartfremden 'mi'-Kadenzen als das typische Mittel, jenen Affekten Ausdruck zu verleihen, die von Athanasius Kireher als 'affectus servitutis, humilitatis, depressionis' bezeichnet worden sind. (…) Explicite zum Ausdruck kommen sie in Begriffen wie 'Knechtschaft', 'Demut', 'Niedrigkeit' und ähnlichen; ferner in den Begriffen 'Furcht' und 'Bitte'. Implicite aber gelangen die 'affectus servitutis' durch modal regelwidrige Kadenzen 'in mi' zum Ausdruck an Textstellen, an denen die redende Person von sich selber spricht. Die modusfremden 'mi'- Kadenzen bilden also in den jetzt zu betrachtenden Fällen ihres Gebrauchs ein exaktes Analogon und eine stets verfügbare Alternative zu der oben, Seite 227, erwähnten wortausdeutenden Verwendung des melodischen oder lagenmäßigen Descensus. Für die Darstellung implizierter 'affectus servitutis', vermittelt durch den hier subintelligierten 'Topos der Selbstverkleinerung' ('ich' = 'meine Wenigkeit'), seien folgende Belege des Gebrauchs modal regelwidriger Kadenzen 'in mi' genannt: (… ) Willaert Locuti sunt (GA. III, 82 ff.), 4.M.: Kadenza-mi zu 'Domine Deus meus' (Takt 104 f.).
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
270.
Kidger D026, p. 23, p. 127, p. 184, p. 186 en p. 249,
LUCIS CREATOR OPTIME
2. ondertitel:
In Dominicis diebus. Ad Vesperas. Hymnus
3. gecomponeerde delen:
2. Qui mane junctum
4. Coelorum pulset
4. tonal type:
geen b / sleutelcombinatie: g2-c2-c3-F3 / finalis: G (in beide delen)
in BolSP 45: g2-c2-c2-F3
5. aantal stemmen:
2. Qui mane: C,A,T,B
4. Coelorum: C,A,T[I] (canon: ecco la fuga cum 5 vocibus),T[II] [resolutio: ] (Fuga in diapente remisse – een kwint lager),B
T[I] is bedoeld voor een alt.
6. genre :
hymne
7. reeks :
Hymnorum Musica, nr 21
8. tekst :
De onpare strofen worden gezongen in het gregoriaans achtste modus. Zie Liber Usualis. Doornik. 1953. pp. 256-257.
De tekst in Liber Usualis verschilt in kleine mate met die van Willaert.
1.
Lucis Creator optime
Lucem dierum proferens,
Primordiis lucis novae
Mundi parans originem.
2.
Qui mane junctum vesperi
Diem vocari praecipis,
Tetrum chaos illabitur,
Audi preces cum fletibus.
3.
Ne mens gravata crimine
Vitae sit exsul munere,
Dum nil perenne cogitat
Seseque culpis illigat.
4.
Coelorum pulset intimum
Vitale tollat praemium
Vitemus omne noxium
Purgemus omne pessimum.
5.
Praesta Pater piisime
Patrique compar Unice,
Cum Spiritu Paraclito
Regnans per omne saeculum.
liturgie van de vespers
Vertaling : Volkszangboek Doornik. 1950. pp. 263-265.
Volkszangboek volgt de tekst van Liber Usualis en dus ook in de vertaling.
1.
Hoogste Schepper van ‘t licht,
Die het licht der dagen voortbracht,
die eerst het nieuwe licht schiep
en zo de schepping der wereld bereidde.
2.
Die den morgen, verbonden met den avond,
dag geheten wilt zien :
nu gaat de duisternis invallen,
verhoor onze gebeden met onze tranen.
3.
Dat toch niet onze ziel, met misdaden beladen,
van het leven verstoken blijve,
daar zij niets eeuwigs overdenkt
en zich in de zonden verstrikt.
4.
Dat zij ga kloppen aan de hemelse poort :
en het leven behale tot loon :
Laat ons vermijden alle zonde,
en ons zuiveren van alle kwaad.
5.
Geef dit, allerliefste Vader,
en Gij enige Zoon den Vader gelijk,
met den Geest, den Trooster,
heersend door alle eeuwen.
9. eerste gedrukte uitgave:
1542, Venetië, Girolamo Scotto, Hymnorum Musica secundum Ordinem Romanae Ecclesiae.
Herdrukt in 1550.
10. RISM:
1542b - W 1113 / 1550b - W 1114
11. CMM:
3-07 pp. 122-125 (bron: 1542b)
DIAMM : https://www.diamm.ac.uk/
12. vindplaatsen:
ms: I BolSP 43 en BolSP 45 (een versie in 43 en twee versies in 45) - PiacD - TrevBC 13 en TrevBC 25
druk (W1113) 1542: D Ju - E TZ (S) - I BolC, VEaf (S,A,B)
druk (W1114) 1550 : E BarcBC - I BolC (S, A)
13. andere recente uitgaven:
online – 1542 – Scotto – IMSLP (Het volledige boek)
https://imslp.org/wiki/
14. intabulaties, diminuties, tientos:
MUSICOLOGISCHE UITLEG:
15. Bossuyt op.cit. 1985. p. 114
Het handschrift MS 13 in
de Biblioteca Capitolare del Duomo te Treviso werd gekopieerd in 1563
naar de "libri del messer Adriano", die Willaert geschonken had aan zijn
leerling en vriend Antonino Barges, kapelmeester aan de dom te Treviso.
Het omvat 19 werken van Willaert waarvan 10 in Hymnorum musica te vinden zijn.
OPNAMEN:
18. lp’s:
19. cd’s:
20. duur:
=====
Volg ons op Facebook 